Miasta w starostwie brzeźnickim do 1795 roku. Zarys problematyki badawczej
Abstrakt
Artykuł dotyczy dziejów miast Brzeźnica i Pajęczno należących do starostwa niegrodowego brzeźnickiego. Poruszono w nim problemy badawcze związane z życiem społeczno-gospodarczym w małych miastach oraz z czynnikami, które wpływały na zmiany sytuacji tych ośrodków miejskich. W tekście przybliżono początki obu miast, ich przynależność administracyjną oraz zakres władzy, jaką w imieniu władcy sprawowali starostowie. Scharakteryzowano także sprawy ekonomii, strukturę ludnościową i topografię oraz sytuację ekonomiczną mieszkańców. W artykule nakreślono zagadnienia, które w przyszłych badaniach należy pogłębić. Do opracowania tematu posłużono się metodą analityczną i statystyczną. Bazę źródłową stanowiły przede wszystkim materiały archiwalne przechowywane w Archiwum Zakonu Paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie oraz w Archiwum Akt Dawnych w Warszawie; wykorzystano także literaturę przedmiotu.
Słowa kluczowe
miasto; Rzeczpospolita; gospodarka; społeczeństwo
Bibliografia
Benger M., Roczniki Zakonu św. Pawła Pierwszego Pustelnika, t. 1 [Obejmujący okres od założenia Zakonu do 1727], ks. 2 [Obejmująca lata od 1663 do 1727], oprac. L. Chałupka, tłum. P. Kosiak. Częstochowa—Jasna Góra 2008.
Butterwick R., Polska rewolucja a Kościół katolicki 1788—1792, przeł. M. Ugniewski, Kraków 2012.
Chłapowski K., Starostowie niegrodowi w Koronie 1565—1795. (Materiały źródłowe), Warszawa—Bellerive-sur-Allier 2017.
Ciesielski T., Armia koronna w czasach Augusta III, Warszawa 2009.
Dankowska E., Podatek skórowy i od rzezi 1789—1793, „Studia Historyczne” 2006, t. 49, nr 2, s. 139—152.
Falniowska-Gradowska A., Królewszczyzny i starostowie w dawnej Rzeczypospolitej, Wrocław—Warszawa—Kraków—Gdańsk—Łódź 1984.
Filipczak-Kocur A., Skarbowość Rzeczypospolitej 1587—1648, Warszawa 2006.
Hawelski E., Cathalogus patrum ac fratrum Ordinis S. Pauli Primi Eremitae, oprac. J. Zbudniewek, „Studia Claromontana” 2012, t. 30, s. 385—504.
Jezierski A., Leszczyńska C., Historia gospodarcza Polski, Warszawa 2011.
Karbownik H., Obciążenia stanu duchownego w Polsce na rzecz państwa od połowy XVII wieku do 1795 roku, Lublin 1984.
Kęder W., Jasna Góra wobec przemian politycznych w Rzeczypospolitej w latach 1661—1813, „Studia Claromontana” 1993, t. 13, s. 5—206.
Konopczyński W., Dzieje Polski nowożytnej, t. 2, Warszawa 1996.
Luciński J., Rozwój królewszczyzn w Koronie od schyłku XIV wieku do XVII wieku, Poznań 1970.
Lustracja województwa krakowskiego 1789, cz. 2: Powiat lelowski oraz starostwo kłobuckie i brzeźnickie, wyd. A. Falniowska-Gradowska, I. Rychlikowa, Wrocław—Warszawa—Kraków 1963.
Markiewicz M., Historia Polski 1492—1795, Kraków 2004.
Nabiałek K., Starostwo olsztyńskie od XIV do połowy XVII wieku, Kraków 2012.
Pawiński A., Skarbowość w Polsce i jej dzieje za Stefana Batorego, Warszawa 1881.
Portal Urzędu Miejskiego Pajęczna: https://pajeczno.pl (dostęp: 17.03.2021).
Rusiński W., Straty i zniszczenia w czasie wojny szwedzkiej oraz jej skutki na obszarze Wielkopolski, w: Idem, Zniszczenia gospodarcze w połowie XVII w., Warszawa 1957.
Rybarski R., Skarbowość Polski w dobie rozbiorów, Kraków 1937.
Rybarski R., Skarb i pieniądz za Jana Kazimierza, Michała Korybuta i Jana III, Warszawa 1939.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 1, red. F. Sulimierski, W. Walewski, Warszawa 1880.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 7, red. B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1886.
Sucheni-Grabowska A., Odbudowa domeny w Polsce 1504—1548, Wrocław 1967.
Szafraniec K., Konwent jasnogórski 1382—1864, Rzym 1966.
Szpak J., Polska prowincja paulinów od XVII wieku do 1864 r. Dzieje gospodarcze: klasztor na Jasnej Górze w Częstochowie, Katowice 2020.
Urzędnicy województw łęczyckiego i sieradzkiego XVI—XVIII wieku. Spisy, oprac. E. Opaliński, H. Żerek-Kleszcz, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1993.
Wlaźlak W.P., Dzieje kościelne Pajęczna, Pajęczno 2005.
Zbudniewek J., Katalog domów i rezydencji polskiej prowincji paulinów, „Nasza Przeszłość” 1969, t. 31, s. 181—228.
Zbudniewek J., Paulini wczoraj i dzisiaj, „Studia Claromontana” 2007, t. 25, s. 5—288.
Złotkowski D., Udział Zakonu Ojców Paulinów w życiu społeczno-politycznym Rzeczypospolitej w XVIII w., Częstochowa 1994.
Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska
https://orcid.org/0000-0003-3464-9214
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
