Autor artykułu omawia aktywność publiczną G. Juliusza Cezara w trakcie sprawowania przez niego urzędu edyla kurulnego w 65 roku przed Chrystusem. Swoją uwagę koncentruje nie tylko na działaniach Cezara wynikających z posiadanych przez niego wówczas uprawnień łączących się z tym stanowiskiem. Akcentuje także wykraczające poza nie posunięcia polityczne Cezara, związane z nimi intrygi oraz będące ich efektem rozgrywki, w które był on zaangażowany. Dlatego autor artykułu wiele uwagi poświęcił również politycznym powiązaniom Cezara — politykom, z którymi wówczas ściśle współpracował, oraz przeciwnikom, z którymi się wtedy na forum publicznym ścierał, a także najważniejszym ówczesnym rzymskim ugrupowaniom, czyli popularom i optymatom.

Prowadzony w latach 58—51 przed Chr. rzymski podbój Galii obfitował w walki toczone z dużą intensywnością, których efektem były dotkliwe straty ponoszone przez armię Gajusza Juliusza Cezara. Wieści o przebiegu działań wojennych docierały do Rzymu w różnej formie, nie wyłączając relacji autorstwa żołnierzy. Stawiało to Cezara w specyficznej sytuacji, jako że budowana przez niego narracja mogła zostać szybko zweryfikowana przez innych uczestników wojny. Co więcej, musiał liczyć się z koniecznością zmierzenia się z różnorakimi emocjami społecznymi, będącymi konsekwencją docierających do Italii informacji o ponoszonych porażkach bądź znacznej liczbie poległych. Skłania to do poszukiwania odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób Cezar starał się przedstawić odbiorcom tego rodzaju epizody i czy na tej podstawie można sformułować wnioski dotyczące docelowego kręgu adresatów pisanych przez niego Commentarii.

Przedmiotem artykułu są sposoby wykorzystania tropajonów w polityce Lucjusza Korneliusza Sulli. W pierwszej kolejności autor zwraca uwagę na pomniki wzniesione po zwycięskich bitwach pod Cheroneą i Orchomenos w 86 roku przed Chr. Analizuje przy tym wszelkie kontrowersje związane z pozostałościami trofeum odnalezionego na wzgórzu Turion. Następnie koncentruje się na monetach, na których z inicjatywy wodza przedstawiono tropajony, symbolizujące ciągłość jego sukcesów w Grecji oraz Italii. Motyw ten nie ograniczał się jednak tylko do materiału numizmatycznego, Sulla wykorzystał go także w swoich pierścieniach, którymi sygnował korespondencję. Szczególnie istotny jest w tym kontekście sygnet prezentujący pojmanego Jugurtę, wzorowany prawdopodobnie na monumencie wystawionym na Kapitolu, którego budowa stała się zarzewiem konfliktu z Gajuszem Mariuszem.

W mennicy w Antiochii za panowania Treboniana Gallusa emitowano monety z legendą ADVENTVS AVG. Zapowiadało to przybycie cesarza na wschód. Rzeczywiście zbliżała się wojna z Persją, a na wschód wysyłano siły zbrojne. Mimo to cesarz nie przybył do Syrii. Przedmiotem artykułu są powody, jakie skłoniły go do rezygnacji z udania się na wschód.

Artykuł dotyczy średniowiecznego osadnictwa miasta Brušperk w XIII—XV wieku oraz jego pozycji w posiadłościach hukwaldzkich i majątkach diecezji ołomunieckiej. Opisano w nim m.in. lokację miasta Brušperk, a także nadany jego mieszkańcom przywilej dziedzczenia majątku po zmarłym przez jego bliskich krewnych (právo odúmrti). Opracowanie opiera się przede wszystkim na badaniach literatury i źródeł historycznych.

Artykuł dotyczy dziejów miast Brzeźnica i Pajęczno należących do starostwa niegrodowego brzeźnickiego. Poruszono w nim problemy badawcze związane z życiem społeczno-gospodarczym w małych miastach oraz z czynnikami, które wpływały na zmiany sytuacji tych ośrodków miejskich. W tekście przybliżono początki obu miast, ich przynależność administracyjną oraz zakres władzy, jaką w imieniu władcy sprawowali starostowie. Scharakteryzowano także sprawy ekonomii, strukturę ludnościową i topografię oraz sytuację ekonomiczną mieszkańców. W artykule nakreślono zagadnienia, które w przyszłych badaniach należy pogłębić. Do opracowania tematu posłużono się metodą analityczną i statystyczną. Bazę źródłową stanowiły przede wszystkim materiały archiwalne przechowywane w Archiwum Zakonu Paulinów na Jasnej Górze w Częstochowie oraz w Archiwum Akt Dawnych w Warszawie; wykorzystano także literaturę przedmiotu.

W wyniku niepowodzeń militarnych konfederatów dzikowskich i narastającego w roku 1735 kryzysu gospodarczego spowodowanego zniszczeniami i licznymi kontrybucjami wojennymi szlachta województwa lubelskiego, wspierająca dotąd Stanisława Leszczyńskiego, stopniowo zaczęła przechodzić do obozu saskiego. W styczniu 1735 roku część szlachty lubelskiej oficjalnie uznała Augusta III za króla. Mimo że odbyły się sejmiki przedsejmowe, w tym lubelski w 1735 roku, nie doszło do pojednania króla z opozycją. Sejm pacyfikacyjny w 1735 roku został zerwany. Do pełnej pacyfikacji kraju miało dojść dopiero w 1736 roku za sprawą drugiego sejmu pacyfikacyjnego. Zabrakło na nim jednak posłów z województwa lubelskiego, gdyż sejmik przedsejmowy lubelski został zerwany podczas wyboru marszałka.

-W momencie wybuchu pierwszej wojny śląskiej (1740—1742) Pszczyna była siedzibą wolnego państwa stanowego rządzonego od XVI wieku przez ród Promnitzów, będącego częścią monarchii habsburskiej. Władający Pszczyną Erdmann II Promnitz, podobnie jak inni przedstawiciele lokalnej władzy na Górnym Śląsku, próbował na początku 1741 roku zachować lojalność względem Habsburgów. Wiosną 1741 roku wobec przewagi wojsk pruskich koalicja prohabsburska szybko się załamała. Pod koniec tego roku Prusacy zaczęli organizować na Górnym Śląsku, w tym w Pszczynie,garnizony wojskowe. Podczas drugiej wojny śląskiej (1744—1745) miała miejsce kontrofensywa wojsk habsburskich, które pod koniec 1744 roku odbiły prawie cały Górny Śląsk. W Pszczynie doszło wówczas do bitwy pomiędzy oddziałami węgierskimi a pruskimi. Konsekwencją wojen śląskich była m.in. reorganizacja administracji, w tym utworzenie powiatu pszczyńskiego.

Celem artykułu jest przybliżenie procesu napływu galicyjskich uchodźców wojennych do Żywca w okresie od sierpnia 1914 do maja 1915 roku. W tekście przedstawiono dane liczbowe oraz informacje pozwalające scharakteryzować pod względem wyznaniowym i zawodowym przybyłych do Żywca uchodźców. Zwrócono również uwagę na zaangażowanie mieszkańców miasta w pomoc przybyłej ludności. Brak danych w literaturze historycznej uniemożliwia pełne porównanie zjawiska napływu uchodźców w innych miastach skrajnie zachodniej części Galicji. Zebrane w artykule informacje mogą posłużyć za materiał porównawczy w badaniach tego zagadnienia w kontekście innych miejscowości.

Mniejszość niemiecka odniosła w wyborach do Sejmu i Senatu II kadencji (1928—1930) swoje największe zwycięstwo w dziejach parlamentaryzmu Drugiej Rzeczypospolitej. Mimo różnic ideologicznych cele stojące przed parlamentarzystami niemieckimi były podobne: całkowite równouprawnienie Niemców we wszystkich dziedzinach prawa i w życiu codziennym; zapewnienie zupełnej swobody rozwoju niemieckiej kultury, szkolnictwa i języka; zapewnienie mniejszości niemieckiej autonomii oświatowo-kulturalnej. Posłowie krytykowali politykę narodowościową rządów polskich, negatywnie oceniali sytuację mniejszości niemieckiej w Polsce. Politycy niemieccy z trybuny parlamentarnej mówili m.in. o dyskryminacji niemieckiego szkolnictwa mniejszościowego, o likwidacji niemieckich szkół średnich i seminariów nauczycielskich, o aresztowaniach nauczycieli wędrownych, o przeniesieniu służbowym pedagogów niemieckich w inne regiony Polski. Niemiecki Klub Parlamentarny w obronie szkolnictwa niemieckiego zgłosił szereg interpelacji i wniosków. Wiele z tych projektów parlamentarnych oraz liczne głosowania połączyły ławy parlamentarne mniejszości
narodowych, a także posłów polskiej lewicy w Sejmie.

W artykule omówione zostały próby rekrutacji obywateli polskich do Waffen-SS w pierwszym etapie wojny (w latach 1939—1941). Z korespondencji dowódców SS wynika, że w Generalnym Gubernatorstwie Niemcy chcieli zmobilizować wówczas, ze względów rasowych, tylko etnicznych Niemców (volksdeutschy). Jednak ta grupa przedwojennych polskich obywateli była tak znikoma, że nie dała szans na utworzenie osobnej formacji. Fiaskiem zakończyła się też próba stworzenia oddziałów Waffen-SS z tzw. ludności mieszanej pod względem rasowym, do której zaliczono Górali, Kaszubów i Ślązaków, którzy mieli dopiero otrzymać obywatelstwo niemieckie. Od 1942 roku, po wprowadzeniu volkslisty na tzw. polskich ziemiach wcielonych do Rzeszy Niemieckiej i po rezygnacji z obowiązujących do tej pory ograniczeń rasowych, pobór do Waffen-SS był przeprowadzany jako część przymusowego wcielenia do armii niemieckiej. Przynależność do Waffen-SS, odpowiedzialnego za zbrodnie wojenne, ludobójstwo i eksterminację ludności cywilnej na polskich ziemiach
okupowanych, była przez Polaków oceniana jednoznacznie jako kolaboracjonizm i aktywny udział w zbrodniach nazistowskich Niemiec.

Od wielu lat sprawy pochodzenia etnicznego migrantów wołoskich budzą kontrowersje. Omawiany obszar stanowił punkt końcowy wołoskich migracji na kierunku zachodnim. Skąpe przekazy źródłowe powodowały, że w wielu pracach ważną rolę odgrywały czynniki subiektywne i polityczne dotyczące opinii na temat przewagi i roli elementów słowiańskich bądź rumuńskich w osadnictwie wołoskim. Autor artykułu omawia historiografię problemu pochodzenia etnicznego Wołochów/Wałachów przybyłych na geograficzne i historyczne pogranicze Śląska, Kisuc i Moraw w pierwszej połowie XVI wieku. Najbardziej udokumentowaną źródłowo publikacją naukową na tentemat pozostaje nadal praca czeskiego badacza Josefa Macůrka z 1959 roku.

Celem artykułu jest ocena — z punktu widzenia edukacji historyczno-krajoznawczej i kulturalnej — wartości czterech książek Zbigniewa Nienackiego Pan Samochodzik i tajemnica tajemnic, Pan Samochodzik i Fantomas, Pierwsza przygoda Pana Samochodzika (Pozwolenie na przywóz lwa), Pan Samochodzik i człowiek z UFO. Autor bada też recepcję czytelniczą i filmową tych powieści, a także ich dostępność w postaci cyfrowej. Wyjaśnia te zagadnienia na podstawie kwerendy źródłowej (analizy twórczości Z. Nienackiego) oraz innych źródeł drukowanych i internetowych. Wstępne tezy sprowadzają się do poglądu o dużej wartości edukacyjnej utworów pisarza oraz ich stałym funkcjonowaniu w obiegu czytelniczym. Spostrzeżenia te mają potwierdzenie we wnioskach, zaprezentowanych w końcowej części artykułu.

Problem odpowiedzi na działania człowieka, które doprowadziły do zanieczyszczenia środowiska przyrodniczego i obniżenia jakości ludzkiego życia, nie jest obojętny części polskich muzyków rockowych. Od lat 80. XX wieku podejmują oni tę tematykę w swoich piosenkach, ale także sami starają się żyć proklimatycznie. W artykule przybliżono zarówno wybrane aktywności muzyków, jak i zaproponowane słuchaczom teksty piosenek, które mają pobudzać odbiorców do refleksji nad teraźniejszością i przyszłością Ziemi.

Artykuł recenzyjny traktuje o monografii autorstwa Steele’a Branda poświęconej motywacjom, jakie przyświecały żołnierzom republikańskiego Rzymu. Jej omówienie stanowi punkt wyjścia do zobrazowania szerszej tendencji, przejawiającej się sukcesywnym spychaniem problematyki militarnej na margines życia naukowego, co skutkuje ponownym powiązaniem prowadzonych badań z instytucjami wojskowymi. Wziąwszy pod uwagę, że te ostatnie nie zostały powołane do prowadzenia działalności stricte naukowej, lecz ich nadrzędnym celem jest kształcenie oficerów, prowadzi to do zubożenia dyskursu i powstania deformacji historiograficznych płynących z nieznajomości uwarunkowań społeczno-kulturowych.

Historia nowych mediów zaczyna się w Polsce w latach 80. XX wieku, czyli w państwie borykającym się z kryzysami: politycznym, społecznym, a z perspektywy techniki — najważniejszym — ekonomicznym. Autorzy recenzowanej książki omawiają i komentują początki trzech technologii: magnetowidów, mikrokomputerów i telewizji satelitarnej oraz czynniki wpływające na ich użytkowanie i rozwój w systemie socjalistycznym.

Recenzowana książka jest pracą zbiorową złożoną z 12 różnorodnych tematycznie rozdziałów, poświęconych polskiemu Senatowi w okresie międzywojennym. Autorzy przedstawiają w nich dotąd mało znane aspekty związane z kształtem i funkcjonowaniem izby wyższej parlamentu w Polsce w latach 1922—1939. W książce omówione zostały koncepcje dotyczące ustroju Senatu, jego struktura i funkcje, a także kwestie jego oblicza politycznego oraz obsady personalnej. Publikacja stanowi cenne uzupełnienie dotychczasowego stanu wiedzy i wnosi nowe, szczegółowe ustalenia do ogólnego obrazu Senatu Drugiej Rzeczypospolitej.