Pszczyna w okresie wojen śląskich (1740-1763) – zarys dziejów
Abstrakt
-W momencie wybuchu pierwszej wojny śląskiej (1740—1742) Pszczyna była siedzibą wolnego państwa stanowego rządzonego od XVI wieku przez ród Promnitzów, będącego częścią monarchii habsburskiej. Władający Pszczyną Erdmann II Promnitz, podobnie jak inni przedstawiciele lokalnej władzy na Górnym Śląsku, próbował na początku 1741 roku zachować lojalność względem Habsburgów. Wiosną 1741 roku wobec przewagi wojsk pruskich koalicja prohabsburska szybko się załamała. Pod koniec tego roku Prusacy zaczęli organizować na Górnym Śląsku, w tym w Pszczynie,garnizony wojskowe. Podczas drugiej wojny śląskiej (1744—1745) miała miejsce kontrofensywa wojsk habsburskich, które pod koniec 1744 roku odbiły prawie cały Górny Śląsk. W Pszczynie doszło wówczas do bitwy pomiędzy oddziałami węgierskimi a pruskimi. Konsekwencją wojen śląskich była m.in. reorganizacja administracji, w tym utworzenie powiatu pszczyńskiego.
Słowa kluczowe
Pszczyna; wojny śląskie; Prusy; Habsburgowie
Bibliografia
Gojniczek W., Kaczmarek R., Kościoły i podziały diecezjalne od wojen śląskich do czasów współczesnych, w: 500 lat Reformacji na Górnym Śląsku, red. W. Gojniczek, R. Kaczmarek, Katowice 2017, s. 41—85.
Grudniewski J., Odrodzenie parafii ewangelickich na pruskim Górnym Śląsku w pierwszej połowie XVIII wieku (do 1756 roku), w: Dziedzictwo górnośląskiej reformacji. Wpływ protestantyzmu na politykę, społeczeństwo i kulturę w XVI—XX wieku, red. J. Bahlcke, W. Gojniczek, R. Kaczmarek, Katowice 2018, s. 319—320.
Idzikowski F., Geschichte der Stadt und ehemaligen Herrschaft Rybnik in Oberschlesien, Breslau 1861.
Kalinowska-Wójcik B., W okresie pruskim (1740—1918/1922), w: Pszczyna. Monografia historyczna, t. 2, red. R. Kaczmarek, J. Sperka, Pszczyna 2014, s. 336—358.
Musioł L., Pszczyna. Monografia historyczna, Katowice 1936.
Polak J., Erdmann II Promnitz, Pszczyna 1996.
Prus K., Z przeszłości Mikołowa i jego okolicy, Mikołów 1932.
Pruski Sztab Generalny, I wojna śląska 1740—1742, cz. 1: Zajęcie Śląska i bitwa pod Małujowicami, tłum. W. Bosak, Oświęcim 2019 [reprint].
Salmonowicz S., Fryderyk II, Wrocław 1985.
Schaeffer H.W.F., Kronika wolnego państwa stanowego a od 1827 r. księstwa pszczyńskiego, cz. 1 i 2, tłum. B. Spyra, Pszczyna 1997.
„Schlesische Privilegirte Staats-, Kriegs- und Friedens-Zeitungen” z 19 grudnia 1744 (nr 150).
„Schlesische Privilegirte Staats-, Kriegs- und Friedens-Zeitungen” z 6 lutego 1745 (nr 16).
„Schlesische Privilegirte Staats-, Kriegs- und Friedens-Zeitungen” z 17 marca 1745 (nr 33).
Scriptores Rerum Silesiacarum oder Sammlung schlesischer Gerschichtsschreiber. Namens des Vereins für Geschichte und Alterthum Schlesiens, Bd. 5, hrsg. von G.A. Stenzel, Breslau 1851.
Smyłła M., Rozwój urbanistyczny Pszczyny, „Ziemia Śląska” 2005, t. 6, s. 98—138.
Szczepańczyk J., Rozwój przestrzenny miasta, w: Pszczyna. Monografia historyczna, t. 2, red. R. Kaczmarek, J. Sperka, Pszczyna 2014, s. 9—59.
Weltzel A., Geschichte der Stadt und Herrschaft Ratibor, Ratibor 1861.
Weltzel A., Historia miasta Żory na Górnym Śląsku, tłum. Z. Krakowczyk et al., Żory 1997.
Ziekursch J., Das Ergebnis der friderizianischen Städteverwaltung und die Städteordnung Steins, Jena 1908.
Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska
https://orcid.org/0000-0002-7122-9051
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
