Politycy i żołnierze Spór Karla Hoefera i Bernharda Hülsena o znaczenie bitwy o Górę św. Anny podczas III powstania śląskiego w 1921 roku
Abstrakt
Po I wojnie światowej doszło do konfliktu polsko-niemieckiego o Górny Śląsk, którego apogeum było polskie powstanie w 1921 roku. W niemieckim dowództwie powstał spór podczas zwycięskiej kontrofensywy, znanej jako bitwa o Górę św. Anny. Autor pokazuje uwarunkowania polityczne podejmowanych wówczas decyzji wojskowych i skomplikowane relacje demokratycznego rządu Republiki Weimarskiej z sympatyzującymi z nacjonalistyczną prawicą oficerami.
Słowa kluczowe
Górny Śląsk; Selbstschutz; Góra św. Anny; III powstanie śląskie; Republika Weimarska; Hoefer; Hülsen; rok 1921
Bibliografia
Bartsch H., Geschichte Schlesiens. Land unterm schwarzen Adler mit dem Silbermond. Seine Geschichte, sein Werden, Erblühen und Vergehen, Augsburg 1985 (2. Auflage — Würzburg 1985).
Biały F., Powstania śląskie w perspektywie czterdziestolecia, „Zaranie Śląskie” 1961, z. 4, s. 840—841.
Clausewitz C., Vom Kriege, Bd. 1, Berlin 1832—1834.
Eichner K., Briten, Franzosen und Italienern in Oberschlesien. Die Interaliierte Regierungs- und Plebiszitskommission in Spiegel der britischen Akten, St. Katharinen 2002.
Eiden B., Die Operation „Tannenberg”. Das letzte gröβere Gefecht des oberschlesischen Selbstschutzes am 4. Juni 1921, „Schlesien” 1981, Nr. 26, s. 89—98.
Eiden M., Masnyk M., Góra św. Anny, w: Historia Górnego Śląska. Polityka, gospodarka i kultura europejskiego regionu, red. J. Bahlcke, D. Gawrecki, R. Kaczmarek, Gliwice 2011, s. 439—448.
Fuchs K., Vom deutschen Krieg zur deutschen Katastrophe (1866—1945), w: Deutsche Geschichte im Osten Europas. Schlesien, hrsg. N. Conrads, Berlin 1994.
Grażyński M., Walka o Śląsk (fragmenty wspomnień) sierpień 1920—czerwiec 1921, Katowice 1931.
Grażyński M., Walka o Śląsk (fragmenty wspomnień), „Powstaniec Śląski” 1936, nr 5, s. 5—8.
Haubold Stolle J., Der heilige Berg Oberschlesiens. Der Sankt Annaberg als Erinnerungsort, w: Schlesische Erinnerungsorte, hrsg. M. Czapliński, H.-J. Hahn, T. Weger, Görlitz 2005, s. 201—220.
Haubold Stolle J., Góra św. Anny — sporne serce Górnego Śląska, w: Leksykon mitów, symboli i bohaterów Górnego Śląska XIX—XX wieku, red. B. Linek, A. Michalczyk, Opole 2015, s. 397—399.
Heydebreck P., Wir Wehr-Wölfe, Leipzig 1931.
Hoefer K., Oberschlesien in der Aufstandszeit 1918—1921. Erinnerungen und Dokumente, Berlin 1938.
Hülsen B. v., Der Kampf um Oberschlesien. Oberschlesien und sein Selbstschutz, Stuttgart 1922.
Hülsen Bernhard von, Das Bundesarchiv: Akten der Reichskanzlei. Weimarer Republik online, Biographien, https://www.bundesarchiv.de/aktenreichskanzlei/1919-1933/0000/adr/adrhl/kap1_1/para2_355.html (dostęp: 10.3.2021).
Kaczmarek R., Powstania śląskie 1919—1920—1921. Nieznana wojna polsko-niemiecka, Kraków 2019.
Kaczmarek R., Straż Graniczna (Grenzschutz), w: Słownik powstań śląskich, t. 1: I powstanie śląskie sierpień 1919, red. M. Fic, R. Kaczmarek, Katowice 2019, s. 287—289.
Katsch H., Der oberschlesische Selbstschutz im dritten Polenaufstande, Berlin—Leipzig 1921.
Krzyk J., Szmatloch B., Korfanty, silna bestia, Katowice 2020.
Kwiatek A., Walki w rejonie Góry św. Anny w 1921 r., w: Szkice z dziejów Leśnicy, red. F. Hawranek, Opole 1977, s. 91—107.
Lesiuk W., Hoefer Karl Julius Robert, w: Encyklopedia powstań śląskich, red. F. Hawranek et al., Opole 1982, s. 172.
Ludyga-Laskowski J., Zarys historįi trzech powstań śląskich, 1919 — 1920 — 1921, Warszawa—Wrocław 1973.
Mielżyński M. (Nowina-Doliwa), Wspomnienia i przyczynki do historji III-go powstania górnośląskiego, Mikołów 1931.
Mohaupt A., Kampf um den Annaberg. Tagebuch eines Sekundaners, Berlin 1936.
Oertzen W. v., W. Petersen, Kamerad, reich mir die Hände. Freikorps und Grenzschutz, Baltikum und Heimat, Berlin 1933.
Popiołek K., Trzecie powstanie śląskie, Katowice 1946 (wyd. 2 — 1971).
Popiołek K., Historia Śląska od pradziejów do 1945 roku, Katowice 1972 (wyd. 2 popr. — 1979).
Ryżewski W., Organizacja i rola sztabów powstańczych w III powstaniu śląskim, „Studia i Materiały z Dziejów Śląska” 1963, nr 5, s. 481—504.
Ryżewski W., Trzecie powstanie śląskie 1921. Geneza i przebieg działań bojowych, Warszawa 1977.
Salomon E. v., Das Buch vom deutschen Freikorpskämpfer, Berlin 1938.
Schmidt H.T., Karl Hoefer, „Der Oberschlesier” 1939, Nr. 9, s. 473—475.
W.K., General Hoefer, „Der Oberschlesier” 1939, Nr. 5, s. 309.
Wrzosek M., Bitwa pod Górą św. Anny, 21 V—4 VI 1921, „Mówią Wieki” 1966, nr 9, s. 16—20.
XX, Bernhard v. Hülsen, „Schlesische Stimme” 1940, Nr. 5—6, s. 216.
Zitt H., Sturm auf den Annaberg. Mit dem Freikorps Oberland in Oberschlesien, Götersloh [1933].
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
