Artykuł poświęcony jest wczesnemu etapowi życia G. Juliusza Cezara — jego powiązaniom rodzinnym, nominacji na kapłana Jowisza i sojuszowi z obozem cynno-mariańskim. Analizowane są w nim także okoliczności i konsekwencje sporu, do jakiego doszło między Cezarem a L. Korneliuszem Sullą w początkowym okresie dyktatury sullańskiej.

Artykuł poświęcony jest oskarżeniom G. Juliusza Cezara o impietas. Zarzuty kierowane pod adresem dyktatora obejmowały: niewiarę w życie pozagrobowe i karę po śmierci, naruszenie sacrosanctitas trybunów ludowych, znieważenie świątyni Jowisza na Kapitolu, w której umieszczono posąg wodza w kwadrydze, oraz świątyni Kwirynusa, gdzie złożono portret Cezara z napisem „bogu niezwyciężonemu” (Deo invicto), a także violatio luci (wycięcie świętego gaju w okolicy Marsylii), działania contra auspicia w 59 roku p.n.e., wywołanie wojny domowej, uznawanej za bellum impium, oraz impietas pośmiertne (Parentalia i supplicationes ku czci Cezara).

W latach 60. I wieku p.n.e. ważnym czynnikiem w polityce rzymskiej była sprawa przyznania pełnego obywatelstwa ludności prowincji Galii Przedalpejskiej zamieszkującej tereny za rzeką Pad. W swojej działalności politycznej do tego postulatu odwoływał się G. Juliusz Cezar, który już w 67 roku p.n.e. próbował wykorzystać niezadowolenie tzw. Transpadanów ze swojego statusu prawnego. W kolejnych latach Cezar sięgał po wsparcie ze strony mieszkańców Galii Przedalpejskiej, nie tylko podsycając ich nastroje w 65 roku p.n.e., lecz także prowokując do wystąpień tajemniczych „Ambranos”. Efektem tych działań była budowa relacji klienckich, które przyniosły mu duże korzyści w walce o władzę w latach 50. i 40. I wieku p.n.e.

Wykorzystywanie rydwanu w boju miało długą tradycję na starożytnym Bliskim Wschodzie, lecz nie w północnej Europie. Na jej wielu obszarach wozy bojowe i konie zaprzęgowe składano do grobu razem z arystokratycznymi przywódcami. Rydwany służyły w Europie do ok. 100 r. p.n.e., ale w Brytanii wykorzystywano je znacznie dłużej. Ich prędkość i zwrotność generowały Rzymianom poważne problemy. Nie posyłano ich do szarży przeciw liniom wroga. Wojownik walczył z rydwanu przeciw konnicy, lecz zazwyczaj schodził z pudła i walczył pieszo zarówno z jazdą, jak i piechotą. W Brytanii wiele koni wielkością przypominało współczesne pony rasy Dartmoor i nadawało się jedynie do zaprzęgania w rydwanach. Galowie z kontynentu natomiast nauczyli się hodować większe konie, które mogły dźwigać na grzbiecie wojownika w pełnym uzbrojeniu. Rydwany Brytów raczej nie posiadały kos. Nie ma żadnych dowodów archeologicznych na istnienie takich rydwanów w Brytanii.

Jedną z charakterystycznych cech narracji Cezara poświęconej toczonym przez niego wojnom jest eksponowanie zasług centurionów. Rodzi to pytanie, z jakiego powodu promował akurat tę kategorię żołnierzy i czy w świetle analizy źródłowej ich dokonania bojowe mogą zostać uznane za wiarygodne. Autor podjął próbę zestawienia informacji zawartych w zachowanych przekazach, starając się nie tylko znaleźć potwierdzenie opisów Cezara w kontekście wzrostu znaczenia centurionów w I wieku przed Chr., lecz także uzyskać odpowiedź dotyczącą możliwego powodu zastosowania tego typu zabiegu literackiego. Centurionowie uchodzą za prawdziwy symbol cezariańskiej armii, dlatego temat ten ma istotne znaczenie z punktu widzenia rekonstrukcji stosunków wewnętrznych panujących w legionach ówczesnego prokonsula.

W artykule poddano analizie rycinę Veduta dell’Anfiteatro Flavio detto il Colosseo Giovanniego Battisty Piranesiego w kontekście badań nad „miejscami pamięci”, których prekursorem był Pierre Nora. Dzieło artystyczne jest wytworem materialnym, jednocześnie zawiera w sobie ideę i odnosi się do świata wartości. Pozwala to odbiorcy przejść w procesie jego percepcji od poziomu realnego do metafizycznego.

W artykule przedstawiono aktywność na sejmach i sejmikach szlachty województwa lubelskiego opowiadającej się po stronie Stanisława Leszczyńskiego. Badany okres obejmuje czas przedostatniego bezkrólewia oraz wojny o tron polski. Przeanalizowano proces zawiązania się w województwie lubelskim partykularnej konfederacji w obronie króla Stanisława Leszczyńskiego w grudniu 1733 roku oraz udział przedstawicieli szlachty lubelskiej w zjeździe dzikowskim.

Artykuł dotyczy zjawiska gościnności rozpatrywanego w perspektywie historycznej. Rozważania pokazują, że tradycja gościnności w Europie Środkowej jest głęboko historycznie zakorzeniona i mocno związana z rozmaitymi procesami społeczno-politycznymi i gospodarczymi, które zachodziły w różnych epokach.

Po I wojnie światowej doszło do konfliktu polsko-niemieckiego o Górny Śląsk, którego apogeum było polskie powstanie w 1921 roku. W niemieckim dowództwie powstał spór podczas zwycięskiej kontrofensywy, znanej jako bitwa o Górę św. Anny. Autor pokazuje uwarunkowania polityczne podejmowanych wówczas decyzji wojskowych i skomplikowane relacje demokratycznego rządu Republiki Weimarskiej z sympatyzującymi z nacjonalistyczną prawicą oficerami.

W czasie II wojny światowej wielu górnośląskich Niemców, przedwojennych obywateli II Rzeczypospolitej, aktywnie poparło nazistowski reżim okupacyjny. Już po wojnie jeden z polskich mieszkańców górnośląskiego miasta Tychy tak o nich pisał: „Jak my takiego traktowali? Jak wroga. Człowiek się go boł, nie dlatego, że German, ino że nazista”. Na taką opinię niewątpliwie zasłużył tyski volksdeutsch — Karl Schikorski. Tamtejsi Polacy znajdowali dla niego po wojnie tyko jedno określenie — „polakożerca”.

W artykule omówiono wnioski z badań, których celem było zrekonstruowanie pamięci o pobycie osób osadzonych w powojennych tzw. obozach pracy na Górnym Śląsku na podstawie relacji członków ich rodzin. Analizowany materiał dotyczy obozu pracy Zgoda w Świętochłowicach, którego historia jest dobrze udokumentowana. Autorka skoncentrowała się na ograniczeniach, jakie napotyka historyk podczas badań bazujących na źródłach typu oral history. Zjawisko istnienia różnic w pamięci zbiorowej jest znane, ale ważna jest nie tylko świadomość tego faktu, lecz także wykorzystanie go w badaniach historycznych. By odtwarzać fakty z przeszłości zapisane w pamięci jednostki, najpierw trzeba zrekonstruować sposób jej patrzenia na przeszłość, uwzględniając miejsce i czas historyczny. Pamięć jest zbyt zawodna i podlega zbyt wielu zmianom, żeby można było bezkrytycznie przyjmować wydobyty z niej przekaz dotyczący minionych wydarzeń. Ustalanie faktów dziejowych na podstawie oral history musi wobec tego zawsze poprzedzać rekonstrukcja kontekstów historycznych, w jakich kształtowała się pamięć o nich.

Przedmiotem artykułu recenzyjnego jest praca zbiorowa The Alternative Augustan Age. Jej autorzy intencjonalnie nie koncentrują narracji na samym Auguście, zwracając uwagę m.in. na republikańską metrykę części inicjatyw cesarza. Te, w których zdawał się on podążać śladami wytyczonymi przez Sullę, Pompejusza i Katona Utyceńskiego, omówili K. Morrell i P. Hay. Choć nie wszystkie przywołane przez badaczy analogie znajdują równie solidne oparcie w źródłach, en masse rzucają interesujące światło na kwestię stosunku Augusta do tradycji republiki.

W artykule omówiono książkę Daria Calomino Defacing the Past: Damnation and Desecration in Imperial Rome. Jej autor prześledził zmiany wizerunku rzymskich władców i osób z ich kręgu nanoszone na różne nośniki, w tym zwłaszcza na numizmaty. Zmiany te mogły być rezultatem negatywnego osądu konkretnej postaci z przyczyn ideologicznych bądź politycznych, można je więc połączyć z procesem potępiania pamięci — damnatio memoriae. W drugiej części artykułu zaprezentowano skrótowo historię badań nad tym zjawiskiem, wskazując przy tym jego aktualność i atrakcyjność poznawczą.

Przedmiotem recenzji jest książka Denisa Sdvižkova poświęcona rosyjskiej armii w bitwie pod Sarbinowem (1758) w czasie wojny siedmioletniej. Analizując prywatne listy rosyjskich oficerów w antropologicznej perspektywie i umieszczając je w szerokim kontekście kulturowym, autor proponuje nowe spojrzenie na tę słynną batalię — oddając głos stronie, która dotychczas pozostawała milcząca.

Przedmiotem recenzji jest publikacja Joanny Sosnowskiej Z dziejów opieki społecznej w Polsce międzywojennej. Półkolonie letnie w Łodzi. W książce — na przykładzie półkolonii letnich w Łodzi — przybliżono problematykę opieki społecznej w Polsce międzywojennej.