Z Afganistanu pod Filippi, czyli rzecz o standardach badawczych [Rec. Steele Brand, Killing for the Republic: Citizen-Soldiers and the Roman Way of War, Baltimore 2019]
Abstrakt
Artykuł recenzyjny traktuje o monografii autorstwa Steele’a Branda poświęconej motywacjom, jakie przyświecały żołnierzom republikańskiego Rzymu. Jej omówienie stanowi punkt wyjścia do zobrazowania szerszej tendencji, przejawiającej się sukcesywnym spychaniem problematyki militarnej na margines życia naukowego, co skutkuje ponownym powiązaniem prowadzonych badań z instytucjami wojskowymi. Wziąwszy pod uwagę, że te ostatnie nie zostały powołane do prowadzenia działalności stricte naukowej, lecz ich nadrzędnym celem jest kształcenie oficerów, prowadzi to do zubożenia dyskursu i powstania deformacji historiograficznych płynących z nieznajomości uwarunkowań społeczno-kulturowych.
Słowa kluczowe
republika rzymska; armia rzymska; republikanizm; recepcja; historia wojskowości
Bibliografia
Bender P., Ameryka — nowy Rzym. Historia równoległa dwóch imperiów, przeł. A. Krzemińska, A. Krzemiński, Warszawa 2004.
Benderman D.J., The Classical Foundations of the American Constitution, Cambridge 2008.
Bettalli M., Un mondo di ferro. La guerra nell’Antichità, Bari—Roma 2019.
Bohec Le Y., La Guerre romaine 58 avant J.C.—235 après J.-C., Paris 2014.
Bohec Le Y., Histoire des guerres romaines. Milieu du VIIIe siècle av. J-C.—410 ap. J.-C., Paris 2017.
Botermann H., Die Soldaten und die römische Politik in der Zeit von Caesar Tod bis zur Begründung des Zweiten Triumvirats, München 1968.
Brand S., Killing for the Republic: Citizen-Soldiers and the Roman Way of War, Baltimore 2019.
Cadiou F., L’Armée imaginaire. Les soldats prolétaires dans les légions romaines au dernier siècle de la République, Paris 2018.
Christ K., Von Gibbon zu Rostovtzeff. Leben und Werk führender Althistoriker der Neuzeit, Darmstadt 1972.
Craig G.A., Delbruck: The Military Historian, w: Makers of Modern Strategy: from Machiavelli to the Nuclear Age, ed. P. Paret, Princeton 1986, s. 326—353.
Creveld van M., The Culture of War, New York 2008.
Delbrück H., Geschichte der Kriegskunst im Rahmen der politischen Geschichte, Bd. 1: Das Altertum, 3. Auflage, Berlin 1920.
Faszcza M.N., Armia rzymska… ale jaka? O wiarygodności uwag Polybiosa z Megalopolis na temat organizacji exercitus Romanus, „Roczniki Humanistyczne” 2018, t. 66, z. 3, s. 43—63.
Faszcza M.N., The face of battle ponad 40 lat później, czyli kilka uwag na marginesie wydania polskiego przekładu dzieła Johna Keegana, „Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym” 2020, t. 53, nr 2, s. 259—273.
Faszcza M.N., Cztery drogi, jeden cel. „Nowa historia wojskowości” i formy jej propagowania, w: Narracje historyczne we współczesnym świecie, red. K. Garczewski, A. Garczewska, Bydgoszcz 2021, s. 280—300.
Ferrero G., Ancient Rome and Modern America. A Comparative Study of Morals and Manners, New York 1914.
Flaig E., Ritualisierte Politik: Zeichen, Gesten und Herrschaft im alten Rom, Göttingen 2003.
Garlan Y., War in the Ancient World: A Social History, trans. J. Lloyd, London 1975.
Goldsworthy A.K., The Roman Army at War 100 BC—AD 200, Oxford 1996.
Hanson V.D., The Western Way of War: Infantry Battle in Classical Greece, Berkeley—Los Angeles 1989.
Hanson V.D., Ripples of Battle: How Wars of the Past Still Determine How We Fight, How We Live, and How We Think, New York 2004.
Hanson V.D., The Soul of Battle: From Ancient Times to the Present Day, How Three Great Liberators
Vanquished Tyranny, New York 2001.
Hanson V.D., The Modern Historiography of Ancient Warfare, w: The Cambridge History of Greek and Roman Warfare, vol. 1: Greece, the Hellenistic World and the Rise of Rome, eds. P. Sabin, H. van Wees, M. Whitby Cambridge 2007, s. 3—21.
Hanson V.D., The Father of Us All, New York 2010.
Harmand J., La guerre antique, de Sumer à Rome, Paris 1973.
Harris W.V., War and Imperialism in Republican Rome 327—70 B.C., Oxford 1979.
Howard M., Military History as a University Study, „History” 1956, vol. 41, no. 141—143, s. 184—191.
Howard M., Wojna w dziejach Europy, przeł. T. Rybowski, Wrocław—Warszawa—Kraków 1990.
James S., Writing the Legions: the Development and Future of Roman Military Studies in Britain, „Archeological Journal” 2002, vol. 159, s. 1—58.
Keegan J., The Face of Battle: A Study of Agincourt, Waterloo and the Somme, London 1976.
Keegan J., Historia wojen, przeł. G. Woźniak, Warszawa 1998.
Krasuski J., Spór o orientację imperializmu niemieckiego w dobie wilhelmińskiej. Poglądy polityczne Hansa Delbrücka, Poznań 1961.
Krentz P., Deception in Archaic and Classical Greek Warfare, w: War and Violence in Ancient Greece, ed. H. van Wees, London 2000, s. 167—200.
Krentz P., Fighting by the Rules: The Invention of the Hoplite Agôn, „Hesperia” 2002, vol. 71, s. 23—39.
Krentz P., Hoplite Hell: How Hoplites Fought, w: Men of Bronze: Hoplite Warfare in Ancient Greece, eds. D. Kagan, G.F. Viggiano, Princeton—Oxford 2013, s. 134—156.
Kukiel M., Miejsce historji wojskowej wśród nauk historycznych, jej przedmiot i podział, w: Pamiętnik IV Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich w Poznaniu 6—8 grudnia 1925, I-Referaty, Lwów 1925, s. 1—15.
Lendon J.E., Soldiers & Ghosts: A History of Battle in Classical Antiquity, New Haven—London 2005.
Lendon J.E., War and Society, w: The Cambridge History of Greek and Roman Warfare, vol. 1: Greece, the Hellenistic World and the Rise of Rome, eds. P. Sabin, H. van Wees, M. Whitby, Cambridge 2007, s. 498—516.
Lendon J.E., Battle Description in the Ancient Historians, Part I: Structure, Array, and Fighting, „Greece & Rome” 2017, vol. 64, no. 1, s. 39—64.
Linderski J., Si vis pacem, para bellum. Concepts of defensive imperialism, w: The Imperialism of Mid-Republican Rome, ed. W.V. Harris, Rome 1984, s. 133—164.
Loreto L., Per la storia militare del mondo antico. Prospettive retrospettive, Napoli 2006.
Lynn J.A., Battle: A History of Combat and Culture, Boulder 2003.
MacMullen R., The Legion as Society, „Historia” 1984, Bd. 33, H. 4, s. 440—456.
Malamud M., Ancient Rome and Modern America, Malden—Oxford—Chichester 2009.
Manchester W., American Caesar: Douglas MacArthur, 1880—1964, New York 1978.
Messer W.S., Mutiny in the Roman Army. The Republic, „Classical Philology” 1920, vol. 15, no. 2, s. 158—175.
Murphy C., The New Rome: The Fall of an Empire and the Fate of America, London 2008.
Münkler H., Imperien. Die Logik der Weltherrschaft. Vom alten Rom bis zu den Vereinigten Staaten, Berlin 2005.
Nicolet C., Le métier de citoyen dans la Rome républicaine, Paris 1976.
Nicolet C., Rome et la conquête du monde méditerranéen, t. 1: Les structures de l’Italie romaine, 10e éd., Paris 2001.
Nolan C.J., The Allure of Battle: A History of How Wars Have Been Won and Lost, Oxford 2017.
Paret P., The New Military History, „Parameters” 1991, vol. 21, no. 1, s. 10—18.
Raulff U., Politik als Passion. Hans Delbrück und der Krieg in der Geschichte, w: H. Delbrück, Geschichte der Kriegskunst im Rahmen der politischen Geschichte, Bd. 1: Das Altertum, 3. Auflage (Neusaus‑gabe), Berlin 2000, s. IX—XLVI.
Rich J.W., Fear, Greed and Glory: the Causes of Roman Military War-Making in the Middle Republic, w: War and Society in the Roman World, eds. J.W. Rich, G. Shipley, London—New York 1993, s. 38—69.
Richard C.J., The Founders and the Classics, Cambridge, MA 1994.
Różycki Ł., Strach i motywacja na późnoantycznym polu bitwy w świetle rzymskich traktatów wojskowych, Poznań 2018.
Vanderbroeck P.J.J., Popular Leadership and Collective Behavior in the Late Roman Republic (ca. 80—50 B.C.), Amsterdam 1987.
Walter U., Memoria und res publica. Zur Geschichtskultur im republikanischen Rom, Frankfurt am Main 2004.
Wees van H., Greek Warfare: Myths and Realities, London—New York 2004.
Wheeler E.L., Land Battles, w: The Cambridge History of Greek and Roman Warfare, vol. 1: Greece, the Hellenistic World and the Rise of Rome, eds. P. Sabin, H. van Wees, M. Whitby, Cambridge 2007, s. 186—223.
Netografia
Biography, www.steelebrand.com/biography (dostęp: 23.01.2022).
Steele Brand, www.tkc.edu/people/steele-brand (dostęp: 23.01.2022).
Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska
https://orcid.org/0000-0003-3562-6217
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
