Tropajony jako forma autoprezentacji L. Korneliusza Sulli
Abstrakt
Przedmiotem artykułu są sposoby wykorzystania tropajonów w polityce Lucjusza Korneliusza Sulli. W pierwszej kolejności autor zwraca uwagę na pomniki wzniesione po zwycięskich bitwach pod Cheroneą i Orchomenos w 86 roku przed Chr. Analizuje przy tym wszelkie kontrowersje związane z pozostałościami trofeum odnalezionego na wzgórzu Turion. Następnie koncentruje się na monetach, na których z inicjatywy wodza przedstawiono tropajony, symbolizujące ciągłość jego sukcesów w Grecji oraz Italii. Motyw ten nie ograniczał się jednak tylko do materiału numizmatycznego, Sulla wykorzystał go także w swoich pierścieniach, którymi sygnował korespondencję. Szczególnie istotny jest w tym kontekście sygnet prezentujący pojmanego Jugurtę, wzorowany prawdopodobnie na monumencie wystawionym na Kapitolu, którego budowa stała się zarzewiem konfliktu z Gajuszem Mariuszem.
Słowa kluczowe
tropajon; Sulla; symbol zwycięstwa; propaganda
Bibliografia
Astin E., Scipio Aemilianus, Oxford 1967.
Assenmaker P., De la victoire au pouvoir: développement et manifestations de l’idéologie impératoriale à l’époque de Marius et Sylla, Bruxelles 2014.
Badian E., Sulla’s Augurate, „Arethusa” 1968, vol. 1, s. 26—46.
Beard M., The Roman Triumph, London 2007.
Broughton T.R.S., The Magistrates of the Roman Republic, vol. 2, New York 1952.
Camp J. et al., A Trophy from the Battle of Cheroneia of 86 B.C., „American Journal of Archaeology” 1992, vol. 96, s. 443—455.
Castellvi G., Les trophées-tours romains: permanence et evolutions des trophées de bataille, du IIe s. av. J.-C. au IIe s. apr. J.-C., w: Colonne Trajane et trophées romains, recueillis et publiés par C. Petolescu, M. Galinier, F. Matei-Popescu, Bucarest 2015, s. 207—258.
Davies P., Architecture and Politics in Republican Rome, Cambridge 2017.
Eckert A., Lucius Cornelius Sulla in der antiken Erinnerung, Berlin—Boston 2016.
Fears J.R., Princeps a diis electus: the Divine Election of the Emperor as a Political Concept at Rome, Rome 1977.
Fears J.R., The Theology of Victory in Rome: Approaches and Problems, w: Aufstieg und Niedergang der römischen Welt, T. 2, Bd. 17, Teil 2, Hrsg. H. Temporini, V. Haase, Berlin—New York 1981, s. 736—826.
Frier B., Augural Symbolism in Sulla’s Invasion of 83, „Museum Notes” [American Numismatic Society] 1967, vol. 13, s. 111—118.
Gansiniec Z., Geneza tropaionu, Wrocław—Warszawa 1955.
Havener W., Tropaion. The Battlefield Trophy in Ancient Greece and Rome, w: Societies at War, eds. K. Ruffing et al., Wien 2020, s. 267—292.
Hölkeskamp E., Marius, Sulla and the War over Monumental Memory and Public Space, w: Memory in Ancient Rome and Early Christianity, ed. K. Galinsky, Oxford 2015, s. 214—234.
Hölscher T., Römische Siegesdenkmäler der späten Republik, w: Taina. Roland Hampe zum 70. Geburtstag am 2. Dezember 1978 dargebracht, Hrsg. H.A. Cahn, E. Simon, Mainz 1980, s. 351—371.
Hölscher T., The Transformation of Victory into Power: From Event to Structure, w: Representations of War in Ancient Rome, eds. S. Dillon, K. Welch, Cambridge 2006, s. 27—48.
Itgenshorst T., Tota Illa Pompa: Der Triumph in der römischen Republik: Katalog der Triumphe von 340 bis 19 vor Christus, Göttingen 2005.
Kalliontzis Y., Digging in Storerooms for Inscriptions: An Unpublished Casualty List from Plataia in the Museum of Thebes and the Memory of War in Boeotia, w: The Epigraphy and History of Boeotia, ed. N. Papazarkadas, Leiden 2014, s. 332—372.
Kalliontzis Y., Le trophée de Sylla à Chéronée, w: La Béotie de l’archaïsme à l’époque romaine: Frontières, territoires, paysages, éds. T. Lucas, Ch. Müller, Paris 2019, s. 179—196.
Keaveney A., Sulla. Ostatni republikanin, przeł. T. Ładoń, Oświęcim 2017.
Kinnee L., The Greek and Roman Trophy: from Battlefield Marker to Icon of Power, London—New York 2018.
Kopij K., Auctoritas et dignitas. Studium prestiżu i propagandy w okresie później Republiki Rzymskiej na przykładzie rodu Pompejusza (gens Pompeia Magna) w świetle źródeł archeologicznych i pisanych, Kraków 2017.
Kountouri E., Petrochilos N., Zoumbaki S., The Tropaion of Sulla over Mithridates VI Eupator: A First Approach, w: What’s New in Roman Greece?, eds. V. Di Napoli et al., Athens 2018, s. 359—368.
Mackay Ch., Sulla and the Monuments: Studies in His Public Persona, „Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte” 2000, Bd. 49, s. 161—210.
Magnisali M., Bilis T., Restoring an Ancient Landmark — Theoretical and Structural Issues: The Case Study of Sulla’s Trophy in Orchomenos, Boeotia, Greece, w: 10th International Symposium on the Conservation of Monuments in the Mediterranean Basin, eds. M. Koui, F. Zezza, D. Kouis, Cham [Switzerland] 2018, s. 635—642.
Majbom Madsen J., From Trophy Towns to City-States Urban Civilization and Cultural Identities in Roman Pontus, Pennsylvania 2020.
Morawiecki L., Pontificalia atque auguralia insignia and the Political Propaganda in the Coinage of the Roman Republic, „Zapiski Numizmatyczne” 1996, t. 1, s. 37—57.
Picard G.Ch., Les trophées romains. Contributions à l’histoire de la religion et de l’art triomphal de Rome, Paris 1957.
Rabe B., Tropaia τροπή und σκῦλα: Entstehung, Funktion und Bedeutung des griechischen Tropaions, Rahde 2007.
Santangelo F., Sulla, the Elites and the Empire: A Study of Roman Policies in Italy and the Greek East, Leiden 2006.
Schmuhl Y., Römische Siegesmonumente republikanischer Zeit. Untersuchungen zu Ursprüngen, Erscheinungsformen und Denkmalpolitik, Hamburg 2008.
Stroszeck J., Greek Trophy Monuments, w: Myth and Symbol II. Symbolic Phenomena in Ancient Greek Culture, ed. S. Des Bouvrie, Bergen 2004, s. 303—331.
Thein A., Booty in the Sullan Civil War of 83—82 B.C., „Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte” 2016, Bd. 65, s. 450—472.
West W.C., The Trophies of the Persian Wars, „Classical Philology” 1969, vol. 64, s. 7—19.
Woelcke K., Beiträge zur Geschichte des Tropaions, „Bonner Jahrbücher” 1911, vol. 120, s. 127—235.
Zoumbaki S., Sulla’s Relations with the Poleis of Central and Southern Greece in a Period of Transitions, w: Sulla Politics and Reception, eds. A. Eckert, A. Thein, Berlin—Boston 2019, s. 33—54.
Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu Polska
https://orcid.org/0000-0002-6538-9956
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
