Trebonian Gallus i emisje z legendą ADVENTVS AVG. Dlaczego cesarz nie udał się na wschód?
Abstrakt
W mennicy w Antiochii za panowania Treboniana Gallusa emitowano monety z legendą ADVENTVS AVG. Zapowiadało to przybycie cesarza na wschód. Rzeczywiście zbliżała się wojna z Persją, a na wschód wysyłano siły zbrojne. Mimo to cesarz nie przybył do Syrii. Przedmiotem artykułu są powody, jakie skłoniły go do rezygnacji z udania się na wschód.
Słowa kluczowe
Trebonian Gallus; Persja; Goci; zaraza św. Cypriana
Bibliografia
Alföldi A., Studien zur Geschichte der Weltkrise des 3. Jahrhunderts nach Christus, Darmstadt 1967.
Balty J.-Ch., Apamée (1986): nouvelles données sur l’armée romaine d’Orient et les raids sassanides du milieu du IIIe siècle, „Comptes rendus des séances de l’Académie des Inscriptions et Belles-Lettres” 1987, t. 131, s. 213—242.
Birley A.R., Decius reconsidered, w: Les empereurs illyriens: Actes du colloque de Strasbourg (11—13 octobre 1990) organisé par le Centre de Recherche sur l’Europe centrale et sud-orientale, dir. E. Frézouls, H. Jouffroy, Strasbourg 1998, s. 57—80.
de Blois L., Odaenathus and the Roman-Persian War of 252—264 A.D., „Talanta” 1975, vol. 6, s. 7—23.
de Blois L., Rome and Persia in the Middle of the Third Century AD (230—266), w: Rome and the Worlds Beyond Its Frontiers, eds. D. Slootjes, M. Peachin, Leiden—Boston 2016, s. 33—44.
de Blois L., Invasions, Deportations, and Repopulation, Mobility and Migration in Thrace, Moesia Inferior, and Dacia in the Third Quarter of the Third Century AD, w: The Impact of Mobility and Migration in the Roman Empire, Proceedings of the Twelfth Workshop of the International Network Impact of Empire (Rome, June 17—19, 2015), eds. E. Lo Cascio, L.E. Tacoma, Leiden—Boston 2017, s. 42—54.
de Blois L., Image and Reality of Roman Imperial Power in the Third Century AD, London—New York 2019.
Boteva D., On the Chronology of the Gothic Invasions under Philippus and Decius (AD 248—251), „Archaeologia Bulgarica” 2001, vol. 5, s. 37—44.
Bursche A., The Battle of Abritus, the Imperial Treasury and Aurei in Barbaricum, „The Numismatic Chronicle” 2013, vol. 173, s. 151—170.
Carson R.A.G., Coins of the Roman Empire, London—New York 1990.
Chaumont M.-L., L’Arménie entre Rome et l’Iran I. De l’avènement d’Auguste à l’avènement de Dioclétien, w: Aufstieg und Niedergang der römischen Welt, T. 2, Bd. 9: Politische Geschichte. Provinzen und Randvölker. Mesopotamien, Armenien, Iran, Südarabien, Rom und der Ferne, Hrsg. H. Temporini, Berlin—New York 1976, s. 71—194.
Christol M., A propos de la politique extérieure de Trébonien Galle, „Revue numismatique” 1980, t. 22, s. 63—74.
Dignas B., Winter E., Rome and Persia in Late Antiquity: Neighbours and Rivals, Cambridge 2007.
Drinkwater J.F., Maximinus to Diocletian and the Crisis, w: The Cambridge Ancient History: The Crisis of Empire, A.D. 193—337, vol. 12, eds. A.K. Bowman, P. Garnsey, Av. Cameron, Cambridge 2005, s. 28—67.
Esslin W., Zu den Kriegen des Sassaniden Schapur I, München 1949.
Gilliam J.F., Trebonianus Gallus and the Decii: III et I COS, w: Studi in onore di Aristide Calderini e Roberto Paribeni, vol. 1, Milano 1956, s. 305—311.
Grozdanova L., Trebonianus Gallus and Volusianus (AD 251—253), Ruling the Empire in between the West and the East, „Ancient West and East” 2014, vol. 13, s. 117—137.
Halfmann H., Itinera principum Geschichte und Typologie der Kaiserreisen im Römischen Reich, Stuttgart 1986.
Harper K., Pandemics and Passages to Late Antiquity Rethinking the Plague of c. 249—270 Described by Cyprian, „Journal of Roman Archaeology” 2015, vol. 28, s. 223—260.
Harper K., Los Rzymu. Klimat, choroby i koniec imperium, przeł. G. Smółka, Oświęcim 2021.
Hartmann U., Das Palmyrenische Teilreich, Stuttgart 2001.
Henning W.B., The Great Inscription of Šāpūr I, „Bulletin of the School of Oriental Studies, University of London” 1939, vol. 9, s. 823—849.
Hill G.F., Catalogue of the Greek Coins of Lycaonia Isauria and Cilicia, London 1900.
Huttner U., Von Maximinus Thrax bis Aemilianus, w: Die Zeit der Soldatenkaiser. Krise und Transformation des Römischen Reiches im 3. Jahrhundert n.Chr. (235—284), Bd. 1, Hrsg. K.-P. Johne, Berlin 2008, s. 161—221.
Kaczanowicz W., Aspekty ideologiczne w rzymskim mennictwie lat 235—284 n.e., Katowice 1990.
Kettenhofen E., Die römisch-persischen Kriege des 3 Jahrhunderts n.Chr nach der Inschrift Sahpuhrs I an der Ka’be-ye Zartošt (SKZ), Wiesbaden 1982.
Kienast D., Eck W., Heil M., Römische Kaisertabelle Grundzüge einer römischen Kaiserchronologie, Darmstadt 2017.
Klose Ch., A Farewell to Methods? Imperial ‘adventus-scenes’ and Interpretations of Roman Historical Reliefs, w: Fresh Perspectives on Graeco-Roman Visual Culture. Proceedings of an International Conference at Humboldt-Universität, Berlin, 2nd—3rd September 2013, Hrsg. Ch. Klose, L.C. Bossert, W. Leveritt, Berlin 2015, s. 99—116.
Kluczek A., Wybrane zagadnienia z polityki dynastycznej w Cesarstwie Rzymskim w latach 244—253, w: Rzym antyczny: polityka i pieniądz, t. 2, red. A. Kunisz, Katowice 1995, s. 138—159.
Kolendo J., Novae During the Goth Raid of AD 250/1 (Iordanes, Getica 101—103), w: Novae. Legionary Fortress and Late Antique Town, vol. 1: A Companion to the Study of Novae, eds. T. Derda, P. Dyczek, J. Kolendo, Warsaw 2008, s. 117—131.
Kosiński R., Państwo Sassanidów od 224 roku do końca V wieku i jego relacje z cesarstwem, w: Świat rzymski w IV wieku, red. P. Filipczak, R. Kosiński, Kraków 2015, s. 177—204.
Kulikowski M., Wojny Rzymu z Gotami od III wieku do Alaryka, Oświęcim 2015.
Loriot X., L’atelier d’Alexandrie sous Trébonien Galle: à propos du P. OXY. 3611, „Revue numismatique” 1997, t. 152, s. 53—59.
MacCormack S., Art and Ceremony in Late Antiquity, Berkeley—Los Angeles—London 1981.
Mattingly H., The Reigns of Trebonianus Gallus and Volusianus, „The Numismatic Chronicle” 1946, vol. 6, s. 36—46.
Mattingly H., Sydenham E., Sutherland C.H.V., The Roman Imperial Coinage, vol. 4, part 3, London 1949.
Metcalf W.E., The Antioch Hoard of Antoniniani and the Eastern Coinage of Trebonianus Gallus and Volusian, „Museum Notes” [American Numismatic Society] 1977, vol. 22, s. 36—46.
Millar F., The Roman Near East, 31 B.C.—A.D. 337, Cambridge, MA 1993.
Mosig-Walburg K., Römer und Perser vom 3. Jahrhundert bis zum Jahr 363 n.Chr., Gutenberg 2009.
Olbrycht M.J., Iran starożytny, w: Historia Iranu, red. A. Krasnowolska, Wrocław 2010, s. 26—285.
Olmstead A.T., The Mid-Third Century of the Christian Era, „Classical Philology” 1942, vol. 37, s. 241—262, 398—420.
Paschoud F., Zosime, Histoire Nouvelle, t. 1, livres 1—2, Paris 2003.
Peachin M., Roman Imperial Titulature and Chronology, AD 235—284, Amsterdam 1990.
Potter D.S., Prophecy and History in the Crisis of the Roman Empire, Oxford 1990.
Préaux C., Trébonien Galle et Hostilianus, „Aegyptus” 1953, vol. 32, s. 152—157.
Rathbone D.W., The Dates of the Recognition in Egypt of the Emperors from Caracalla to Diocletianus, „Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik” 1986, Bd. 62, s. 101—131.
Salisbury F.S., Mattingly H., The Reign of Trajan Decius, „The Journal of Roman Studies” 1924, vol. 14, s. 1—23.
Sotgiu G., Treboniano Gallo Ostiliano Volusiano Emiliano (1960—1971), w: Aufstieg und Niedergang der
römischen Welt, T. 2, Bd. 2, Hrsg. H. Temporini, W. Haase, Berlin—New York 1975, s. 798—802.
Southern P., The Roman Empire from Severus to Constantine, London—New York 2001.
Sprengling M., Third Century Iran, Sapor and Kartir, Chicago 1953.
Suski R., Galeriusz. Cesarz, wódz i prześladowca, Kraków 2016.
Syvänne I., Maksymiuk K., The Military History of the Third Century Iran, Siedlce 2018.
Toumanoff C., The Third-Century Armenian Arsacids. A Chronological and Genealogical Commentary, „Revue des études arméniennes” 1969, t. 6, s. 233—281.
Traina G., L’Armenia nell III secolo: note di lettura, „Electrum” 2003, vol. 7, s. 131—143.
Wolfram H., Historia Gotów, Warszawa—Gdańsk 2003.
Wolski J., Rola wojen dwufrontowych w upadku cesarstwa zachodniorzymskiego, w: 1500-lecie upadku cesarstwa zachodniorzymskiego, red. E. Konik, Wrocław 1979, s. 15—19.
Wójcikowski R.S., Kawaleria perska w okresie wczesnosasanidzkim. Aspekty społeczne i militarne, t. 1, Oświęcim 2014.
Uniwersytet w Białymstoku Polska
https://orcid.org/0000-0001-5227-2743
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
