Edylat G. Juliusza Cezara (65 rok przed Chr.) i jego polityczne konteksty
Abstrakt
Autor artykułu omawia aktywność publiczną G. Juliusza Cezara w trakcie sprawowania przez niego urzędu edyla kurulnego w 65 roku przed Chrystusem. Swoją uwagę koncentruje nie tylko na działaniach Cezara wynikających z posiadanych przez niego wówczas uprawnień łączących się z tym stanowiskiem. Akcentuje także wykraczające poza nie posunięcia polityczne Cezara, związane z nimi intrygi oraz będące ich efektem rozgrywki, w które był on zaangażowany. Dlatego autor artykułu wiele uwagi poświęcił również politycznym powiązaniom Cezara — politykom, z którymi wówczas ściśle współpracował, oraz przeciwnikom, z którymi się wtedy na forum publicznym ścierał, a także najważniejszym ówczesnym rzymskim ugrupowaniom, czyli popularom i optymatom.
Słowa kluczowe
edyl; Cezar; Krassus; Bibulus
Bibliografia
Adcock F.E., Marcus Crassus Millionaire, Cambridge 1966.
Astin A.E., Censorships in the Late Republic, „Historia” 1985, Bd. 34, s. 175—190.
Badian E., From the Iulii to Caesar, w: A Companion to Julius Caesar, ed. M. Griffin, Willey—Blackwell 2009, s. 11—22.
Brennan T.C., The Praetorship in the Roman Republic, vol. 2, Oxford 2000.
Bringmann K., Historia republiki rzymskiej. Od początków do czasów Augusta, przeł. A. Gierlińska, Poznań 2010.
Broughton T.R.S., The Magistrates of the Roman Republic, vol. 2: 99 BC—31 BC, New York 1952.
Broughton T.R.S., The Magistrates of the Roman Republic, vol. 3: Supplement, Atlanta 1986.
Burckhardt L.A., Politische Strategien der Optimaten in der späten römischen Republik, Stuttgart 1988.
Canfora L., Giulio Cesare, Roma—Bari 1999.
Carcopino J., Jules César, Paris 1968.
Christ K., Pompeius. Der Feldherr Roms, München 2004.
Dahlheim W., Julius Caesar. Die Ehre des Krieges und die Not des Staates, Paderborn—München—Wien—Zürich 2005.
Epstein D.F., Personal Enmity in Roman Politics 218—43 B.C., London—New York 1987.
Evans R.J., Questioning Reputations. Essays on Nine Roman Republican Politicians, Praetoria 2003.
Feemster Jashemski W., The Origins and History of the Proconsular and the Propraetorian Imperium to 27 B.C., Chicago 1950.
Fuller J.F.C., Julius Caesar. Men, Soldier and Tyrant, London 1965.
Gelzer M., Pompeius, München 1949.
Gelzer M., Caesar. Der Politiker und Staatsmann, Wiesbaden 1960.
Gesche H., Caesar, Darmstadt 1976.
Girardet K.M., Imperia und provinciae des Pompeius 82 bis 48 v. Chr., „Chiron” 2001, Bd. 31, s. 153—209.
Goldsworthy A., Cezar. Życie giganta, przeł. K. Kuraszkiewicz, Warszawa 2018.
Gray E.W., The Consular Elections Held in 65 B.C., „Antichthon” 1979, vol. 13, s. 56—65.
Gray-Fow M.J.G., The Mental Breakdown of a Roman Senator: M. Calpurnius Bibulus, „Greece and Rome” 1990, vol. 37, s. 179—190.
Gruen E.S., Caesar as a Politician, w: A Companion to Julius Caesar, ed. M. Griffin, Willey—Blackwell, 2009, s. 23—36.
Hatscher Ch.R., Charisma und Res Publica, Stuttgart 2000.
Havas L., Notes sur la candidature de Catilina en 66 avant notre ère, „Acta Classica Universitatis Scientiarum Debreceniensis” 1973, t. 9, s. 33—40.
Hofmann-Löbl I., Die Calpurnii, Frankfurt am Main 1996.
Jaczynowska M., Pawlak M., Starożytny Rzym, Warszawa 2008.
Jimenez R.L., Caesar Against Rome. The Great Roman Civil War, Westport—London 2000.
John C., Sallustius über Catilinas Candidature im Jahre 688, „Rhenisches Museum” 1874, vol. 31, s. 401—431.
Jones F.L., Crassus, Caesar, and Catiline, „Classical Weekly” 1935—1936, vol. 29, s. 89—93.
Jones F.L., The First Conspiracy of Catiline, „The Classical Journal” 1938, vol. 34, s. 410—422.
Kubitschek J.W., Aedilis, w: Real-Encyklopädie der classischen Altertumswissenschaft, Bd. 1, Hrsg. G. Wissowa, W. Kroll, K. Ziegler, Stuttgart 1894, szp. 448—464.
Levick B., Catiline, London—New Delhi—New York—Sydney 2015.
Libero L. de, Obstruktion. Politische Praktiken im Senat und in der Volksversammlung der ausgehenden römischen Republik (70—49 v. Chr.), Stuttgart 1992.
Linderski J., Rzymskie zgromadzenie wyborcze od Sulli do Cezara, Wrocław—Warszawa—Kraków 1966.
Łuć I., Wojna Gn. Pompejusza z piratami, w: Wybitni Rzymianie czasów schyłku Republiki. Gnejusz Pompejusz Wielki (106—48 przed Chrystusem), red. N. Rogosz, Katowice 2018, s. 13—33.
Marshall B.A., Crassus. A Political Biography, Amsterdam 1976.
Marshall B.A., Faustus Sulla and Political Labels in the 60’ and 50’ BC, „Historia” 1984, Bd. 33, s. 199—219.
Martin J., Die Popularen in der Geschichte der Späten Republik, Diss. Freiburg i. Br. 1965.
Meier Ch., Caesar’s Early Political Career, w: Julius Caesar, ed. D. Nardo, San Diego 2002, s. 27—34.
Minieri L., Roma e la Transpadana, „Labeo” 1986, no. 32, s. 322—328.
Morstein-Marx R., Julius Caesar and the Roman People, Cambridge 2021.
Neuendorff A., Die römischen Konsulwahlen von 78—49 v. Chr., Breslau 1913.
Piegdoń M., Galia Przedalpejska. Studia nad rzymską obecnością w północnej Italii w III—I w. p.n.e., Kraków 2009.
Piegdoń M., Krassus. Polityk niespełnionych ambicji, Kraków 2014.
Ramsey T., Cicero, pro Sulla 68 and Catiline’s Candidacy in 66 B.C., „Harvard Sudies in Classical Philology” 1982, vol. 86, s. 121—131.
Rogosz N., Gajusz Juliusz Cezar a kwestia obywatelstwa rzymskiego mieszkańców kolonii latyńskich w Galii Przedalpejskiej, w: W kręgu antycznych politei. Księga jubileuszowa ofiarowana profesorowi Janowi Ilukowi, red. W. Gajewski, I. Milewski, Gdańsk 2017, s. 340—352.
Rogosz N., Polityczna rola senatu w Republice Rzymskiej w latach 59—55, Katowice 2004.
Rogosz N., Wokół datacji kwestury G. Juliusza Cezara, w: Florilegium. Studia ofiarowane profesorowi Aleksandrowi Krawczukowi z okazji dziewięćdziesiątej piątej rocznicy urodzin, red. E. Dąbrowa, T. Grabowski, M. Piegdoń, Kraków 2017, s. 221—231.
Ross Taylor L., Caesar’s Early Career, „Classical Philology” 1941, vol. 36, s. 113—132.
Ross Taylor L., Caesar and the Roman Noblility, „Transactions and Proceedings of the American Philological Association” 1942, vol. 73, s. 1—24.
Ross Taylor L., Party Politics in the Age of Caesar, Berkeley 1949.
Ross Taylor L., The Rise of Julius Caesar, „Greece & Rome” 1957, vol. 4, s. 10—18.
Ryan F.X., Bibulus as President of the Senate, „Latomus” 1996, vol. 55, s. 384—388.
Salmon E.T., Catiline, Crassus, and Caesar, „American Journal of Philology” 1935, vol. 56, s. 302—316.
Seager R., Pompey. A Political Biography, Berkeley—Los Angeles 1979.
Seidel J., Fasti aedilici, Breslau 1908.
Siani-Davies M., Ptolemy XII Auletes and the Romans, „Historia” 1997, Bd. 46, s. 306—340.
Słapek D., Gladiatorzy i polityka. Igrzyska w okresie późnej Republiki Rzymskiej, Wrocław 1995.
Słapek D., Sport i widowiska w świecie antycznym. Kompendium, Kraków—Warszawa 2010.
Steel C., Friends, Associates and Wives, w: A Companion to Julius Caesar, ed. M. Griffin, Willey—Blackwell 2009, s. 112—125.
Strasburger H., Caesars Eintritt in die Geschichte, München 1938.
Sumner G.V., The Consular Elections of 66 BC, „Phoenix” 1965, vol. 19, s. 226—231.
Suolahti J., The Roman Censors. A Study on Social Structure, Helsinki 1963.
Syme R., M. Bibulus and Four Sons, „Harvard Studies in Classical Pholology” 1987, vol. 91, s. 185—198.
Syme R., Rewolucja rzymska, przeł. A.M. Baziór, Poznań 2009.
Tatum W.J., Always I Am Caesar, [Blackwell Publishing] 2008.
Utczenko S.L., Kryzys i upadek republiki w starożytnym Rzymie, przeł. M. Łesiów, Warszawa 1973.
Vanderbroeck P.J.J., Popular Leadership and Collective Behavior in the Late Roman Republic (ca. 80—50 B.C.), Amsterdam 1987.
Ward A.M., Marcus Crassus and the Late Roman Republic, Columbia—London 1977.
Will W., Julius Caesar. Eine Bilanz, Stuttgart—Berlin—Köln 1992.
Wiseman T.P., The Senate and the Populares, 69—60 B.C., w: Cambridge Ancient History, vol. 9: The Last Age of the Roman Republic, 146—43 B.C., eds. J.A. Crook, A. Lintott, E. Rawson, Cambridge 1994, s. 327—367.
Yakobson A., Elections and Electioneering in Rome. A Study in the Political System of the Late Republic, Stuttgart 1999.
Zecchini G., L’opposizione a Cesare nel 59a nell’interpretazione storiografica ottimate, w: Aspetti dell’opinione pubblica nel mondo antico, ed. M. Sordi, Milano 1978, s. 98—110.
Profesor Emeritus. Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska
https://orcid.org/0000-0002-9570-0610
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
