Opublikowane: 2007-12-30

Nero rediviws? A propos wystąpień Pseudo-Neronów i kwestii zagrożenia partyjskiego w czasach Flawiuszów

Przemysław Dyrlaga

Abstrakt

Artykuł poświęcony jest zagadnieniom relacji rzymsko-partyjskich w czasach Flawiuszów, w kontekście wystąpień Pseudo-Neronów, które rzadko są dostrzegane przez historyków. Na początku krótko omówiono przyczyny wystąpień uzurpatorów oraz braki w bazie źródłowej dotyczącej tego zagadnienia. Następnie przeanalizowano dwa kluczowe problemy: Czy obawy przed interwencją wschodniego sąsiada, widoczne w źródłach, odzwierciedlały opinię rzymskich elit rządzących w czasach Flawiuszów i jakie były ich przyczyny? Czy Arsacydzi, rządzący Imperium Partów po śmierci Wologazesa I, byli zdolni do podjęcia tak poważnego przedsięwzięcia, jak ingerencja w wewnętrzne sprawy Rzymu? Głównym czynnikiem decydującym o tej zdolności był potencjał militarny Partów, uwarunkowany układem sił wewnętrznych w ówczesnym Iranie oraz pozycją, jaką Partowie zajmowali w ówczesnym świecie. Analiza tych zagadnień pozwala stwierdzić, że Rzymianie w czasach Flawiuszów mogli odczuwać lęk i respekt wobec Partów. Obawy elit rządzących cesarstwem dotyczące ewentualnej interwencji sąsiadów zza Eufratu na rzecz jednego z Pseudo-Neronów były realne i prawdopodobnie wynikały z bolesnych doświadczeń z przeszłości, zwłaszcza z czasów Nerona i wcześniejszych, a także z obaw przed utratą lub zniszczeniem wschodnich prowincji. Podkreślono również, że po śmierci Wologazesa I imperium partyjskie było podzielone między pretendentów z rodu Arsacydów, a jego wewnętrzna sytuacja pozostawała niestabilna przez kilka kolejnych dekad. W tym czasie istniały liczne zagrożenia wewnętrzne – ze strony Alanów i innych plemion koczowniczych Europy i Azji, a także ze strony Imperium Rzymskiego i Kuszanów. Kryzys wewnętrzny oraz troska o bezpieczeństwo granic pochłaniały znaczne zasoby finansowe, ograniczone dodatkowo przez specyficzną strukturę społeczno-ekonomiczną Iranu, w której arystokracja posiadająca własne siły zbrojne odgrywała istotną rolę. W związku z tym wskazano, że te czynniki w dużej mierze eliminowały potencjał militarny każdego z władców partyjskich, co oznacza, że prawdopodobnie nie byli oni w stanie udzielić Pseudo-Neronom znaczącego wsparcia wojskowego. Wspieranie uzurpatorów i groźby interwencji formułowane przez Arsacydów mogły być jedynie elementem szantażu politycznego i gry dyplomatycznej, której cele i motywy nie są w pełni znane ze źródeł. Można jedynie hipotetycznie założyć, że jednym z głównych powodów tych działań była chęć wzmocnienia – przynajmniej symbolicznego – własnej pozycji wobec rywali, zarówno w obrębie dynastii, jak i poza nią.

Pobierz pliki

Zasady cytowania

Dyrlaga, P. (2007). Nero rediviws? A propos wystąpień Pseudo-Neronów i kwestii zagrożenia partyjskiego w czasach Flawiuszów. Wieki Stare I Nowe, 5, 39–57. https://doi.org/10.31261/WSN.2007.07.03

Cited by / Share

Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.


Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).

Tom 5 (2007)
Opublikowane: 2025-08-13


ISSN: 1899-1556
eISSN: 2353-9739

Wydawca
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Ta strona używa pliki cookie dla prawidłowego działania, aby korzystać w pełni z portalu należy zaakceptować pliki cookie.