Opublikowane: 2009-12-30

Bunt chłopów z Jaworzna w 1550 roku

Wacław Urban

Abstrakt

Jednym z najważniejszych kluczy biskupich był częściowo uprzemysłowiony klucz w Sławkowie (małym miasteczku i około 12 wsiach). Jedną z parafialnych wsi w tym kluczu było Jaworzno w 1581 roku. Była to wówczas duża wieś: 19 łanów chłopskich (co odpowiadało populacji mniej więcej 300 osób), 7 zagrodników bez ziemi (około 30 osób), 3 komorników z bydłem (około 15 osób), 6 komorników bez bydła (około 20 osób), 8 pogorzelców z 1579 roku (około 40 osób), 2 rzemieślników (około 15 osób) i 1 łan sołtysi (ponad 10 osób). Średnie wsie w tym czasie liczyły mniej niż 100 mieszkańców w Polsce, od 100 do 200 w Małopolsce, natomiast Jaworzno zamieszkiwało około 450 osób, nie licząc proboszcza, wikarych, ich służby i poddanych. Jan Leżeński oskarżył mieszkańców Jaworzna o armata manu, czyli sprzeciw „zbrojną ręką”, kiedy jego zastępca, starosta Zbożyński, próbował zająć bydło i trzodę za niezapłacone czynsze. Chłopi, którzy przebywali w Krakowie przy okazji spławiania drewna, w swojej odpowiedzi skarżyli się, że Zbożyński, dokonując zajęcia bydła w sposób nierówny, ciężko skrzywdził dwóch z nich, a innych poranił. Przykład oporu mieszkańców Jaworzna wobec Jana Leżeńskiego, starosty biskupiego, stanowił jeden z nielicznych przypadków zwycięstwa chłopów nad szlachtą w konfliktach ekonomicznych w dawnej Rzeczypospolitej.

Pobierz pliki

Zasady cytowania

Urban, W. (2009). Bunt chłopów z Jaworzna w 1550 roku. Wieki Stare I Nowe, 1(6), 131–135. https://doi.org/10.31261/WSN.2009.09.09

Cited by / Share

Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.


Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).

Tom 1 Nr 6 (2009)
Opublikowane: 2020-03-05


ISSN: 1899-1556
eISSN: 2353-9739

Wydawca
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Ta strona używa pliki cookie dla prawidłowego działania, aby korzystać w pełni z portalu należy zaakceptować pliki cookie.