Opublikowane: 2011-12-30

Źródła do dziejów żydowskiego szkolnictwa początkowego w Będzini

Anna Glimos -Nadgórska

Abstrakt

Źródła zgromadzone w Archiwum Państwowym w Łodzi, w Zespole Dyrekcji Szkolnej Łódzkiej, dotyczą początkowego okresu (1872–1881) funkcjonowania w Będzinie żydowskiej szkoły początkowej. Notatki, protokoły, prośby czy podania składane przez nauczycieli, burmistrza lub tzw. gminę żydowską miasta ukazują postawy i działania wyłącznie jednej strony, tzw. wnioskodawców. Były one kierowane do władz Łódzkiej Dyrekcji Szkolnej w Łodzi i zawierają informacje o problemach, z jakimi borykali się Żydzi z Będzina, wzajemnych relacjach między dwoma nauczycielami tej szkoły: I. Goldbergiem i H. Blicherem, a także o stosunku władz rosyjskich do kwestii nurtujących społeczność żydowską. Źródła te potwierdzają również zróżnicowanie społeczne wśród Żydów, ich traumy, możliwości podejmowania decyzji ważnych dla ogółu w zakresie spraw szkolnych, a także sposoby rozwiązywania wielu problemów. Wskazują też na fakt, że niektórzy obywatele wyznania mojżeszowego dzięki sprytowi i zdolnościom potrafili pokonać wiele przeszkód, aby osiągnąć istotny cel w swoim życiu. Autorzy tych próśb, podań i skarg ujawniali również dane dotyczące m.in. liczby mieszkańców miasta, zawodów przez nich wykonywanych oraz poziomu zamożności poszczególnych grup religijno-kulturowych w Będzinie. Prezentację tych źródeł poprzedza krótki wstęp ukazujący okoliczności powstania i pierwszych lat działalności tej żydowskiej placówki. Przed każdym dokumentem znajduje się informacja o treści źródła, jego datowaniu i formie zapisu. Informacje zawarte w dokumentach zostały uzupełnione przypisami wyjaśniającymi znaczenie niektórych nazw i zjawisk oraz wskazującymi na powiązania z wcześniej wspomnianymi kwestiami. Źródła te zostały spisane ręcznie w języku rosyjskim. Tłumacząc je, autor artykułu dążył do tego, aby polski przekład jak najwierniej oddawał zapis oryginału, a więc specyficzne słownictwo i sposób przekazywania różnych problemów władzom szkolnym.

Pobierz pliki

Zasady cytowania

Glimos -Nadgórska, A. (2011). Źródła do dziejów żydowskiego szkolnictwa początkowego w Będzini. Wieki Stare I Nowe, 3(8), 195–227. https://doi.org/10.31261/WSN.2011.11.10

Cited by / Share

Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.


Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).

Tom 3 Nr 8 (2011)
Opublikowane: 2020-03-05


ISSN: 1899-1556
eISSN: 2353-9739

Wydawca
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Ta strona używa pliki cookie dla prawidłowego działania, aby korzystać w pełni z portalu należy zaakceptować pliki cookie.