Manifest Sapiehów z 6 marca 1702 roku
Abstrakt
In der Geschichte des Großen Fürstentums Litauen war die zweite Hälfte des 17. Jahrhunderts durch Hegemonie von zwei Hochadelsgeschlechter — Pac und Sapieha gekennzeichnet. Die letztgenannten haben sich jede Sphäre des öffentlichen Lebens unterworfen und entschieden über Einstellung Litauens zum König und Königreich Polen. Eindeutige Vorherrschaft der Familie-Sapieha fiel auf den Zeitraum von 1685 bis zum Anfang der 90er Jahre des 17.hs. Damals begannen die von Jan III. Sobieski ergriffenen Maßnahmen, die Politik Sapiehas auszugleichen, die zu erwartenden Ergebnisse zu bringen. Das hat letztendlich in der zweiten Hälfte der 90er Jahre des 17.Jhs zum bewaffneten Widerstand gegen Sobieski und zum Bürgerkrieg in Litauen geführt. Nach verlorener Schlacht bei Olkieniki und fehlgeschlagenen Versuchen, das Litauen zu befrieden, fingen die Sapiehas an, angesichts der Handlungen von Republikanten-Truppen eine Protektion zu suchen. Sie erklärten sich für den schwedischen König, Karl XII., der sich an den Krieg gegen Königreich Polen machte. Seine Truppen sollten der Familie Sapieha die Wiedererlangung ihrer verlorenen Güter gewährleisten. Am 6. März 1702 haben Sapiehas ihr Manifest bekanntgegeben, in dem sie sich bemühten, ihr Verhalten vor dem Adel und Kronhochadel zu rechtfertigen. Sie sollten sich für schwedische Seite eher aus persönlichen Beweggründen erklärt haben; diese waren aber für das Funktionieren der ganzen Familie ausschlaggebend, wovon mehrmalige Erwähnungen im Manifest über Ruin ihrer Landgüter und Nichtanerkennung der geschlossenen Verträge von den Republikanten zeugen können. Die der Familie-Sapieha gehörenden Güter, welche nicht nur die Grundlage ihrer Existenz, sondern auch ihrer Faktion darstellten, wurden in erster Linie zum Gegenstand der Aggression seitens Republikanten, die aus Rache- und Raubgelüst die Sapieha-Faktion und sie selbst vernichten wollten. Es ist zweifellos, dass die Sapieha-Familie die Hilfe Karls XII. brauchte, um ihre verlorene politische Stellung iederzugewinnen und ihre Vermögenslage zu verbessern, und bei dieser Gelegenheit allen am Verfall ihrer Familie Schuldigen ihre gerechte Strafe zukommen zu lassen.
Słowa kluczowe
rodzina Sapiehów; wojny północne; szlachta litewska; August II
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
