https://doi.org/10.31261/WSN.2014.14.02.05
Artykuł rozpoczyna się od przedstawienia sytuacji południowego Podlasia (wschodnia część obecnego województwa mazowieckiego oraz część województwa lubelskiego — m.in. Biała Podlaska, Siedlce, Łuków, Radzyń Podlaski, Sokołów, Węgrów Podlaski) po wkroczeniu Armii Czerwonej na wschodnie tereny Polski między lipcem a sierpniem 1944 roku. Region ten stał się częścią tzw. „Polski lubelskiej”. Pierwszymi działaniami Sowietów było eliminowanie lub aresztowanie przedstawicieli Polskiego Państwa Podziemnego, głównie delegatów Rządu RP na uchodźstwie, a następnie likwidacja struktur polskiej konspiracji wojskowej, przede wszystkim Armii Krajowej — poprzez aresztowania, egzekucje, osadzanie w obozach (Krześlinek, Świdry, Sokołów Podlaski, Borowicze) oraz deportacje żołnierzy i dowódców do ZSRR. Po utworzeniu Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej w czerwcu 1945 roku, powrocie Stanisława Mikołajczyka do kraju i powstaniu Polskiego Stronnictwa Ludowego, około 2800 osób działających dotąd w konspiracji ujawniło się. Jednak kilka tysięcy żołnierzy pozostało „w lesie” z powodu represji ze strony aparatu bezpieczeństwa wobec ujawnionych członków podziemia. Przed referendum w 1946 roku i wyborami do Sejmu Ustawodawczego w 1947 roku represje wobec legalnej i nielegalnej opozycji nasiliły się, co doprowadziło do znacznego osłabienia konspiracji zbrojnej. W wyniku amnestii z 22 lutego 1947 roku ponad 5700 członków podziemia antykomunistycznego zdecydowało się na ujawnienie. Pozostałe oddziały konspiracyjne, wywodzące się z AK, NSZ i organizacji „Miecz i Pług”, zakończyły działalność do 1948 roku. Zbrojna działalność podziemia antykomunistycznego na południowym Podlasiu w latach 1944–1948 pochłonęła wiele ofiar po obu stronach konfliktu. W powiecie sokołowskim z rąk komunistów zginęło około 240 osób; w powiecie siedleckim — 430 osób (w latach 1944–1954); w powiecie radzyńskim — około 120 osób; w powiecie włodawskim — ponad 1300 osób. Łącznie na południowym Podlasiu w latach 1944–1948 zginęło około 2500 osób z rąk komunistycznych władz. Dodając ofiary tzw. „sprawiedliwości ludowej” (około 100 osób), liczba ofiar komunizmu wzrasta do 2600. Uwzględniając około 900 osób zabitych przez członków podziemia niepodległościowego, całkowity bilans ofiar sięga około 3500 osób. Tyle kosztowała mieszkańców południowego Podlasia walka o władzę w latach 1944–1948.
Pobierz pliki
Zasady cytowania
Cited by / Share
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
Tom 7 Nr 12 (2014)
Opublikowane: 2018-01-16
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
English
Język Polski