„A to tak prędko kaleczeję, jako źrebiec po starym ojcu…”.  Późne tacierzyństwo Jana Zamoyskiego i jego relacje z synem Tomaszem

Paweł Tyszka

doi:10.31261/WSN.2023.23.07

Published: 2023-12-28

Vol. 18 No. 23 (2023)

“I am declining fast, like a foal fathered by an old horse...”: Jan Zamoyski’s Late Fatherhood and His Relationship with His Son Tomasz

Paweł Tyszka

Section: Artykuły

https://doi.org/10.31261/WSN.2023.23.07

Abstract

April 1st, 1594, saw the birth of Tomasz Zamoyski, the long-awaited heir to the name and fortune of the chancellor and Grand Hetman of the Crown Jan Zamoyski, born of his fourth wife, Barbara née Tarnowska. In view of the fact that Jan Zamoyski’s numerous offspring born from previous marriages died early in his life, he had undoubtedly lost faith in ever being able to sire a healthy male child. The birth of Tomasz undoubtedly filled the chancellor with joy and hope, but fatherhood itself, especially at such a late age (he was 52 when Tomasz was born), was probably not something he intended to devote himself unreservedly, especially since at that time he was actively involved in the political life of the country. These circumstances were not conducive to building a close relationship between father and son. Jan Zamoyski took care of the proper education of Tomasz, provided him with connections at the royal court, and finally left him a huge fortune. Yet in all these actions it is difficult to detect feelings that should unite parent and child. Zamoyski’s relationship with his son resembled that of a demanding preceptor with a diligent student, the latter throughout his life trying to live up to an unattainable model.

Keywords:

Tomasz Zamoyski , Jan Zamoyski , Barbara née Tarnowska Zamoyska , paternity , childhood

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Tyszka, P. (2023). “I am declining fast, like a foal fathered by an old horse.”: Jan Zamoyski’s Late Fatherhood and His Relationship with His Son Tomasz. Wieki Stare I Nowe, 18(23), 1–14. https://doi.org/10.31261/WSN.2023.23.07

Cited by / Share

References

Archiwum Jana Zamoyskiego kanclerza i hetmana wielkiego koronnego, t. 4: 1585—1588, wyd. K. Lepszy, Kraków 1948.
Google Scholar

Grzybowski S., Jan Zamoyski, Warszawa 1994.
Google Scholar

Horn I., Andrzej Batory, Warszawa 2010.
Google Scholar

Kobierzycki S., Historia Władysława, królewicza polskiego i szwedzkiego, wyd. J. Byliński, W. Kaczorowski, tłum. M. Krajewski, Wrocław 2005.
Google Scholar

Kowalczyk J., W kręgu kultury dworu Jana Zamoyskiego, Lublin 1980.
Google Scholar

Kupczewska M., Matka i syn — wpływ Barbary Zamoyskiej na proces wychowania i wykształcenia Tomasza Zamoyskiego w świetle korespondencji z lat 1605—1610, „Białostockie Teki Historyczne” 2011, t. 9, s. 41—54.
Google Scholar

Kupczewska M., Kapitał kanclerza i hetmana wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego na drodze kariery
Google Scholar

politycznej syna Tomasza, w: Śmierć w dziejach człowieka. Nowożytność. Mare integrans. Studia nad dziejami wybrzeży Morza Bałtyckiego, red. M. Franz, K. Kościelniak, Z. Pilarczyk, Toruń 2016, s. 44—70.
Google Scholar

Kupczewska M., Od Jana Sariusza Zamoyskiego do Jana „Sobiepana” Zamoyskiego. Analiza karier magnackich trzech pierwszych ordynatów zamojskich, w: Małe miasta. Dom polski w refleksji badawczej, red. M. Zemło, Białystok—Dynów—Supraśl 2021, s. 233—258.
Google Scholar

Łempicki S., Jan Zamoyski: protektor medycyny i medyków (karta z dziejów mecenatu humanistycznego w Polsce), Lwów 1921.
Google Scholar

Łempicki S., Działalność Jana Zamoyskiego na polu szkolnictwa 1573—1605, Kraków 1922.
Google Scholar

Łempicki S., Szymon Szymonowicz i jego czasy. Rozprawy i studja, Zamość 1929.
Google Scholar

Łempicki S., Mecenat wielkiego kanclerza. Studia o Janie Zamoyskim, wyd. S. Grzybowski, Warszawa 1980.
Google Scholar

Pokora J., Disce, puer! Dziecięcy portret Tomasza Zamoyskiego z początku XVII wieku, w: idem, Psy, błazny, dzieci, królowie… Studia nad sztuką XV—XVIII wieku, Warszawa 2006, s. 53—61.
Google Scholar

Scriptores Rerum Polonicarum, t. 8: Archiwum Domu Radziwiłłów, wyd. A. Sokołowski, Kraków 1885.
Google Scholar

Skrzypietz A., Służba wojskowa królewiczów polskich w XVII w., w: Między obowiązkami, przywilejami a prawem Rzeczypospolitej XVI—XVIII wieku. Społeczeństwo w obronie państwa polsko-litewskiego, red. A. Kalinowska, A. Perłakowski, D. Rolnik, F. Wolański, Warszawa 2018, s. 357—376.
Google Scholar

Tarnawski A., Działalność gospodarcza Jana Zamoyskiego, kanclerza i hetmana wielkiego koronnego (1572—1605), Lwów 1935.
Google Scholar

Tazbir J., Legenda Jana Zamoyskiego, w: Czterysta lat Zamościa, red. J. Kowalczyk, Wrocław 1983, s. 27—45.
Google Scholar

Vol. 18 No. 23 (2023)
Published: 2024-02-09

ISSN: 1899-1556

eISSN: 2353-9739

Publisher

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Submit

“I am declining fast, like a foal fathered by an old horse...”: Jan Zamoyski’s Late Fatherhood and His Relationship with His Son Tomasz

Abstract

Keywords:

Paweł Tyszka

Information