https://doi.org/10.31261/WSN.2005.05.10
Przedwojenna prasa parafialna ukazująca się w diecezji katowickiej stanowi cenne, choć wciąż stosunkowo mało zbadane źródło historyczne. Celem niniejszego artykułu jest charakterystyka jednego z takich periodyków – „Wiadomości Parafialnych” wydawanych w Wielkich Hajdukach (obecnie Chorzów Batory, część miasta Chorzów) w latach 1929-1939, jako źródła historycznego. Parafia w Wielkich Hajdukach, która wówczas stanowiła jeszcze odrębną dzielnicę powiatu świętochłowickiego, okazuje się wyjątkowo interesującym obszarem badań zarówno ze względu na dobrze zachowane archiwa, jak i na jej reprezentatywność jako typowego obszaru przemysłowego i robotniczego Górnego Śląska w XIX i pierwszych dekadach XX wieku. „Wiadomości Parafialne” z Hajduk to bez wątpienia wartościowe źródło dla różnorodnych badań, obejmujących m.in. demografię, socjologię, kwestie narodowościowe, a także mentalność, obyczajowość i sposoby spędzania wolnego czasu. Przede wszystkim jednak dostarczają one cennych informacji na temat praktyk religijnych, działalności stowarzyszeń i bractw oraz, szerzej, form życia religijnego lokalnej społeczności skupionej wokół parafii w tamtym okresie. „Wiadomości Parafialne” pozwalają na głębokie wniknięcie w codzienne życie parafian oraz ukazują starania duchowieństwa o kształtowanie pożądanych postaw religijnych. Życie parafii pw. Najświętszej Maryi Panny w Wielkich Hajdukach, jakie wyłania się z łamów pisma, można określić jako intensywne i barwne. Przede wszystkim jednak przedstawiony obraz wydaje się wiarygodny, autentyczny, dynamiczny i wielostronny. Wyraźnie dostrzegalne są wysiłki miejscowego duchowieństwa, by liczną wspólnotę parafialną przekształcić w prawdziwą społeczność o pogłębionej świadomości religijnej i obywatelskiej. Jednocześnie możemy z bliska obserwować życie lokalnej społeczności z jej różnorodnymi problemami. Pismo to daje także możliwość analizy charakterystycznych cech mentalności epoki, prowadzenia badań demograficznych i socjologicznych, a także uzupełnienia historycznej wiedzy o przeszłości poszczególnych miast i dzielnic. Mając na uwadze, że podobne pisma ukazywały się w wielu parafiach, możemy traktować je jako niezwykle interesujące źródło, pozwalające znacząco pogłębić naszą wiedzę o historii lokalnej. „Wiadomości Parafialne” z Wielkich Hajduk dostarczają historykowi licznych cennych informacji – sprawy istotne przeplatają się tu z codziennymi, wydarzenia wyjątkowe z powszednimi, sukcesy ludzi z ich porażkami. Krótko mówiąc, mamy do czynienia z doskonałym przewodnikiem po codziennym życiu Górnego Śląska w okresie międzywojennym – źródłem, które pozwala historykowi lepiej zrozumieć przeszłość.
Pobierz pliki
Zasady cytowania
Cited by / Share
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
Tom 4 (2005)
Opublikowane: 2025-08-13
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
English
Język Polski