Funkcjonowanie pojęć „nieludzkie”, „zwierzęce”, „zezwierzęcone” na przykładzie potocznego ich rozumienia


Abstrakt

In the opinion of Jan Wawrzyniak, the attitude of humans towards other non-human persons is characterised by ethological falsehood. In relations with other creatures humans show species-oriented chauvinism. On the basis of a survey study concerning the colloquial understanding of the symptoms of “inhuman”, “bestial” or “animalistic” behaviour we may describe the functioning of these notions among average users of the Polish language. The paper aims at presenting the results of the survey concerning the colloquial functioning of the notions: inhuman, bestial and animalistic. Fifty people, students of the first-degree university course in Philology took part in the research, with the use of the because-test and free association method.


Słowa kluczowe

associations; species chauvinism; inhuman; animalistic; bestial

Bartmiński, Jerzy. Stereotypy mieszkają w języku. Studia etnolingwistyczne. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007.

Elżanowski, Andrzej. “Motywacja i moralność łowiecka.” In Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies, no. 4 (2018): 121–134.

Harari, Yuval Noah. Homo deus. Krótka historia jutra. Translated by Michał Romanek. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2018.

Korpikiewicz, Honorata. “Porozumienie ze zwierzęciem. Przyczynek do międzygatunkowej komunikacji niewerbalnej.” In Człowiek – zwierzę – cywilizacja. Aspekt humanistyczny. Edited by Honorata Korpikiewicz. 37–55. Poznań: Prodruk, 2001.

Lorenz, Konrad. Regres człowieczeństwa. Translated by Anna Danuta Tauszyńska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1986.

Lorenz, Konrad. Tak zwane zło. Translated by Anna Danuta Tauszyńska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1975.

Mamzer Hanna. “Przyroda groźna? Biofobia jako usprawiedliwienie konieczności polowań.” In Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies, no. 4 (2018): 149–161.

Masson, Jeffrey Moussaief, and Susan McCarthy. Kiedy słonie płaczą. O życiu emocjonalnym zwierząt. Translated by Krystyna Kozubal. Warszawa: Książka i Wiedza, 1999.

Morris, Desmond. Ludzkie zoo. Translated by Paweł Pretkiel. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Prima, 1997.

Morris, Desmond. Naga małpa. Translated by Tadeusz Bielicki, Jan Koniarek, and Jerzy Prokopiuk. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Prima, 1997.

Niećko-Bukowska, Bożena. Oblicza odpowiedzialności. Perspektywa aksjolingwistyczna. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2018.

Nowak, Tomasz. “Ile zwierzęcia w człowieku? Kategoria ‘zwierzę’ w ludzkim mózgu, umyśle i języku.” In Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies, no. 2 (2016): 73–82.

Tymieniecka‑Suchanek, Justyna. Literatura rosyjska wobec upodmiotowienia zwierząt. W kręgu zagadnień ekofilozoficznych. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2013.

Tymieniecka-Suchanek, Justyna. “Moralność (o) zwierzęca(tach). Rozważania i interpretacje z utworami rosyjskimi w tle.” In World Journal of Theoretical and Applied Sciences, no. 1 (2014): Moralność – formy obecności: 102–124.

Wawrzyniak, Jan. Teoretyczne podstawy neonaturalistycznej bioetyki środowiskowej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii UAM, 2000.

Woźniak, Anna. “Dyskurs wegański i wegetariański a szowinizm gatunkowy w memach internetowych.” In Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies, no. 2 (2016): 151–164.

Wróblewski, Zbigniew. “Umysły zwierząt: między naiwnym antropomorfizmem a dogmatycznym antroponegacjonizmem.” In Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies, no. 2 (2016): 83–96.


Opublikowane : 2020-12-29


Niećko-BukowskaB. (2020). Funkcjonowanie pojęć „nieludzkie”, „zwierzęce”, „zezwierzęcone” na przykładzie potocznego ich rozumienia. Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies, (6), 287-299. https://doi.org/10.31261/ZOOPHILOLOGICA.2020.06.19

Bożena Niećko-Bukowska 
Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu  Polska
https://orcid.org/0000-0003-1155-2137




Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).