Diety roślinne w relacjach dzieci, czyli o poszerzaniu kulturowej historii weganizmu

Marzena Kubisz
https://orcid.org/0000-0002-0194-472X

Abstrakt

Publikacje na temat kulturowej historii weganizmu, wnikliwe i inkluzywne, sprawiają wrażenie, że weganizm był doświadczany i opowiadany wyłącznie przez dorosłych, a dzieci nie miały żadnego  udziału w jego rozwoju.  Artykuł podważa to założenie, postulując włączenie relacji dzieci do kulturowej historii bezmięsnych diet. Biorąc pod uwagę znaczenie narracji pierwszoosobowych dla analizy procesów kształtowania się tożsamości, autorka proponuje wytyczenie i poddanie szczegółowej lekturze repozytorium wegańskich autobiografii oraz wprowadzenie do niego głosów dzieci. Podejmując badanie historycznego wymiaru dziecięcych narracji pierwszoosobowych, autorka przygląda się XIX-wiecznym wegetariańskim czasopismom dla dzieci i wydobywa na światło dzienne ich głosy i doświadczenia.


Słowa kluczowe

historia weganizmu; narracje pierwszoosobowe; głosy dzieci; czasopisma wiktoriańskie

“A Welsh Family”. Children’s Garden, March 15 (1900): 40.

Asp, Karen. “This 14-Year-Old Wants To Change the Way Kids Think About Vegan Food”. VegNews. 12.05.2019. https://vegnews.com/2019/5/this-14-year-old-wants-to-change-the-way-kids-think-about-vegan-food (dostęp: 27.01.2023).

Betts, Raymond. “Six Reasons for Vegetarianism”. The Daisy Basket, January (1893): 42.

Butterflies, Katz, ed. Why I Will Always Be Vegan. 125 Essays from Around the World. CreateSpace Independent Publishing Platform, 2015.

Czapliński, Przemysław. „Sploty”. Teksty Drugie, nr 1 (2017): 9–17. http://doi.org/10.18318/td.2017.1.1.

“Do Kids Understand Veganism? What Real Vegan Kids Say About Being Vegan”. Fitmomma. 14.03.2018. https://www.youtube.com/watch?v=D76d9o2IW8w (dostęp: 27.01.2023).

Domańska, Ewa. Mikrohistorie. Spotkania w międzyświatach. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2005.

Fuentes, Maria, Christian Fuentes. “Reconfiguring Food Materialities: Plant-Based Food Consumption Practices in Antagonistic Landscape”. Food, Culture & Society, vol. 25, iss. 3 (2022): 520–539. http://doi.org/10.1080/15528014.2021.1903716.

Joy, Melanie. Why We Love Dogs, Eat Pigs, and Wear Cows: An Introduction to Carnism. San Francisco, CA: Conari Press, 2010.

Kubisz, Marzena. “Vegan Literature for Children: Epistemic Resistance, Agency and the Anthropocene”. In The Routledge Handbook of Vegan Studies, ed. Laura Wright, 65–75. London–New York: Routledge, 2021.

[List do redakcji]. The Children’s Garden, February 15 (1901): 26.

[List do redakcji]. The Daisy Basket, January (1893): 47.

Lynch, Clarie. “Ante-Autobiography and the Archive of Childhood”. Prose Studies. History Theory Criticism, no. 1 (35) (2013): 97–112. http://doi.org/10.1080/01440357.2013.781414.

Miller, Ian. “Evangelicalism and the Early Vegetarian Movement in Britain c. 1847–1860”. Journal of Religious History, vol. 35, iss. 2 (2011): 199–210.

Moruzi, Kristine, Nell Musgrove, Carla Pascoe Leahy. “Hearing Children’s Voices: Conceptual and Methodological Challenges”. In Children’s Voices from the Past: New Historical and Interdisciplinary Perspective, eds. Kristine Moruzi, Nell Musgrove and Carla Pascoe Leahy, 1–25. Cham: Palgrave Macmillan, 2019.

Pickup, Arthur. “A Big Boy’s Experience”. The Children’s Garden, December 1 (1902): 185.

Rosenfield, Julie H. “Introduction”. In Vegan Stories, ed. Julie H. Rosenfield, 15–16. St Leonards-on-Sea: The Vegan Society, 2002.

Szymborska, Karolina. „Children studies jako perspektywa metodologiczna. Współczesne tendencje w badaniach nad dzieckiem”. Teksty Drugie, nr 1 (2016): 189–205. https://doi.org/10.18318/td.2016.1.12.

The Daisy Basket. Manchester: The Vegetarian Society, 1894.

“Videos”. PETA Kids. https://www.petakids.com/videos/ (dostęp: 27.01.2023).

Wallace, Hygeia. “Address”. The Children’s Realm, February (1908): 33.

Walsh, Alice. [List do redakcji]. The Children’s Garden, June (1903): 86.

Zephaniah, Benjamin. “Foreword”. In Vegan Stories, ed. Julie H. Rosenfield, 12–13. St Leonards-on-Sea: The Vegan Society, 2002.


Opublikowane : 2024-04-25


KubiszM. (2024). Diety roślinne w relacjach dzieci, czyli o poszerzaniu kulturowej historii weganizmu. Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies, (1 (13), 1-14. https://doi.org/10.31261/ZOOPHILOLOGICA.2024.13.03

Marzena Kubisz  marzenakubisz@interia.pl
Uniwersytet Śląski w Katowicach, Instytut Literaturoznawstwa  Polska
https://orcid.org/0000-0002-0194-472X




Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).