Wegańska socjologia, czyli socjologia biocentryczna zaangażowana w zmianę społeczną
Abstrakt
Celem artykułu jest przybliżenie paradygmatu związanego z wegańską socjologią i jej obszarem badawczym. Autorka przybliża korzenie wegańskiej socjologii, prezentuje poruszane w ramach badań empirycznych i teoretycznych tematy oraz przedstawia Międzynarodowe Towarzystwo Wegańskich Socjolożek_gów_x wraz z wyszczególnieniem podejmowanych w kolektywie działań i badań prowadzonych przez poszczególne osoby w kolektywie. Następnie wskazane zostały kierunki i nadzieje związane z przyszłością wegańskiej socjologii oraz możliwości faktycznego rozwoju tej subdyscypliny.
Słowa kluczowe
weganizm; aktywizm; wartości; nowe nurty w socjologii
Bibliografia
Aavik, Kadri. “Vegan Men: Towards Greater Care for (Non)Human Others, Earth and Self”. In Men, Masculinities, and Earth: Contending with the (m)Anthropocene, eds. Paul Pulé and Martin Hultman, 329–350. London: Palgrave Macmillan, 2021.
Aavik, Kadri, Marta Velgan. “Vegan Men’s Food and Health Practices: A Recipe for a More Health-Conscious Masculinity?”. American Journal of Men’s Health, 15 (5) (2021): 1–14. https://doi.org/10.1177/15579883211044323.
“About”. International Association of Vegan Sociologists. https://www.vegansociology.com/about/ (dostęp: 27.02.2023).
“Affiliates”. International Association of Vegan Sociologists. https://www.vegansociology.com/affiliates/ (dostęp: 27.02.2023).
“Blog”. International Association of Vegan Sociologists. https://www.vegansociology.com/blog/ (dostęp: 27.02.2023).
Braidotti, Rosi. The Posthuman. Cambridge: Polity, 2013.
Bryant, Clifton D. “The Zoological Connection: Animal-Related Human Behavior”. Social Forces, 58 (2) (1979): 399–421.
Cherry, Elizabeth. “Vegan Studies in Sociology”. In The Routledge Handbook of Vegan Studies, ed. Laura Wright, 150–160. London: Routledge, 2021.
“Conference”. International Association of Vegan Sociologists. https://www.vegansociology.com/conference/ (dostęp: 27.02.2023).
D’Alisa, Giacomo, Federico Demaria, Giorgos Kallis, red. Dewzrost. Słownik nowej ery. Przeł. Łucja Lange. Łódź: Wydawnictwo LangeL–Łucja Lange, 2020.
Duxbury, Catherine, Colin Samson. “Our Meat Obsession is Destroying The Planet – The Solution is to Change How We See Animals”. The Conversation. 09.02.2022. https://theconversation.com/our-meat-obsession-is-destroying-the-planet-the-solution-is-to-change-how-we-see-animals-169875 (dostęp: 27.02.2023).
Eaubonne, Françoise de. Écologie et Féminisme. Révolution ou mutation? Paris: Libre Solidaire, 2018.
Haraway, Donna. The Companion Species Manifesto: Dogs, People, and Significant Otherness. Chicago: Prickly Paradigm Press, 2003.
“Journal”. International Association of Vegan Sociologists. https://www.vegansociology.com/journal/ (dostęp: 27.02.2023).
Lange, Łucja. „Między nadużyciem a dbaniem o dobrostan zwierząt – przegląd stanowisk na temat kontroli populacji zwierząt domowych i wolno żyjących”. W Zwierzęta. Ludzie. Pomoc, red. Hanna Mamzer, 197–215. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut, 2023.
Lelek, Marta. „Feministyczne podejście do ekofeminizmu”. Dzikie Życie, nr 9 (51) (1998). https://dzikiezycie.pl/archiwum/1998/wrzesien-1998/feministyczne-podejscie-do-ekofeminizmu (dostęp: 27.02.2023).
Lockie, Stewart. “Sociologies of Climate Change Are Not Enough. Putting the Global Biodiversity Crisis on the Sociological Agenda”. Environmental Sociology, 9 (1) (2023): 1–5. https://doi.org/10.1080/23251042.2023.2170310.
Lundblad, Michael. „Od animal studies do animality studies”. Przeł. Aleksandra Żurek. Wielogłos Pismo Wydziału Polonistyki UJ, nr 1 (35) (2018): 127–139. https://doi.org/10.4467/2084395XWI.18.006.8820.
Mamzer, Hanna, Magdalena A. Gajewska, Łucja Lange. „Jak rozumieć relacje międzygatunkowe?”. Porównania, nr 2 (29) (2021): 351–370. https://doi.org/1014746/por.2021.2.20.
Milburn, Josh. “The Animal Lovers’ Paradox? On the Ethics of ‘Pet Food’”. In Pets and People. The Ethics of Our Relationships with Companion Animals, ed. Christine Overall, 187–202. New York: Oxford University Press, 2016.
Milburn, Josh, Christopher Bobier. “New Omnivorism: A Novel Approach to Food and Animal Ethics”. Food Ethics, 7 (5) (2022): 1–17. https://doi.org/10.1007/s41055-022-00098-z.
Muzzatti, Stephen L., Kristen L. Grieve. “Covid Cats and Pandemic Puppies: The Altered Realm of Veterinary Care for Companion Animals during a Global Pandemic”. Journal of Applied Animal Welfare Science, 25 (2) (2022): 153–166. https://doi.org/10.1080/10888705.2022.2038168.
Nocella, Anthony J., Amber E. George. Critical Animal Studies and Social Justice. Theory, Dismantling Speciesism, and Total Liberation. Lanham: Lexington Books, 2022.
Pendergast, Nick. “The Vegan Shift in the Australian Animal Movement”. International Journal of Sociology and Social Policy, 41 (3/4) (2019): 407–423. https://doi.org/10.1108/IJSSP-08-2019-0161.
“Podcast”. International Association of Vegan Sociologists. https://www.vegansociology.com/sociology-and-animals-podcast/ (dostęp: 27.02.2023).
“Principles”. International Association of Vegan Sociologists. https://www.vegansociology.com/principles/ (dostęp: 27.02.2023).
Taylor, Nik, Heather Fraser. Rescuing Me, Rescuing You: Companion Animals and Domestic Violence. London: Palgrave Macmillan, 2019.
Wrenn, Corey L. “Atheism in the American Animal Rights Movement: An Invisible Majority”. Environmental Values, 28 (6) (2019): 715–739.
Wrenn, Corey L. “Fat Vegan Politics: A Survey of Fat Vegan Activists’ Online Experiences with Social Movement Sizeism”. Fat Studies, 6 (1) (2017): 90–102.
Wrenn, Corey L. “What is Vegan Sociology? Sociology for Total Liberation and a Vegan World”. 2021. https://www.coreyleewrenn.com/Pubs/WRENN-2021-Vegan-Sociology.pdf (dostęp: 27.02.2023).
Wright, Laura, ed. The Routledge Handbook of Vegan Studies. London: Routledge, 2021.
Uniwersytet Łódzki Polska
https://orcid.org/0000-0002-2676-1022
Łucja Lange – doktora socjologii związana z Instytutem Socjologii Uniwersytetu Łódzkiego. Bada doświadczenie inności, różnorodności, bezdomności, choroby, umierania, śmierci i żałoby – zarówno u ludzi, jak i u innych bytów. Interesuje się zagadnieniem fotografii w terapii – jako badaczka i fototerapeutka. Wydawczyni publikacji elektronicznych w otwartym dostępie. Działa między innymi w Instytucie Dobrej Śmierci oraz Międzynarodowym Towarzystwie Wegańskich Socjologów. Jej strona internetowa: https://www.langelucja.pl/. E-mail: LangeL@o2.pl.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
