Krytycznie o pojęciach weganizmu aspiracyjnego i tożsamościowego w typologii weganizmu według Lori Gruen i Roberta C. Jonesa
Abstrakt
Lori Gruen i Robert C. Jones proponują wprowadzenie dwuelementowej typologii weganizmu, wyróżniając dwa jego ujęcia: weganizm aspiracyjny i tożsamościowy. Wskazują na jedno z nich jako preferowane – mowa o weganizmie aspiracyjnym. Wydaje się ono szczególnie interesujące, ale nasuwają się wątpliwości co do uzasadnienia jego stosowania, przynajmniej w sposób, w jaki zaproponowali to autorzy. Pomimo trafności wielu spostrzeżeń Gruen i Jonesa, przyjęta nomenklatura również w przypadku drugiego elementu typologii, weganizmu tożsamościowego, nie jest odporna na krytykę. Niniejszy artykuł, pytając o granice weganizmu, poddaje krytycznej analizie zaproponowany przez autorów podział wegańskich postaw.
Słowa kluczowe
weganizm; weganizm aspiracyjny; weganizm tożsamościowy; praxis weganizmu; typologia weganizmu
Bibliografia
Calarco, Matthew R. “Veganism and Vegetarianism”. In Animal Studies: The Key Concepts, 127–130. London–New York: Routledge, 2020.
“Definition of Veganism”. The Vegan Society. https://www.vegansociety.com/go-vegan/definition-veganism (dostęp: 28.02.2023).
Ghosh, Joyjit, Krishanu Maiti. “The Interface between ‘Identity’ and ‘Aspiration’. Reading the Buddhist Teachings through a Vegan Lens”. In The Routledge Handbook of Vegan Studies, ed. Laura Wright, 215–225. London–New York: Routledge, 2021.
Gruen, Lori. Ethics and Animals: An Introduction. Cambridge: Cambridge University Press, 2011.
Gruen, Lori. Ethics and Animals: An Introduction, Second Edition. Cambridge: Cambridge University Press, 2021.
Gruen, Lori. “Facing Death and Practicing Grief”. In Ecofeminism: Feminist Intersections with Other Animals and the Earth. Second Edition, eds. Carol J. Adams and Lori Gruen, 127–141. New York–London: Bloomsbury, 2014.
Gruen, Lori, Robert C. Jones. “Veganism as an Aspiration”. In The Moral Complexities of Eating Meat, eds. Ben Bramble and Bob Fischer, 153–171. Oxford: Oxford University Press, 2015.
Gzyra, Dariusz. „Weganizm prawem chroniony”. Krytyka Polityczna. 15.01.2019. https://krytykapolityczna.pl/swiat/weganizm-prawem-chroniony (dostęp: 28.02.2023).
Jones, Robert C. “Veganisms”. In Critical Perspectives on Veganism, eds. Jodey Castricano and Rasmus R. Simonsen, 15−39. [b.m.w.]: Palgrave Macmillan, 2016.
King, Barbara J. Animals’ Best Friends: Putting Compassion to Work for Animals in Captivity and in the Wild. Chicago–London: The University of Chicago Press, 2021.
McRuer, Robert. „Crip/Kaleczenie”. Przeł. Dominika Ferens. Interalia, no. 11b (2016): 1–7.
Poks, Małgorzata. “Sunaura Taylor: Beasts of Burden. Animal and Disability Liberation. The New Press, New York 2017”. Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies, Mity – stereotypy – uprzedzenia (II), no. 1 (7) (2021): 1–3. https://doi.org/10.31261/ZOOPHILOLOGICA.2021.07.18.
Potts, Annie, Philip Armstrong. “Vegan”. In Critical Terms for Animal Studies, ed. Lori Gruen, 395−409. Chicago–London: The University of Chicago Press, 2018.
Quinn, Emelia. Reading Veganism: The Monstrous Vegan, 1818 to Present. Oxford: Oxford University Press, 2021.
Quinn, Emelia. “Vegan Studies and Queer Theory”. In The Routledge Handbook of Vegan Studies, ed. Laura Wright, 261−271. London–New York: Routledge, 2021.
stubler, nico. “Silence Abets Violence: The Case for the Liberation Pledge”. Journal for Critical Animal Studies, vol. 18, iss. 1 (2021): 19–51.
Taylor, Sunaura. Bydlęce brzemię. Wyzwolenie ludzi z niepełnosprawnością i zwierząt. Przeł. Katarzyna Makaruk. Warszawa: Wydawnictwo Filtry, 2021.
„Typologia”. Wielki Słownik Języka Polskiego. https://wsjp.pl/haslo/podglad/33101/typologia/4467131/czynnosc (dostęp: 28.02.2023).
Uniwersytet Warszawski, Wydział Artes Liberales Polska
https://orcid.org/0000-0003-4659-3262
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
