Co decyduje o zmianie stylu życia? Filozoficzne założenia weganizmu jako postawy moralnej człowieka wobec zwierząt pozaludzkich
Abstrakt
Artykuł stanowi filozoficzną analizę głównych czynników biorących udział w podejmowaniu decyzji o zmianie stylu życia na wegański. Ustaliłam, że do czynników tych należą: (1) przede wszystkim kierowanie się zasadą charakterystyczną dla koncepcji głębokiej ekologii, w myśl której życie każdego zwierzęcia (w tym oczywiście również człowieka) jest wartością wewnętrzną czy też finalną oraz (2) poziom inteligencji emocjonalnej, a zwłaszcza empatii. Rozważam także jeden z poważniejszych dylematów moralnych, z jakim zmagają się zwolennicy wegańskiego stylu życia, a który określiłam mianem dylematu głębokiej ekologii.
Słowa kluczowe
weganizm; styl życia; inteligencja emocjonalna; głęboka ekologia; empatia
Bibliografia
Bińczyk, Ewa. Epoka człowieka, Retoryka i marazm antropocenu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2018.
Block, Ned. “Consciousness and Cognitive Access”. Proceedings of the Aristotelian Society New Series, 108 (2008): 289–317.
Dresp-Langley, Birgitta. “Why the Brain Knows More than We Do: Non-Conscious Representations and Their Role in the Construction of Conscious Experience”. Brain Sciences, 2 (1) (2012): 1–21. https://doi.org/10.3390%2Fbrainsci2010001.
Dziarnowska, Wioletta, Piotr Przybysz. „Emocje moralne jako podstawa zmysłu moralnego. Defekty zmysłu moralnego”. Rocznik Kognitywistyczny, 4 (2011): 57–64.
Holler, Sophie, Holger Cramer. “Differences Between Omnivores and Vegetarians in Personality Profiles, Values, and Empathy: A Systematic Review”. Frontiers in Psychology, 12 (2023). https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.579700.
Ioannidou, F., Vaya Konstantikaki. “Empathy and Emotional Intelligence: What is it Really about?”. International Journal of Caring Sciences, 1 (3) (2008): 118–123.
Korsgaard, Christine. Fellow Creatures. Our Obligations to the Other Animals. Oxford: Oxford University Press, 2018.
Korsgaard, Christine. “Two Distinctions in Goodness”. Philosophical Review, 92 (1983): 169–195. https://doi.org/10.2307/2184924.
Link, Charlotte. Lisia dolina. Przeł. Dariusz Guzik. Warszawa: Sonia Draga, 2013.
Næss, Arne. Ecology, Community and Lifestyle. Cambridge: CUP, 1989.
Næss, Arne. “The Shallow and the Deep, Long-Range Ecology Movement. A Summary (Summary of an Introductory Lecture at the 3rd World Future Research Conference, Bucharest, 3–10 September 1972)”. Inquiry, 16 (1) (1973): 95–100.
Zimmerman, Michael J., Ben Bradley. “Intrinsic vs. Extrinsic Value”. The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Spring 2019 Edition). 09.01.2019. https://plato.stanford.edu/archives/spr2019/entries/value-intrinsic-extrinsic/ (dostęp: 26.04.2023).
Uniwersytet Szczeciński, Instytut Filozofii i Kognitywistyki Polska
https://orcid.org/0000-0002-6328-128X
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
