Kopciuszek idzie na wojnę? Fallocentryzm a pseudofeminizm w baśniowej dystopii (na przykładzie Cinderella Is Dead Kalynn Bayron)

Kinga Matuszko

doi:10.31261/PiL.2024.06.01

Opublikowane: 2024-12-31

2024

Kopciuszek idzie na wojnę? Fallocentryzm a pseudofeminizm w baśniowej dystopii (na przykładzie Cinderella Is Dead Kalynn Bayron)

Kinga Matuszko

Dział: Varia

https://doi.org/10.31261/PiL.2024.06.01

Abstrakt

The article analyzes pseudo-feminist ways of creating female characters and the world presented in the novel Cinderella Is Dead (2022) by Kalynn Bayron, which is a reinterpretation of Cinderella. By transforming a known history, the authoress wants to participate in discourses calling for inclusiveness and equality of worldviews. To do so, she introduces various refractions: emphasizes women’s agency and their pursuit of self-determination, and changes the protagonist’s skin color and sexual orientation. She exposes features commonly associated with feminism, which often has the opposite effect, and the work itself can be interpreted as pseudo-feminist. This is particularly visible in measures such as demonizing men or the lack of positive male figures, as well as superficial and instrumental treatment of issues important to feminism. Attention was also paid to the phenomenon of blackwashing, which in the novel is primarily a marketing trick and an expression of cultural fashion.

Słowa kluczowe:

fairy tale , pseudo-feminism , battle with patriarchy , retelling , Cinderella , Kalynn Bayron

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Matuszko, K. (2024). Kopciuszek idzie na wojnę? Fallocentryzm a pseudofeminizm w baśniowej dystopii (na przykładzie Cinderella Is Dead Kalynn Bayron). Paidia I Literatura, 1–13. https://doi.org/10.31261/PiL.2024.06.01

Cited by / Share

Bibliografia

Baluch A., 1993, Archetypy literatury dziecięcej, Wydawnictwo Wacław Bagiński i Synowie, Wrocław.
Google Scholar

Bayron K., 2022, Cinderella Is Dead, tłum. Z. Kościuk, Moondrive, Kraków.
Google Scholar

Bayron K., Montovani M., [b.r.], Kalynn Bayron: Author of „Cinderella Is Dead”. Interview by M. Montovani, Room Magazine, https://roommagazine.com/whats-new/interview/kalynn-bayron-author-of-cinderella-is-dead/ [dostęp: 20.01.2024].
Google Scholar

Bednarek M., 2021, „Kopciuszki” dla młodzieży. O rewritingach motywu ATU 510A w literaturze „young adult”, „Dzieciństwo. Literatura i Kultura”, nr 3 (2), s. 11–34, https://doi.org/10.32798/dlk.840.
Google Scholar

Bednarek M., 2022, Babcine fatałaszki – wokół wzorców genderowych w renarracjach „Czerwonego Kapturka”, w: Queer i gender w nowych tekstach kultury dla dzieci i młodzieży, red. M. Bednarek, A. Kocznur, Wydawnictwo PSP, Poznań, s. 103–126.
Google Scholar

Bettelheim B., 2010, Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni, przeł., wprowadzenie, objaśnienia i posł. D. Danek, wyd. 3, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa.
Google Scholar

Całek A., 2017, Retelling w literaturze fantasy: od renarracji do metafikcji, w: Tekstowe światy fantastyki, red. M. Leś, W. Łaszkiewicz, P. Stasiewicz, Wydawnictwo Prymat, Mariusz Śliwowski, Białystok, s. 45–66.
Google Scholar

Całek A. i in., 2017, Ta dziwna instytucja zwana fantastyką młodzieżową. O polskich i zachodnich badaniach nad fantastyką młodzieżową rozmawiają Anita Całek, Ksenia Olkusz, Aleksandra Korczak i Maciej Skowera, „Creatio Fantastica”, nr 1, s. 115–125.
Google Scholar

Chaudhary J., 2021, Pseudo Feminism vs Feminism, The Law Express, 17.06.2021, https://thelawexpress.com/pseudo-feminism-vs-feminism [dostęp: 20.01.2024].
Google Scholar

Coyne S.M. i in., 2016, Pretty as a Princess: Longitudinal Effects of Engagement With Disney Princesses on Gender Stereotypes, Body Esteem, and Prosocial Behavior in Children, „Child Development”, vol. 87, s. 1909–1925, https://doi.org/10.1111/cdev.12569.
Google Scholar

Gąsowska L., 2009, Fan fiction, czyli złoto dla zuchwałych. Pomiędzy pragnieniem narracji a realizacją opowieści, w: Kody kultury. Interakcja, transformacja, synergia, red. H. Kubicka, O. Taranek, Wydawnictwo Sutoris, Wrocław, s. 445–454.
Google Scholar

Haase D., 1993, Response and Responsibility in Reading Grimms’ Fairy Tales, w: The Reception of the Grimms’ Fairy Tales, ed. D. Haase, Wayne State University Press, Detroit, s. 230–249.
Google Scholar

Hadžić A., 2022, Feminism Repainting the Magic Formula: Gender Portrayal in Disney Movies, Sveučilište u Mostaru, praca magisterska, https://www.researchgate.net/publication/365926136_Feminism_Repainting_the_Magic_Formula_Gender_Portrayal_in_Disney_Movies [dostęp: 14.08.2024].
Google Scholar

Hu S.X., 2020, Toxic Royalty: Feminism and the Rhetoric of Beauty in Disney Princess Films, „Inquiries Journal”, vol. 12, no. 7, http://www.inquiriesjournal.com/a?id=1788 [dostęp: 12.06.2024].
Google Scholar

Hurley D.L., 2005, Seeing White: Children of Color and the Disney Fairy Tale Princess, „The Journal of Negro Education”, vol. 74, no. 3, s. 221–232.
Google Scholar

Izdebska A., Szajnert D., 2014, Od redakcji, „Zagadnienia Rodzajów Literackich”, z. 2, s. 7.
Google Scholar

Izdebska A., Szajnert D., 2015, Wstęp, w: Literatura prze-pisana. Od „Hamleta” do „slashu”, red. A. Izdebska, D. Szajnert, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 8–9.
Google Scholar

Jagernath J., Marié Nupen D., 2023, Pseudo-feminism vs Feminism – Is Pseudo-feminism Shattering the Work of Feminists?, „Proceedings of The Global Conference on Women’s Studies” vol. 1 (1), s. 60–73, https://doi.org/10.33422/womensconf.v1i1.22.
Google Scholar

Kehinde K., 2022, Women, Gender and Evolution: Reconsidering The Damsel in Distress in Disney Animations, „Journal of Religious and Culture”, vol. 22 (1–2), s. 111–120.
Google Scholar

Kowolik P., 2004, Wpływ bajki i baśni na dzieci w edukacji wczesnoszkolnej. Szkic teoretyczny, „Nauczyciel i Szkoła”, nr 3–4 (24–25), s. 37–52.
Google Scholar

Livingston C., 2018, Transplanting the Fairy Tale: An Afrocentric Perspective, „Education as Change”, vol. 22, no. 3, s. 1–17, https://doi.org/10.25159/1947-9417/4485.
Google Scholar

Orenstein P., 2011, Cinderella Ate My Daughter: Dispatches from the Front Lines of the New Girlie-girl Culture, HarperCollins, New York.
Google Scholar

Pilawska R., 2018, Od Kopciuszka do żony ze Stepford. O archetypowym i disnejowskim wzorcu baśniowej kobiecości, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, T. 21, nr 3 (83), s. 35–51.
Google Scholar

Rani D., [b.r.], Difference between Feminism and Pseudo feminism, Aishwaryasandeep.com, https://aishwaryasandeep.in/difference-between-feminism-and-pseudo-feminism/ [dostęp: 20.11.2024].
Google Scholar

Saja K., 2021, Retelling w historiach alternatywnych, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica”, nr 9, s. 120–138, http://dx.doi.org/10.24917/23534583.9.8.
Google Scholar

Sharma A., 2022, Feminism and Pseudo Feminism – A Legal Perspective, „International Journal of Science and Research”, vol. 11, no. 2, s. 562–564, https://doi.org/10.21275/SR22211202820.
Google Scholar

Skowera M., 2013, Baśń i baśniowość w kulturze popularnej początku XXI w. Moda – trend – postmodernizm, Uniwersytet Warszawski, praca magisterska, https://open.icm.edu.pl/items/fa043e38-097d-42a7-bfca-377aaac55d7b [dostęp: 14.08.2024].
Google Scholar

Smith A.M., 2021, Whitewashing v. Blackwashing: Structural Racism and Anti-Racist Praxis in Hollywood Cinema, „Senior Independent Study Theses”, paper 9455, https://open-works.wooster.edu/independentstudy/9455 [dostęp: 12.07.2024].
Google Scholar

Szczurek A., 2020, „Czerwony Kapturek był śliczną dziewczynką, a Kopciuszek wyszedł za księcia…” – rozbieżności między rodzajem gramatycznym a naturalnym nazw bohaterek bajek i ich konsekwencje w tekstach, „Ogrody Nauk i Sztuk”, nr 1, s. 108–112, pobrano z: https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&ved=2ahUKEwjKyrmO9PiHAxXxSPEDHb-mBNYQFnoECBUQAQ&url=https%3A%2F%2Fogrodynauk.pl%2Findex.php%2Fonis%2Farticle%2Fview%2F1105%2F951&usg=AOvVaw1K4TRS3RihR-Fz6YFeKduO&opi=89978449 [14.08.2024].
Google Scholar

Śmiałowicz K., 2013, Baśnie i odtwarzanie asymetrycznych relacji płciowych, „Studia Edukacyjne”, nr 27, s. 337–357, http://hdl.handle.net/10593/10692 [dostęp: 12.07.2024].
Google Scholar

Tian Tian Y., 2023, The Awakening and Development of Feminism in Disney’s Typical Princess Films, w: Lecture Notes in Education Psychology and Public Media, eds. M. Lafuente-Lechuga, M. Idrees, vol. 5, EWA Publishing, Hennef, s. 25–32.
Google Scholar

Yang L., 2023, The Impact of Disney Movies on Children’s Perceptions of Traditional Gender Roles and Sexist Stereotypes, „Communications in Humanities Research”, vol. 5, s. 451–455, https://doi.org/10.54254/2753-7064/5/20230368.
Google Scholar

Young J.L., Foster M.D., Hines D., 2018, Even Cinderella Is White: (Re)Centering Black Girls’ Voices as Literacies of Resistance, „The English Journal”, vol. 107, no. 6, s. 102–108, https://doi.org/10.58680/ej201829719.
Google Scholar

Zhai Y., 2023, Evolution of Disney Princesses and Its Impact on Young Girls, w: Lecture Notes in Education Psychology and Public Media, eds. M. Lafuente-Lechuga, M. Idrees, vol. 5, EWA Publishing, Hennef, s. 799–806.
Google Scholar

Kinga Matuszko

kingam@dokt.ur.edu.pl
https://orcid.org/0000-0002-3853-6244

Afiliacja:

Uniwersytet Rzeszowski Polska

Biogram

Kinga Matuszko – magistra nauk humanistycznych; przygotowuje rozprawę doktorską w Szkole Doktorskiej Uniwersytetu Rzeszowskiego w dyscyplinie literaturoznawstwo dotyczącą parenezy tożsamościowej w popularnych anglosaskich adaptacjach tekstów literackich dla dzieci i młodzieży. Jej zainteresowania naukowe to: popkultura, polska i zagraniczna literatura współczesna, przedchrześcijańskie kultury europejskie oraz nowe nurty w teorii literatury. Publikowała między innymi w czasopismach: „Dzieciństwo. Literatura i Kultura”, „Między Oryginałem a Przekładem”, „Zagadnienia Rodzajów Literackich”, „Dydaktyka Polonistyczna”, „Przekładaniec”, oraz w monografiach zbiorowych. Współredaktorka książki (De)konstruowanie męskości. (De)mitologizacje, (dez)iluzje i (de)heroizacje męskości w literaturze, kulturze i języku, siódmego tomu monografii zbiorowych pod wspólnym tytułem Obszary polonistyki.

2024
Opublikowane: 2022-03-02

eISSN: 2719-4167

10.31261/PiL

Wydawca

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Prześlij tekst