Nadzieja dla „Innego”. Kategoria „inności” w polskiej wielokulturowej literaturze  dla młodych odbiorców

Weronika Kostecka

doi:10.31261/PiL.2021.03.03

Opublikowane: 2021-12-30

Nr 3 (2021)

Nadzieja dla „Innego”. Kategoria „inności” w polskiej wielokulturowej literaturze dla młodych odbiorców

Weronika Kostecka

Dział: Katastrofa i nadzieja

https://doi.org/10.31261/PiL.2021.03.03

Abstrakt

he research problem addressed in this article concerns the method of constructing images of “otherness” and of “the Other” by authors of Polish multicultural literature for young readers in the last two decades. Multicultural literature is defined as literature that challenges a social order that is based on discrimination against minority groups. Multicultural literature deconstructs cultural stereotypes and prejudices and promotes intercultural dialogue and inclusiveness. Weronika Kostecka assumes that due to the ethnic and national homogeneity of Polish society, a literary character that uses a language other than Polish, has a skin color other than white, or cultivates other traditions than those commonly identified as Polish, is perceived (in an intra-textual sense and probably also by many prospective young readers) as “the Other.” This leads her to consider — from a postcolonial perspective — the difference between the concepts of otherness and cultural diversity; she points out that the former concept is related to privileging only one — dominant and ego-centric — way of perceiving socio-cultural reality. Finally, Kostecka analyzes the construct of “the Other” on the basis of Polish children’s literature about refugees. She argues that the authors focus on the trauma experienced by the characters as a result of forced migration and solely on their identity as refugees. In conclusion, Kostecka points out that this way of creating refugee stories significantly limits characterization, although it probably serves to emphasize the ethical responsibility of target readers.

Słowa kluczowe:

otherness , Other , cultural diversity , identity , trauma , refugee , multicultural children’s and young adult literature

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Kostecka, W. (2021). Nadzieja dla „Innego”. Kategoria „inności” w polskiej wielokulturowej literaturze dla młodych odbiorców. Paidia I Literatura, (3), 1–15. https://doi.org/10.31261/PiL.2021.03.03

Cited by / Share

Bibliografia

Bibliografia
Google Scholar

Bardijewska L., 2016, Kot Karima i obrazki, Łódź.
Google Scholar

Bishop R.S., 1990, Mirrors, Windows, and Sliding Glass Doors, „Perspectives”, t. 6, nr 3. https://scenicregional.org/wp-content/uploads/2017/08/Mirrors-Windows-and-Sliding-Glass-Doors.pdf [data dostępu: 23.02.2021].
Google Scholar

Błądek M., 2016, Szary, Warszawa.
Google Scholar

Botelho M.J., Kabakov Rudman M., 2009, Critical Multicultural Analysis of Children’s Literature: Mirrors, Windows, and Doors, New York, NY.
Google Scholar

Bradford C., 2007, Unsettling Narratives: Postcolonial Readings of Children’s Literature, [Waterloo, Ont.].
Google Scholar

Burda Książki, 2018, Mała Reporterka Nela. http://www.burdaksiazki.pl/autorzy/nela-mala-reporterka [data dostępu: 23.02.2021].
Google Scholar

Cai M., 2002, Multicultural Literature for Children and Young Adults: Reflections on Critical Issues, Westport, Conn.
Google Scholar

Cai M., 2003, Multiple Definitions of Multicultural Literature: Is the Debate Really just “Ivory Tower” Bickering?, w: Fox D.L., Short K.G., red., Stories Matter: The Complexity of Cultural Authenticity in Children’s Literature, Urbana, IL.
Google Scholar

Chrobak M., 2014a, Ucząc się od Jurgielewiczowej. Inna w powieści Katarzyny Pranič „Ela-Sanela”, w: Niesporek-Szamburska B., Wójcik-Dudek M., red., Zok-Smoła A., współp., Wyczytać świat — międzykulturowość w literaturze dla dzieci i młodzieży, Katowice.
Google Scholar

Chrobak M., 2014b, Obcość jako kategoria interpretacyjna w badaniach nad dzieciństwem i literaturą dla dzieci, w: Sztachelska J., Szymborska K., red., Children studies jako perspektywa interpretacyjna. Studia i szkice, Białystok.
Google Scholar

Crossan S., 2015, Kasieńka, Domańska K., przeł., Warszawa.
Google Scholar

Domańska E., 2008, Badania postkolonialne, w: Gandhi L., Teoria postkolonialna. Wprowadzenie krytyczne, Serwański J., przeł., Poznań.
Google Scholar

Fornalczyk-Lipska A., 2017, Odmienność narodowa i etniczna w najnowszej polskiej literaturze dla młodego odbiorcy a wyzwania edukacji międzykulturowej, „Kultura i Edukacja”, t. 1, nr 115, s. 15—30.
Google Scholar

García-González M., 2017, Origin Narratives: The Stories We Tell Children about Immigration and International Adoption, New York, NY.
Google Scholar

Gawryluk B., 2011, Moje Bullerbyn, Łódź.
Google Scholar

Gawryluk B., 2016, Teraz tu jest nasz dom, Łódź.
Google Scholar

Gilton D.L., 2020, Multicultural and Ethnic Children’s Literature in the United States, Lanham.
Google Scholar

Golka M., 2017, Międzykulturowe wyzwania i wyznania, „Relacje Międzykulturowe”, nr 1, s. 11—26.
Google Scholar

Gopalakrishnan A., 2011, Multicultural Children’s Literature: A Critical Issues Approach, Los Angeles.
Google Scholar

Gortat G., 2008, Do pierwszej krwi, Wrocław.
Google Scholar

Gosk H., 2002, Bohater literacki o cechach Innego/Obcego, w: tejże, Bohater swoich czasów. Postać literacka w powojennej prozie polskiej o tematyce współczesnej. Wybrane zagadnienia, Izabelin.
Google Scholar

Grętkiewicz E., 2005, Szczekająca szczęka Saszy, Warszawa.
Google Scholar

Gruchlik H., 2007, Inność a obcość w kontekście filozoficznym, „Anthropos?”, nr 8/9, http://www.anthropos.us.edu.pl/anthropos5/texty/gruchlik.htm [data dostępu: 23.02.2021].
Google Scholar

Grzybowski P., 2009, Edukacja europejska — od wielokulturowości ku międzykulturowości, Kraków.
Google Scholar

GUS, 2015, Struktura narodowo-etniczna, językowa i wyznaniowa ludności Polski, Warszawa.
Google Scholar

Hejno A., Piątas-Wiktor M., 2011, Baśnie nie z tego miasta: Opowieść wrocławskich dzieci, Wrocław.
Google Scholar

Hope J., 2008, “One day we had to run”: The Development of the Refugee Identity in Children’s Literature and Its Function in Education, “Children’s Literature in Education: An International Quarterly” nr 39 (4). https://link.springer.com/article/10.1007/s10583-008-9072-x [data dostępu: 23.02.2021].
Google Scholar

Jakubczak M., 2016, Doświadczenie źródłowe z perspektywy klasycznej filozofii indyjskiej, „Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej”, nr 61, s. 41—58.
Google Scholar

Koc K, 2020, Edukacja polonistyczna w czasach populistycznej zarazy, „Paidia i Literatura”, nr 2, s. 13—34.
Google Scholar

Kostecka W., 2017a, Dziwne — odmienne — obce. Dziecko jako Inny we współczesnej polskiej prozie dziecięcej i młodzieżowej, „Litteraria Copernicana”, nr 3 (23), s. 91—109.
Google Scholar

Kostecka W., 2017b, Once Upon a Time There Was a War: The Use of Fairy-tale Conventions in Contemporary Polish Literature for Children about Refugees, “MASKA. Magazyn Antropologiczno-Socjologiczno-Kulturowy”, nr 4, s. 33—49.
Google Scholar

Larrick N., 1965, The All White World of Children’s Books, „The Saturday Review” z 11 września 1965.
Google Scholar

Mateo J.M., Martínez P.J., 2013, Emigracja, Jordan M., przeł., Piaseczno.
Google Scholar

Meer N., Modood T., 2011, How Does Interculturalism Contrast with Multiculturalism?, „Journal of Intercultural Studies”, s. 1—22.
Google Scholar

Mikołajewski J., 2016, Wędrówka Nabu, Kraków.
Google Scholar

Młynarczuk-Sokołowska A., Potoniec K., Szostak-Król K., red., 2015a, Przygody Innego. Bajki międzykulturowe na rzecz integracji dzieci cudzoziemskich, Białystok.
Google Scholar

Młynarczuk-Sokołowska A., Potoniec K., Szostak-Król K., red., 2015b, Przygody Innego II. Bajki międzykulturowe na rzecz integracji dzieci cudzoziemskich, Białystok.
Google Scholar

Moncomble G., Pawlak P., 2015, Kotek, który merdał ogonem, [przeł. E. Kozyra-Pawlak i P. Pawlak]. Warszawa.
Google Scholar

Onichimowska A., 2007, Dziesięć stron świata, Kraków.
Google Scholar

Perry L.B., Southwell L., 2011, Developing Intercultural Understanding and Skills: Models and Approaches, “Intercultural Education”, t. 22, nr 6, s. 453—466.
Google Scholar

Piątkowska R., 2017, Hebanowe serce, Łódź.
Google Scholar

Pietrusińska M.J., 2020, Reprezentacje uchodźców w polskiej literaturze dziecięcej — przykład dyskursu prouchodźczego, „Studia Migracyjne — Przegląd Polonijny”, nr 1 (175), 47—66.
Google Scholar

Pranič K., 2011, Ela-Sanela, Warszawa.
Google Scholar

Raúf O.Q., 2018, Chłopiec z ostatniej ławki, Janota E., przeł., Warszawa.
Google Scholar

Rąbkowska E., 2019, Od Robinsona do Neli Małej Reporterki. Recykling dziecięcego marzenia o podróży i przygodzie, „Dzieciństwo. Literatura i Kultura”, t. 1, nr 1, s. 206—220.
Google Scholar

Sadzikowska L., 2018, „Zebra”, „Opowieści spod oliwnego drzewa” i „Bahar znaczy wiosna” jako nowe propozycje lekturowe o wielokulturowości, „Postscriptum Polonistyczne”, nr 22 (2), s. 225—238.
Google Scholar

Sanna F., 2016, Podróż, Napiórska A., przeł., Warszawa.
Google Scholar

Stanecka Z., 2011, Basia i kolega z Haiti, Warszawa.
Google Scholar

Stephens J., 1990, Advocating Multiculturalism: Migrants in Australian Children’s Literature after 1972, „Children’s Literature Association Quarterly”, t. 15, nr 4, s. 180—185.
Google Scholar

Stephens J., 1992, Language and Ideology in Children’s Fiction, Longman.
Google Scholar

Stephens J., 2011, Schemas and Scripts: Cognitive Instruments and the Representation of Cultural Diversity in Children’s Literature, w: K. Mallan, C. Bradford, red., Contemporary Children’s Literature and Film: Engaging with Theory, New York, NY.
Google Scholar

Suchowierska A., 2015, Mat i świat, Warszawa.
Google Scholar

Szumal M., 2019, „Ada Judytka i zaginiony tałes”. Dziecięcy klucz do wielokulturowego Białegostoku, „Polonistyka. Innowacje”, nr 9, s. 131—140.
Google Scholar

Ude I., 2017, Zebra, Warszawa.
Google Scholar

Virkama A., 2010, From Othering to Understanding. Perceiving “Culture” in Intercultural Communication, Education and Learning, w: Korhonen V., red., Crosscultural Lifelong Learning, Tampere.
Google Scholar

Webb J., 2000, Text, Culture, and Postcolonial Children’s Literature: A Comparative Perspective, w: McGillis R., red., Voices of the Other: Children’s Literature and the Postcolonial Context, New York, NY.
Google Scholar

Witek R., 2016, Chłopiec z Lampedusy, Łódź.
Google Scholar

Xie S., 2000, Rethinking the Identity of Cultural Otherness: The Discourse of Difference as an Unfinished Project, w: McGillis R., red., Voices of the Other: Children’s Literature and the Postcolonial Context, New York, NY.
Google Scholar

Yokota J., 1993, Issues in Selecting Multicultural Children’s Literature, „Language Arts”, t. 70, nr 3, 156—167.
Google Scholar

Yokota J., 2001, Kaleidoscope: A Multicultural Booklist for Grades K-8, Urbana, Ill.
Google Scholar

Nr 3 (2021)
Opublikowane: 2021-12-31

eISSN: 2719-4167

10.31261/PiL

Wydawca

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Prześlij tekst