Prawnokarna ochrona związku małżeńskiego

Szymon Śliwonik

doi:10.31261/PPK.2024.08.01.01

Published: 2024-06-28

Vol. 8 No. 1 (2024)

Protection of marriage on the grounds of criminal law

Szymon Śliwonik

Section: Articles

https://doi.org/10.31261/PPK.2024.08.01.01

Abstract

The institution of the family and marriage, understood as the relationship between a woman and a man, plays an important role in the light of contemporary social changes. The importance of the family, as well as marriage and their importance for the social order is evidenced by their increased protection under constitutional law, as well as civil law, and in particular the implementation of appropriate criminal law regulations providing for criminal liability towards persons violating the indicated values. The manifestation of the protection of marriage under substantive criminal law is evidenced by the criminalization and separation of a separate type of bigamy offense, consisting in entering into another marriage, despite the perpetrator remaining in a valid marriage. The aim of the article is to analyze the construction of the hallmarks of the act of bigamy, taking into account the particular role of marriage, as well as to answer the question about the desirability of criminalizing the analyzed crime.

Keywords:

criminal law , marriage , family , bigamy , crimes against family

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Śliwonik, S. (2024). Protection of marriage on the grounds of criminal law. Problemy Prawa Karnego, 8(1), 1–25. https://doi.org/10.31261/PPK.2024.08.01.01

Cited by / Share

References

Literatura
Google Scholar

Andrejew I.: Polskie prawo karne w zarysie. Wydawnictwo PWN, Warszawa 1989.
Google Scholar

Andrejew I.: Ustawowe znamiona czynu. Typizacja i kwalifikacja przestępstw. Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1978.
Google Scholar

Antas M.: Komentarz do art. 23 k.r.o. W: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. Red. M. Załucki. C.H.Beck, Warszawa 2023 [Legalis].
Google Scholar

Bafia J., Mioduski K., Siewierski M.: Kodeks karny. Komentarz. T. 2. Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1987.
Google Scholar

Banasik K.: Bigamia w polskim prawie karnym. „Prokuratura i Prawo” 2010, nr 9, s. 58–73.
Google Scholar

Banaszak B.: Komentarz do art. 18 Konstytucji RP. W: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Red. B. Banaszak. Wyd. 2. C.H.Beck, Warszawa 2012 [Legalis].
Google Scholar

Bartha A.: Penalizacja bigamii jako forma ochrony tradycyjnego modelu rodziny w Polsce. W: Współczesna rodzina. Szanse – zagrożenia – kierunki przemian. Red. K. Pujer. Exante Wydawnictwo Naukowe, Wrocław 2016, s. 171–183.
Google Scholar

Błaszczak P., Palichleb P.: W meandrach trzech gałęzi prawa, czyli kilka słów o bigamii. „Studia Iuridica” 2018, T. 76, s. 81–97.
Google Scholar

Borysiak W.: Komentarz do art. 18 Konstytucji RP. W: Konstytucja RP. T. 1: Komentarz do art. 1–86. Red. M. Safjan, L. Bosek. C.H.Beck, Warszawa 2016, s. 464–495.
Google Scholar

Buchała K.: Prawo karne materialne. Wydawnictwo PWN, Warszawa 1989.
Google Scholar

Bucińska J.: Ochrona instytucji małżeństwa na płaszczyźnie międzynarodowej. Wydawnictwo Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości, Warszawa 2018.
Google Scholar

Charko D.: Bigamia w polskim prawie karnym. „Studia Ełckie” 2012, nr 14, s. 485–492.
Google Scholar

Czarnek P.: Konstytucyjnoprawna ochrona dziecka. W: Prawo karne w ochronie praw dziecka. Red. A. Grześkowiak, I. Zgoliński. Wydawnictwo KPSW, Bydgoszcz 2018, s. 9–22.
Google Scholar

Fras M.: Komentarz do art. 23 k.r.o. W: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. Red. M. Habdas, M. Fras. Wolters Kluwer, Warszawa 2021, s. 144–150.
Google Scholar

Gadecki B.: Komentarz do art. 206 k.k. W: Kodeks karny. Art. 1–316. Komentarz. Red. B. Gadecki. C.H.Beck, Warszawa 2023 [Legalis].
Google Scholar

Gajda J.: Komentarz do art. 23 k.r.o. W: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. Red. K. Pietrzykowski. Wyd. 8. C.H.Beck, Warszawa 2023 [Legalis].
Google Scholar

Gajda J.: Pojęcie małżeństwa. W: System prawa prywatnego. T. 11: Prawo rodzinne i opiekuńcze. Red. T. Smyczyński. Wyd. 2. C.H.Beck, Warszawa 2014 [Legalis].
Google Scholar

Gardocki L.: Prawo karne. Wyd. 21. C.H.Beck, Warszawa 2019.
Google Scholar

Giżowska-Szarek S.: Przestępstwo bigamii. „Prokuratura i Prawo” 2005, nr 12, s. 72–85.
Google Scholar

Gołębiowski K., Strzebniczyk J.: Ustanie małżeństwa. W: Zarys prawa cywilnego. Red. E. Gniewek, P. Machnikowski. Wyd. 4. C.H.Beck, Warszawa 2021, s. 595–598.
Google Scholar

Gromek K.: Komentarz do art. 13 k.r.o. W: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. Red. K. Gromek. Wyd. 7. C.H.Beck, Warszawa 2020 [Legalis].
Google Scholar

Grześkowiak A.: Zagadnienia ogólne. W: Prawo karne. Red. A. Grześkowiak, K. Wiak. Wyd. 7. C.H.Beck, Warszawa 2020, s. 3–57.
Google Scholar

Hypś S.: Komentarz do art. 206 k.k. W: Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz do artykułów 117–221. T. 1. Red. M. Królikowski, R. Zawłocki. Wyd. 5. C.H.Beck, Warszawa 2023 [Legalis].
Google Scholar

Hypś S.: Komentarz do art. 206 k.k. W: Kodeks karny. Komentarz. Red. A. Grześkowiak, K. Wiak. Wyd. 7. C.H.Beck, Warszawa 2021, s. 1227–1232.
Google Scholar

Hypś S.: Małżeństwo monogamiczne jako dobro chronione w polskim prawie karnym. W: Hominum causa omne ius constituum est. Księga jubileuszowa ku czci Prof. Alicji Grześkowiak. Red. A. Dębiński i in. Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2006, s. 213–230.
Google Scholar

Hypś S.: Ochrona rodziny w polskim prawie karnym. Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2012.
Google Scholar

Hypś S.: Przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece. W: Prawo karne. Red. A. Grześkowiak, K. Wiak. Wyd. 7. C.H.Beck, Warszawa 2020, s. 371–379.
Google Scholar

Ignatowicz J., Nazar M.: Prawo rodzinne. Wolters Kluwer, Warszawa 2016.
Google Scholar

Jodłowski J., Szewczyk M.: Komentarz do art. 206 k.k. W: Kodeks karny. Część szczególna. T. 2: Komentarz do art. 117–211a. Red. W. Wróbel, A. Zoll. Wyd. 5. Wolters Kluwer, Warszawa 2017, s. 834–852.
Google Scholar

Konarska-Wrzosek V., Szewczyk M.: Podmiot czynu zabronionego. W: System prawa karnego. T. 10: Przestępstwa przeciwko dobrom indywidualnym. Red. J. Warylewski. Wyd. 2. C.H.Beck, Warszawa 2016 [Legalis].
Google Scholar

Konarska-Wrzosek V., Szewczyk M.: Przedmiot ochrony. W: System prawa karnego. T. 10: Przestępstwa przeciwko dobrom indywidualnym. Red. J. Warylewski. Wyd. 2. C.H.Beck, Warszawa 2016 [Legalis].
Google Scholar

Kosonoga J.: Komentarz do art. 206 k.k. W: Kodeks karny. Komentarz. Red. R.A. Stefański. Wyd. 6. C.H.Beck, Warszawa 2023 [Legalis].
Google Scholar

Kozłowska P.: Problematyka oszustw matrymonialnych popełnianych za pośrednictwem Internetu. „Problemy Prawa Karnego” 2023, T. 7, nr 1, s. 1–21.
Google Scholar

Krajewski R.: Bigamia w prawie polskim i w prawie kanonicznym. Włocławskie Wydawnictwo Diecezjalne, Włocławek 2003.
Google Scholar

Krajewski R.: Prawa i obowiązki seksualne małżonków. Studium prawne nad normą i patologią zachowań. Wolters Kluwer, Warszawa 2009.
Google Scholar

Lachowski J.: Komentarz do art. 206 k.k. W: Kodeks karny. Komentarz. Red. V. Konarska-Wrzosek. Wyd. 3. Wolters Kluwer, Warszawa 2020, s. 1033–1035.
Google Scholar

Lachowski J., Marek A.: Prawo karne. Zarys problematyki. Wyd. 5. Wolters Kluwer, Warszawa 2021.
Google Scholar

Makarewicz J.: Kodeks karny z komentarzem. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Lwów 1932.
Google Scholar

Marek A.: Funkcje prawa karnego. W: System prawa karnego. T. 1: Zagadnienia ogólne. Red. A. Marek. C.H.Beck, Warszawa 2010, s. 10–21.
Google Scholar

Marek A.: Komentarz do art. 206 k.k. W: Kodeks karny. Komentarz. Red. A. Marek. Wyd. 5. Wolters Kluwer, Warszawa 2010, s. 469–470.
Google Scholar

Marek A.: Komentarz do kodeksu karnego. Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 2006.
Google Scholar

Marek A., Konarska-Wrzosek V.: Prawo karne. Wyd. 12. C.H.Beck, Warszawa 2019.
Google Scholar

Markowski A., Pawelec R.: Wielki słownik wyrazów obcych i trudnych. Wydawnictwo Wilga, Warszawa 2001.
Google Scholar

Mossakowski W.: Bigamia w dawnej tradycji rzymskiej. W: Contra Leges et Bonos Mores. Przestępstwa obyczajowe w starożytnej Grecji i Rzymie. Red. H. Kowalski, M. Kuryłowicz. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2005, s. 251–261.
Google Scholar

Najman B.: Czy zasadna jest penalizacja bigamii? Prawnokarne rozważania w świetle art. 206 k.k. „Kortowski Przegląd Prawniczy” 2015, nr 2, s. 74–78.
Google Scholar

Rakoczy T.: Klauzula porządku publicznego a polskie prawo małżeńskie i rodzinne. W: Klauzule porządku publicznego i moralności publicznej. Red. R. Blicharz, M. Delijewski. Wydawnictwo Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości, Warszawa 2019, s. 135–178.
Google Scholar

Ratajczak A.: Przestępstwa przeciwko rodzinie, opiece i młodzieży w systemie polskiego prawa karnego. Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1980.
Google Scholar

Smyczyński T., Andrzejewski M.: Prawo rodzinne i opiekuńcze. Wyd. 10. C.H.Beck, Warszawa 2020.
Google Scholar

Stefański R.A.: Przestępstwo bigamii (art. 206 k.k.). „Prokuratura i Prawo” 1999, nr 10, s. 50–59.
Google Scholar

Strzebniczyk J.F.: Prawo rodzinne. Wyd. 5. Wolters Kluwer, Warszawa 2016.
Google Scholar

Szczechowicz K.: Prawnokarna ochrona prawidłowego funkcjonowania rodziny. „Studia Prawnoustrojowe” 2019, nr 44, s. 367–380.
Google Scholar

Szczepański J.: Elementarne pojęcia socjologii. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1963.
Google Scholar

Szwarczyk M.: Komentarz do art. 206 k.k. W: Kodeks karny. Komentarz. Red. T. Bojarski. Wyd. 6. LexisNexis, Warszawa 2013, s. 558–560.
Google Scholar

Śliwonik S.: Prawnokarne aspekty rozpijania małoletniego. „Kortowski Przegląd Prawniczy” 2023, nr 3, s. 133–145.
Google Scholar

Tobis A.: Główne przestępstwa przeciwko rodzinie. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. A. Mickiewicza, Poznań 1980.
Google Scholar

Wąsek A.: Komentarz do art. 206 k.k. W: Kodeks karny. Komentarz do części szczególnej. Red. A. Wąsek. Wyd. 3. C.H.Beck, Warszawa 2006 [Legalis].
Google Scholar

Wąsek A., Warylewski J.: Komentarz do art. 206 k.k. W: Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz do artykułów 117–221. T. 1. Red. A. Wąsek, R. Zawłocki. Wyd. 4. C.H.Beck, Warszawa 2010 [Legalis].
Google Scholar

Więcek K.: Bigamia w różnych porządkach prawnych. Analiza karnoporównawcza. W: Analiza prawnoporównawcza wybranych typów czynów zabronionych z kodeksu karnego. Red. J. Mucha, J. Skowroński, K. Więcek. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2022, s. 117–126.
Google Scholar

Wrzyszcz A.: Przestępstwa bigamii w kodeksach karnych obowiązujących na ziemiach polskich w dobie zaborów. W: Bigamia. Red. M. Mozgawa. Wolters Kluwer, Lublin 2010, s. 56–73.
Google Scholar

Zieliński R.: Nierozerwalność małżeństwa – relikt przeszłości czy szansa na sukces? „Warszawskie Studia Pastoralne” 2013, nr 21, s. 225–242.
Google Scholar

Akty prawne
Google Scholar

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483 z późn. zm.
Google Scholar

Powszechna Deklaracja Praw Człowieka przyjęta i proklamowana rezolucją Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych 217A w dniu 10 grudnia 1948 r. https://www.unesco.pl/fileadmin/user_upload/pdf/Powszechna_Deklaracja_Praw_Czlowieka.pdf [dostęp: 22.05.2024].
Google Scholar

Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych otwarty do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r. Dz.U. 1977, nr 38, poz. 169.
Google Scholar

Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych otwarty do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r. Dz.U. 1977, nr 38, poz. 167.
Google Scholar

Europejska Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z 4 listopada 1950 r., w stosunku do Polski weszła w życie 19 stycznia 1993 r. Dz.U. 1993, nr 61, poz. 284.
Google Scholar

Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Dz.U. 2020, poz. 1359 z późn. zm.
Google Scholar

Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego. Dz.U. 2023, poz. 1550 z późn. zm.
Google Scholar

Ustawa z 19 kwietnia 1969 r. – Kodeks karny. Dz.U. 1969, nr 13, poz. 94.
Google Scholar

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny. T.j. Dz.U. 2024, poz. 17.
Google Scholar

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego. Dz.U. 2022, poz. 1375 z późn. zm.
Google Scholar

Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 lipca 1932 r. – Kodeks karny. Dz.U. 1932, nr 60, poz. 571 z późn. zm.
Google Scholar

Orzecznictwo
Google Scholar

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 kwietnia 2001 r. Sygn. K 11/00. OTK ZU, nr 3/2001, poz. 54.
Google Scholar

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 maja 2001 r. Sygn. P 15/00. OTK ZU, nr 4/2001, poz. 83.
Google Scholar

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 maja 2004 r. Sygn. K 8/03. OTK ZU, nr 5/A/2004, poz. 37.
Google Scholar

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 maja 2005 r. K 16/04. OTK Seria A 2005, nr 5, poz. 51.
Google Scholar

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 kwietnia 2011 r. SK 62/08. OTK Seria A 2011, nr 3, poz. 22.
Google Scholar

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 marca 1936 r. I K 1366/35. OSN 1936, nr 10, poz. 377.
Google Scholar

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 lutego 1964 r. I CR 996/62. OSNCP, poz. 59.
Google Scholar

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 listopada 1976 r. V KR 203/75. OSPiKA 1976, nr 10, poz. 187.
Google Scholar

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 marca 1988 r. I KR 50/88. OSNKW 1988, nr 9–10, poz. 71.
Google Scholar

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 października 1997 r. I CKN 246/97. LEX nr 668911.
Google Scholar

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 16 marca 2006 r. II AKa 61/06. LEX nr 191767.
Google Scholar

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 20 maja 2021 r. I ACa 225/21. LEX nr 3219694.
Google Scholar

Źródła internetowe
Google Scholar

Bigamia (art. 206). https://statystyka.policja.pl/st/kodeks-karny/przestepstwa-przeciwko-7/63506,Bigamia-art-206.html [dostęp: 22.05.2024].
Google Scholar

Monogamia. https://sjp.pl/monogamia [dostęp: 22.05.2024].
Google Scholar

Poligamia. https://sjp.pl/poligamia [dostęp: 22.05.2024].
Google Scholar

Vol. 8 No. 1 (2024)
Published: 2024-12-20

ISSN: 0208-5577

eISSN: 2353-9712

10.31261/PPK

Publisher

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Submit