Opublikowane: 2020-06-29

Trauma na telefon. O kilku próbach rozmowy ze zmarłymi w polskiej poezji współczesnej

Kamila Czaja Logo ORCID
Dział: Rozpoznania i autopsje
https://doi.org/10.31261/Rana.2020.1.09

Abstrakt

Ksiądz Jan Twardowski zaleca, by śpieszyć się kochać ludzi, zanim „zostaną po nich buty i telefon głuchy”. Poeci sięgają po motyw spóźnionego dzwonienia do tych, których już nie ma, ale – wbrew diagnozie z innego wiersza Twardowskiego, Potem, że umarli „nie telefonują” – trauma śmierci wraca też w formie telefonu od zmarłego (jak w Słuchawce Wisławy Szymborskiej). Takie (nomen omen) sygnały traumy – Holocaustu, wojny, pojedynczej straty – są wyrazem bezradności tych, którzy przeżyli, ale i próbą podtrzymywania pamięci (Spis abonentów sieci telefonów miasta stołecznego Warszawy na rok 1938/39 Jerzego Ficowskiego, Notes Antoniego Słonimskiego). Wizje telefonicznego porozumienia między światami mogą pozwolić na rozmowę wcześniej niemożliwą (Telefon Zbigniewa Herberta), mogą pomagać w przepracowywaniu traumy, a nawet służyć człowiekowi w oswajaniu jego własnej śmiertelności (Telefon Mieczysława Jastruna). Interesujące są funkcje tych „kontaktów” i metafory charakterystyczne dla wymienionych wierszy (oraz pokrewnych, jak Telefon Władysława Szlengla). W centrum podjętej w artykule refleksji znajduje się polska poezja współczesna, ale pojawią się konteksty zagraniczne (Telephone Call Donalla Dempseya) i prozatorskie (Szum Magdaleny Tulli, Duchy w maszynach Anny Kańtoch, Maigret w Vichy Georges’a Simenona).

Pobierz pliki

Zasady cytowania

Czaja, K. (2020) „Trauma na telefon. O kilku próbach rozmowy ze zmarłymi w polskiej poezji współczesnej”, Rana. Literatura - Doświadczenie - Tożsamość, (1), s. 163–182. doi: 10.31261/Rana.2020.1.09.

Cited by / Share

Nr 1 (2020)
Opublikowane: 2020-08-27


eISSN: 2719-5767
Ikona DOI 10.31261/rana

Wydawca
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Ta strona używa pliki cookie dla prawidłowego działania, aby korzystać w pełni z portalu należy zaakceptować pliki cookie.