Nauka i edukacja w trosce o wspólny Dom: EcoOne i Kostka Ziemi
Abstrakt
W encyklice Laudato si’ papież Franciszek wyraża przekonanie, że aby zmierzyć się z kwestią ekologiczną dotyczącą troski o Ziemię, należy połączyć siły, działać wspólnotowo. Wspólnotowe działanie na rzecz ekologii można dostrzec w inicjatywach katolickiego Ruchu Focolare zarówno w zakresie refleksji naukowej, jak i edukacji. Celem badawczym artykułu jest ukazanie dwóch obszarów: pierwszy odnosi się do EcoOne – międzynarodowej sieci naukowców i praktyków podejmujących systematyczną, interdyscyplinarną refleksję na temat ekologii, drugi dotyczy edukacji ekologicznej, a zwłaszcza specyficznego środka dydaktycznego tak zwanej Kostki Ziemi (The Earth Cube). Na podstawie analizy teoretycznych założeń obu inicjatyw oraz ich aplikacji wykazano, że dialog pomiędzy wiarą i nauką, który prowadzi EcoOne, wpisuje się w istotę ekologii integralnej. Dydaktyka Kostki Ziemi budzi w dziecku miłość do tego, co je otacza, dotyka zatem swym przesłaniem wszystkich wymiarów życia człowieka. Opisane formy zaangażowania Ruchu wyznaczają drogę prowadzącą do odkrywania wciąż nowych możliwości twórczego odpowiadania na wyzwania encykliki
Laudato si’.
Słowa kluczowe
EcoOne; Kostka Ziemi; Laudato si; Ruch Focolari
Bibliografia
Araujo V., Antropologia i życie społeczne. Nowi ludzie, „Nowe Miasto” 2-3 (2008), s. 96-99.
Berndt M., Román Z., Van egy dobásod! Környezettudatos élet és társadalmi felelősség, Budapeszt 2016.
Boi T., Pedagogy of communion as promising educational approach for the achievement of global competencies, „Journal for Perspectives of Economic Political and Social Integration. Journal for Mental Changes” t. XXII , 1-2 (2016), s. 104-119.
Brusiło J., Ruch Ekologiczny św. Franciszka z Asyżu (REFA) jako nowoczesny i ewangeliczny przykład troski o życie przyrody, w: Komisja Duszpasterstwa Konferencji Episkopatu Polski, „Otoczmy troską życie”. Kościół niosący Ewangelię Nadziei. Program duszpasterski Kościoła w Polsce na lata 2006-2010. Rok 2008/2009, Poznań 2008, s. 342.
Chi siamo, https://www.sophiauniversity.org/it/ [dostęp: 10.06.2021].
Coda P., L’unità e la Trinità di Dio nel ritmo di un’ontologia trinitaria, „Sophia: Ricerche su i fondamenti e la correlazione dei saperi” 2 (2010) 2, s. 174-189.
Convegno internazionale „Il sistema forestale modello ecologico di relazionalità in natura”, Castel Gandolfo, 4-6 maggio 2012, http://www.ecoone.org/it/convegni/convegno-2012.html [dostęp: 10.05.2021].
Convegno internazionale Biodiversità e sostenibilità Castel Gandolfo, 13-15 maggio 2011, http://www.ecoone.org/it/convegni/biodiversita-e-sostenibilita.html [dostęp: 10.06.2021].
Convegno Internazionale EcoOne 2018. Nature breaks limits, Roma, 20-22 April 2018, http://www.ecoone.org/it/convegni/convegno-2018.html [dostęp: 10.06.2021].
Convegno internazionale Sostenibilità ambientale e questione energetica, Castel Gandolfo, 14–16 maggio 2010, http://www.ecoone.org/it/convegni/sostenibilita-ambientale-2.html [dostęp: 10.06.2021].
Convegno internazionale. International meeting. Relazionalità naturale e coscienza ambientale. Natural relationality and environmental awareness, Castel Gandolfo (Rome), 2014, http://www.ecoone.org/it/convegni/convegno-2014.html [dostęp: 10.06.2021].
Convegno internazionale. Sostenibilità ambientale, coscienza e partecipazione nella gestione dei rifiuti Castel Gandolfo, 17-19 aprile 2009, http://www.ecoone.org/it/convegni/sostenibilita-ambientale-1.html [dostęp: 10.06.2021].
Crepaz P., Lo sport alla luce della fede: quali riflessi in ambito educativo?, http://www.sportmeet.org/attachments/article/236/Lo%20sport%20alla%20luce%20della%20fede.pdf [dostęp: 10.06.2021].
Cube of Love, https://www.focolare.org/ireland/activities/cube-of-love/ [dostęp: 3.06.2021].
Lubich Ch., Arte di amare, Roma 2005.
Ecologia. Programma, https://www.focolare.org/en/dialogue/cultura/ecologia/ [dostęp: 27.05.2021].
Ecology, https://www.focolare.org/en/dialogue/cultura/ecologia/; http://www.ecoone.org/en/who-we-are.html [dostęp: 15.07.2021].
EcoPlan. Ascoltare il grido della terra, il grido dei poveri e il grido delle nuove generazioni [Słuchać wołania Ziemi, wołania ubogich i młodych pokoleń, tłum. M. Kozubek], https://eyut279xk3q.exactdn.com/wp-content/uploads/2022/06/EcoPlan_IT.pdf [dostęp: 10.06.2021].
El Dado della Terra (The Earth Cube – subtitles in Italian), https://www.youtube.com/watch?v=VUDBR e9-tsI&t=33s [dostęp: 15.04.2021].
Fiorani L., Roman Z., Geremia F., Falcioni V., Relationality: between environmental aware and societal challenges, Budapeszt 2016, http://www.ecoone.org/en/meetings/meeting-2016.html [dostęp: 10.06.2021].
Fiorani L., Cammino di EcoOne (sulla base di testi di Sergio Rondinara). Convegno di EcoOne. Sostenibilità ambientale e questione energetica, Castel Gandolfo, 14-16 maggio 2010, Archivio Generale del Movimento dei Focolari.
Fiorani L., Francis still dreams: Five years after Laudato si’, Assisi 2020.
Fiorani L., Il contributo di EcoOne alla riflessione ecologica, „Nuova Umanità” 199 (2012), s. 49-51.
Fiorani L., Piccoli scienziati, grandi cittadini: buone pratiche in educazione ambientale, „RicercAzione” 2019, s. 1-4.
Fiorani L., Proceedings of the international meeting. Natural relationality and environmental awareness Castel Gandolfo (Rome), 4–6 April 2014, Roma 2014, http://www.ecoone.org/attachments/article/15/V2014Proceedings-Castel-Gandolfo.pdf [dostęp: 10.06.2021].
Franciszek, Encyklika Laudato si’ (2015).
Franciszek, Orędzie na Światowy dzień modlitw o ochronę stworzenia (1 września 2019 r.), https://www.vatican.va/content/francesco/pl/messages/pont-messages/2019/documents/papa-francesco_20190901_messaggio-giornata-cura-creato.html [dostęp: 5.06.2021].
Garcìa Andrade C., Dios es amor reciproco. El carácter co-originario de la unidad y de la pluralidad en Dios Trinidad. En diálogo con Tomás de Aquino, Ghislain Lafont, Gisbert Greshake y Hans Urs von Balthasar, Madrid 2015.
Garcìa Andrade C., Relazionalità e modello trinitario, http://www.ecoone.org/attachments/article/6/05_Andrade_Relazionalita_e_modello_trinitario.pdf [dostęp: 15.06.2021].
Il dado dell’amore che gira per il mondo. L’arte di amare di Chiara Lubich per i bambini, a cura di B. Mathias, H. Christiane, Rzym 2013.
Informacje o projekcie, https://www.focolare.org/polska/files/2019/03/Informacje-oprojekcie.pdf [dostęp: 15.06.2021].
Jan Paweł II , Bardziej być niż mieć. Z przemówienia Jana Pawła II do młodzieży zgromadzonej na Westerplatte, 12 czerwca 1987, https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/homilies/1987/documents/hf_jp-ii_hom_19870612_giovani-danzica.pdf [dostęp: 18.06.2021].
Jan Paweł II , Trzeba zapobiec katastrofie ekologicznej. Katecheza (17 stycznia 2001), „L’Osservatore Romano” wyd. pol. 4 (2001), s. 43-44.
Jaromi S., 10 ekologicznych osiągnięć Kościoła w minionym roku, KAI 9.01.2019.
Jaromi S., Ruchy i stowarzyszenia w Kościele w służbie ekologii, „Paedagogia Christiana” 2/28 (2011), s. 195-210.
Kempa J., Wszystko jest połączone. Teologicznodogmatyczne podstawy ekoteologii a argumentacja encykliki „Laudato si’”, w: Ekologia wyzwaniem dla teologii, praca zbiorowa, Wrocław 2016, s. 247-272.
Kostka dla Ziemi – działaj dla klimatu już dziś!, https://www.focolare.org/polska/2019/03/25/kostka-dla-ziemi-dzialaj-dla-klimatu-juz-dzis/ [dostęp: 10.06.2021].
Kozubek M.T., Wspólnota i jedność w wybranych obszarach życia społecznego – doświadczenie Ruchu Focolari, „Paedagogia Christiana” 2/36 (2015), s. 82, DOI 10.12775/PCh.2015.027.
Kozubek M., Grochmal S., Rodzina wspólnotą miłości w świetle pedagogii jedności Ruchu Focolari, w: Wokół rodziny. Wychowanie, kultura, społeczeństwo, red. A. Garbarz, G. Grzybek, Rzeszów 2011, s. 260-262.
Laudato Si’ Movement, Od Światowego Ruchu Katolików na rzecz Środowiska do Ruchu Laudato si’, https://laudatosimovement.org/news/od-gccm-do-rls/ [dostęp: 15.06.2021].
Lubich Ch., Charyzmat jedności, red. M. Vandeleene, Kraków 2007.
Lubich Ch., Każda chwila jest darem, Kraków 2011.
Martinez A., We have to take our prayers and turn them into actions, https://www.unitedworldproject.org/en/watch/we-have-to-take-our-prayers-and-turn-them-into-actions/
[dostęp: 15.06.2021].
Moriconi C., Dell’Erba R., Bio-inspired Robotics Proceedings of the Conference-Workshop Frascati, 14–15 May 2014, Roma 2014, http://www.ecoone.org/attachments/article/15/V2014Proceedings-Castel-Gandolfo.pdf [dostęp: 15.06.2021].
Mundell J., Mundell & Associates Inc., https://mundellassociates.com/ [dostęp: 15.06.2021].
New Humanity, https://www.new-humanity.org/en/ [dostęp: 10.05.2021].
New ways towards integral ecology: five years after Laudato si’, Castel Gandolfo, Italy, 23-25 October 2020, http://www.ecoone.org/it/convegni/meeting-2020.html [dostęp: 12.06.2021].
Niewiadomski K., Wdzięczność – cnota zaniedbana. Możliwość wykorzystania teorii psychologicznych w katolickiej refleksji teologicznomoralnej nad wychowaniem do wdzięczności, „Teologia i Moralność” t. 9, 1 (15) (2014), s. 233-254.
Portal chrześcijańskich ekologów. Święto Stworzenia, https://www.swietostworzenia.pl/nasze-dzialania/czas-dla-stworzenia-season-of-creation [dostęp: 15.05.2021].
Projekt Caritas Laudato si’, https://laudatosi.caritas.pl/dzialania-lokalne/ [dostęp: 3.06.2020].
Ramer R., Rogg S., Masters T., The Earth Cube. Today’s Action, Tomorrow’s Future. Theoretical Foundations for Studying the Cube of Love: Chiara Lubich’s Spirituality of Communion, Abraham Joshua Heschel’s ‘Transitive’. Perspective of Human Nature, and Robert Selman’s Theory of Social Awareness, „Claritas: Journal of Dialogue and
Culture” 3/1 (2014), s. 74-78, https://docs.lib.purdue.edu/claritas/vol3/iss1/10 [dostęp: 10.04.2021].
Relationality: between environmental awareness and societal challenges. Budapest, 27–29 maggio 2016, http://www.ecoone.org/it/convegni/convegno-2016-2.html [dostęp: 5.04.2021].
Rembierz M., Egzystencjalne i aksjologiczne doświadczenie domu rodzinnego, w: Kultura dnia codziennego i świątecznego w rodzinie, red. L. Dyczewski, D. Wadowski, Lublin 1998, s. 41-57.
Rondinara S., L’ambiente dell’uomo, Roma 1996.
Rondinara S., L’intelligibilità del reale. Natura, uomo, macchina, Roma 2013.
Rondinara S., L’interpretazione del reale tra scienza e teologia, Roma 2007.
Rondinara S., Scelte razionali, intenzioni, fini, Roma 2014.
Ruch Focolari, TERAZ jest czas!, https://www.focolare.org/polska/files/2019/03/TERAZ-jest-czas.pdf [dostęp: 5.04.2021].
Ruch Focolari, Tylko to, co KONIECZNE!, https://www.focolare.org/polska/files/2019/03/Tylko-to-co-KONIECZNE .pdf [dostęp: 5.04.2021].
Ruch Focolari, Wszyscy jesteśmy POŁĄCZENI!, https://www.focolare.org/polska/files2019/2019/03/Wszyscy-jeste%C5%9Bmy-PO%C5%81%C4%84CZENI .pdf [dostęp: 5.04.2021].
Sassi P., Prefazione, w: L. Fiorani, Il sogno (folle) di Francesco. Piccolo manuale (scientifico) di ecologia integrale, Perugia 2019, s. 9-10.
Sportmeet, http://www.sportmeet.org/en/about-us/history.html [dostęp: 5.04.2021].
Teresa od Dzieciątka Jezus, Moja pieśń na dzień dzisiejszy, https://www.tereska.pl/moja-piesn-na-dzien-dzisiejszy/ [dostęp: 25.04.2021].
The earth cube, https://theearthcube.org/cube-faces/ [dostęp: 5.04.2021].
The Earth Cube. Today’s Action, Tomorrow’s Future, https://theearthcube.org/cube-faces/[dostęp: 5.04.2021].
The-Economy-of-Francesco-Integral-ecology-guide-for-local, ed. K. Pietraszewski, Warszawa 2021, https://laudatosi.caritas.pl/wp-content/uploads/2021/10/The-Economy-of-Francesco-Integral-ecology-guide-for-local-communities.pdf [dostęp: 5.04.2021].
Torno A., Chiara Lubich. Życie i dzieło, tłum. K. Kozak, Poznań–Warszawa 2013.
United World Project. Chi siamo, https://www.unitedworldproject.org/il-progetto/chi-siamo/ [dostęp: 5.04.2021].
United World Project, http://www.unitedworldproject.org/ [dostęp: 5.04.2021].
United World Project. Natura e valori, https://www.unitedworldproject.org/il-progetto/natura-e-valori/ [dostęp: 05.04.2021].
Who we are, http://www.ecoone.org/en/who-we-are.html.
Wolanin A., Wdzięczność a dobrostan człowieka – zależność i mechanizmy, „Polskie Forum Psychologiczne” 4 (2020), t. 25, s. 406-416.
Wójcik W., Antropologia domu, w: Dom, w którym rodzi się wspólnota. Rodzina, społeczeństwo, Kościół, red. M.T. Kozubek, Katowice 2012, s. 19-30.
Uniwersytet Śląski, Wydział Teologiczny Polska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
