Afrahat, O święcie Paschy (Demonstratio XII. De paschate. Patrologia Syriaca I, 505-540)



Abstrakt

Mowa O święcie Paschy zamieszczona została w drugiej części Demonstrationes Afrahata i rozpoczyna się zgodnie z porządkiem akrostychicznym od dwunastej w kolejności alfabetu syryjskiego litery lōmad. Perski Mędrzec konsekwentnie wykorzystuje argumentację biblijną i wyraźnie nawiązuje do swojej poprzedniej mowy (De circumcisione). W wykładzie na temat paschy podstawą Afrahatowej polemiki z nauczaniem żydowskim jest poważny zarzut lekceważenia nakazów prawa i proroków. Naród Wybrany i jego nauczyciele odrzucili Boże polecenie świętowania paschy wyłącznie w Jerozolimie i w ten sposób utracili przywilej wyłącznego wybrania, stając się nieczystymi jak wiele innych narodów pogańskich. Afrahat oskarża Żydów o celowe fałszowanie Bożego prawa. Ekskluzywizm Narodu Wybranego w Starym Przymierzu zostaje zastąpiony uniwersalizmem „Kościoła ludów” w przymierzu Chrystusa. W nauczaniu Mędrca koncepcja szabatu ściśle łączy się z ideą chrześcijańskiej Paschy, która w Mezopotamii nie była obchodzona jako dzień zmartwychwstania Chrystusa, ale jako święto Jego śmierci.


Słowa kluczowe

Afrahat; synowie przymierza; język syryjski; święto paschy

Wydania tekstu

Wright W., The Homilies of Aphraates, the Persian Sage, edited from syriac manuscripts of the fifth and sixth century in the British Museum, London 1864,

s. 217-230 (ܠܪ –􀃎􀃘􀃻).

Parisot J., Aphraatis Sapientis Persae Demonstrationes (Patrologia Syriaca 1), Paris 1894, 19802, kol. 505-540.

Przekłady nowożytne

Angielski:

Aphrahat, Demonstrations, I, HIRS India Series 28, Catholic Theological Studies of India 3. Changanassery: HIRS Publications 1999; Aphrahat, Demonstrations. Mōrān ’Eth’ō 23-24. Baker Hill, Kottayam: St. Ephrem Ecumenical Research Institute, 2005. English translation by Kuriakose Antony Valavanolickal.

Aphrahat, Demonstration XII On the paschal sacrifice, w: J. Neusner, Aphrahat and Judaism: The Christian-Jewish Argument in Fourth-Century Iran, Leiden 1971, s. 31-40.

Francuski:

Aphraate le Sage Persan, Les Exposés XI-XXIII , Paris 1989, t. II (Sources Chrétiennes 359). Traduction du Syriaque, introduction et notes par Marie-Joseph Pierre, s. 569-588.

Niemiecki:

Aphrahat, Unterweisungen XI-XXIII , Freiburg 1991, Bd. 2 (Fontes Christiani 5/2). Aus dem Syrischen übersetzt und eingeleitet von Peter Bruns, s. 297-313.

Bibliografia

Bruns P., Aphrahat, w: Lexicon für Thelogie und Kirche, Bd. I, Freiburg 1993, kol. 803;

Bruns P., Das Christusbild Aphrahats des Persischen Weisen, Bonn 1990;

Coulter J.R., Jewish Christian Background of Aphrahat, University of Denver 2003;

Desprez V., Początki monastycyzmu. Dzieje monastycyzmu chrześcijańskiego do Soboru Efeskiego (431), t. 1-2, tłum. J. Dembska, Kraków 1999 (Źródła Monastyczne 21-22);

Chavanis J.M., Les lettres d’Afrahat, le sage de la Perse, étudiées au point de vue de l’histoire et de la doctrine (Dissertation), Lyon – Saint-Etienne 1908;

Childers J.W., Humility Begets Wisdom and Discernment. Character and True Knowledge in Aphrahat’, „Studia Patristica” 41 (2006), s. 13-22;

Fic A., Z rozprawy Afraatesa „O dziewictwie i świętości przeciwko Żydom” (tłum., fragm.), „Szkoła Chrystusowa” 1 (1930), s. 262-268;

Hausherr I., Aphraate (Afrahat), w: Dictionnaire de spiritualité ascétique et mystique, t. I, Paris 1937, kol. 746;

Higgins M.J., Aphraates’ Dates for Persian Persecution, „Byzantinische Zeitschrift” 44 (1951), s. 265-271;

Kessel G.M., Pinggéra K., A Bibliography of Syriac Ascetic and Mystical Literature, „Eastern Christian Studies” 11, Leuven – Paris – Walpole, MA 2011;

Koltun-Fromm N., A Jewish-Christian Conversation in Fourth-Century Persian Mesopotamia, „Journal of Jewish Studies” 47 (1993), s. 45-63;

Lattke M., Taufe und untertauchen in Aphrahats 􀂿􀃿􀃘􀃍􀃏ܬ (taḥwyāṯā), w: Ablution, Initiation, and Baptism: Late Antiquity, Early Judaism, and Early Christianity = Waschungen, Initiation und Taufe: Spätantike, Frühes Judentum und Frühes Christentum, ed. David Hellholm, Tor Vegge, Øyvind Norderval, Christer Hellholm (BZN W 176/I–III [Beihefte zur Zeitschrift für die neutestamentliche Wissenschaft und die Kunde der älteren Kirche]; Berlin – Boston: De Gruyter, 2011), s. 1115-1138;

Lavenant R., Aphraate (270?-345?), Dictionnaire encyclopédique du christianisme ancien, t. 1, s. 173-174;

Leonhard C., The Jewish Pesach and the Origins of the Christian Easter: Open Questions in Current Research, Walter de Gruyter Berlin 2006 (Studia Judaica 35);

Lizorkin E., Aphrahat’s Demonstrations: A Conversation with the Jews of Mesopotamia, Lovanii 2012, Corpus Scriptorum Christianorum Orientalium 642, Subsidia 129;

Maude M., „Who were the B’nai Q’yâmâ?”, „The Journal of Theological Studies” 36 (1935), s. 13-21;

Nedungatt G., The Authenticity of Aphrahat’s Synodal Letter, „Orientalia Christiana Periodica” 46,1 (1980), s. 62-88;

Neusner J., Chilton B., The Intelectual Foundations of Christian and Jewish Discourse. The philosophy of religious argument, London – New York 1997, s. VIII -XI;

Neusner J., The Jewish-Christian Argument in Fourth-Century Iran. Aphrahat on Circumcision, Sabbath, and Dietary Laws, „Journal of Ecumenical Studies” 7,4 (1970), s. 282-298;

tenże, A History of the Jews in Babylonia. The Sasanian Period, Leiden 1966–1970 (Studia Post-Biblica 11–12);

tenże, Aphrahat and Judaism. The Christian-Jewish Argument in Fourth-Century Iran, Leiden 1971 (SPB 19); Ortiz de Urbina I., Afraate, w: Lexicon für Thelogie und Kirche, Bd. I, Freiburg 1957, kol. 687;

Parisot J., Aphraates ou Pharhad, w: Dictionnaire de théologie catholique I/2, Paris 1903, kol. 1457-9;

Phenix R.R., The Sermons on Joseph of Balai of Qenneshrin. Rhetoric and Interpretation in Fifth Century Syriac Literature, Tübingen 2008 (Studien und Texte zu

Antike und Christentum 50);

Pierre M.J., Thèmes de la controverse d’Aphraate avec les tendances judaïsantes de son Église, w: Controverses des chrétiens dans l’Iran sassanide (Chrétiens en terre d’Iran II), ed. Ch. Jullien, Cahiers de Studia Iranica 36, Paris 2008, s. 115-128;

Rouwhorst G.A.M., The Date of Easter in the Twelfth Demonstration of Aphraates, Studia Patristica XVII/3, ed. E.A.Livingstone, Peeters, Leuven 1993;

tenże, The Quartodeciman Passover and the Jewish Pesach, Questions Liturgiques 77 (1996) 3, 152-173;

Simon M., Verus Israel. Étude sur les relations entre chrétiens et juifs dans l’empire romain (135-425), Paris 1948;

Snaith J.G., Aphrahat and the Jews, w: Interpreting the Hebrew Bible. Essays in honour of E.I.J. Rosenthal, Cambridge 1982, s. 235-250;

Vööbus A., Aphrahat, „Jahrbuch für Antike und Christentum” 1960, Bd. 3, s. 153;

Uciecha A., Wątki polemiczne w pismach Afrahata i świętego Efrema, w: Chrześcijaństwo antyczne, red. J. Drabina, (Studia Religiologica 39, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego MCCL XXXIX), Kraków 2006, s. 113-126;

tenże., Ascetyczna nauka w „Mowach” Afrahata, Katowice 2002 (Studia i Materiały Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach 3);

tenże, Rola i znaczenie „córek przymierza” w Kościele Perskim IV i V wieku, „Verbum Vitae” 19 (2011), s. 233-246;

tenże, Idea walki w ascezie „synów przymierza” na podstawie Mów Afrahata, w: Między sensem a bezsensem ludzkiej egzystencji. Teologiczna odpowiedź na fundamentalne pytania współczesnego człowieka (VIII Kongres Teologów Polskich. Poznań, 13-16 września 2010 r.), Poznań 2012, s. 526-535;

tenże, Afrahat. O wierze (Demonstratio Prima. De fide. Patrologia Syriaca I, 5-45), „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 37,2 (2004), s. 158-170 (tłumaczenie

z języka syryjskiego, wstęp i komentarz);

tenże, Afrahat. O miłości (Demonstratio Secunda. De caritate. Patrologia Syriaca I, 48-96), „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 39,1 (2006), s. 53-67 (tłumaczenie z języka syryjskiego, wstęp i komentarz);

tenże, Afrahat. O poście (Demonstratio Tertia. De ieiunio. Patrologia Syriaca I, 97-136), „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 42,1 (2009), s. 85-96 (tłumaczenie z języka syryjskiego, wstęp i komentarz);

tenże, Afrahat, O modlitwie (Demonstratio Quarta. De oratione. Patrologia Syriaca I, 137-182), tłumaczenie z języka syryjskiego, wstęp i komentarz, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 43,1 (2010), s. 31-44;

tenże, Afrahat, O wojnach (Demonstratio quinta. De bellis. Patrologia Syriaca I, 184-237), tłumaczenie z języka syryjskiego, wstęp i komentarz, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 43,2 (2010), s. 248-262;

tenże, Afrahat, O synach przymierza (Demonstratio sexta. De monachis. Patrologia Syriaca I,240-312), tłumaczenie z języka syryjskiego, wstęp i komentarz, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 44,1 (2011), s. 177-197;

tenże, Patriarchat i patriarchowie Seleucji-Ktezyfontu. Z dziejów starożytnego Kościoła w Persji, „Vox Patrum” 32,58 (2012), s. 49-58;

tenże, Afrahat, O pokutujących (Demonstratio septima. De paenitentibus. Patrologia Syriaca I, 313-360), tłumaczenie z języka syryjskiego, wstęp i komentarz, „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 46,1 (2013), s. 5-17;

tenże, Afrahat, List synodalny (Demonstratio XIV. Exhortatoria. Patrologia Syriaca I,573-726), „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 46,1 (2013), s. 18-51 (tłumaczenie z języka syryjskiego, wstęp i komentarz);

tenże, „Walka” Złego z „synami przymierza” na podstawie wybranych Mów Afrahata, perskiego Mędrca, „Vox Patrum” 33,59 (2013), s. 209-223;

tenże, Wiara w pismach Afrahata, „Vox Patrum” 34,61 (2014), s. 479-492;

tenże, Afrahat, O ożywieniu umarłych (Demonstratio octava. De resurrectione mortuorum. Patrologia Syriaca I, 361-405), „Vox Patrum” 34,61 (2014), s. 503-516 (tłumaczenie z języka syryjskiego, wstęp i komentarz);

tenże, Afrahat, O pasterzach (Demonstratio X. De pastoribus. Patrologia Syriaca I, 444-465), „Vox Patrum” 34,62 (2014), s. 593-602 (tłumaczenie z języka syryjskiego, wstęp i komentarz);

tenże, Afrahat, O pokorze (Demonstratio IX. De humilitate. Patrologia Syriaca I, 408-441), „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 47,2 (2014), s. 256-266 (tłumaczenie z języka syryjskiego, wstęp i komentarz);

tenże, 􀂿􀃿􀃘􀃍􀃏ܬ (taḥwəythā) jako metoda egzegetyczna w pismach Afrahata, perskiego Mędrca, „Biblica et Patristica Thoruniensia” 8,1 (2015), s. 65-80;

tenże, „Sen duszy” w pismach Afrahata, „Vox Patrum” 35,63 (2015), s. 217-226;

tenże, Afrahat, O obrzezaniu (Demonstratio XI. De circumcisione. Patrologia Syriaca I, 467-504), „Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne” 48,2 (2015), s. 344-356 (tłumaczenie z języka syryjskiego i komentarz);

tenże, Afrahat, O szabacie (Demonstratio XIII. De sabbato. Patrologia Syriaca I, 541-572), VoxP 36 (2016) t. 66, s. 513-526 (tłumaczenie z języka syryjskiego i komentarz).

Pobierz

Opublikowane : 2022-03-26


UciechaA. (2022). Afrahat, O święcie Paschy (Demonstratio XII. De paschate. Patrologia Syriaca I, 505-540). Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne, 50(1), 5-18. Pobrano z https://journals.us.edu.pl/index.php/ssht/article/view/15247

Andrzej Uciecha 
Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Teologiczny  Polska



Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).