Teologia śmierci w pismach Janusza Stanisława Pasierba
Abstrakt
Twórczość Janusza S. Pasierba została opracowana przez literaturoznawców, jednak wciąż nie doczekała się pełnej analizy i interpretacji teologicznej. W artykule zostanie podjęta próba odczytania teologii śmierci, która wyłania się z jego tekstów. Jej poszczególne elementy tworzą pewną całość, która może być aktualną propozycją dla człowieka poszukującego ocalenia. Możliwość odkrycia tych intuicji teologicznych w pismach J.S. Pasierba jest związana z zastosowaniem narzędzi, które funkcjonują w ramach paradygmatu teologii „literackiej”, opracowanej przez Jerzego Szymika. Rzeczywistość śmierci może być zrozumiana dopiero w perspektywie teologicznej. Nieustanne „oswajanie ze śmiercią”, które można odnaleźć w tekstach pelplińskiego Profesora, uczy i przekonuje, że właśnie gotowość na śmierć jawi się jako najwyższy akt heroizmu człowieka. Twórczy wysiłek, przez który człowiek może ocalić swoje życie, jest jednak uwarunkowany podjęciem osobistego trudu przyjęcia objawionego daru chrystologicznej tożsamości.
Słowa kluczowe
J.S. Pasierb; teologia śmierci; teologia; krzyż; śmierć; cierpienie; sens cierpienia
Bibliografia
Balthasar H.U. von, Jedność i wielość teologii Nowego Testamentu, tłum. K. Czulak, „Communio” 2 (1983), s. 28-38.
Benedykt XVI, Słowo o krzyżu główną treścią chrześcijańskiego przepowiadania (Św. Paweł a Jezus ukrzyżowany). Audiencja generalna, 29 października 2008 r., www.opoka.org.pl/nauczanie/papiez/benedykt_xvi/audiencje.php [dostęp: 11.04.2016].
Borkowska M., Modlitwa, słowo i sztuka w poezji ks. Janusza St. Pasierba, Lublin 2003.
Ratzinger J., Granice dialogu, tłum. M. Mijalska, Kraków 1999.
Jan Paweł II , Encyklika Redemptor hominis (1979).
Katechizm Kościoła katolickiego, Poznań 1994.
Kijas Z., Wprowadzenie do myślenia teologicznego, Kraków 2005.
Koczyński T., Nadzieja wieczernika, w: Szkice o twórczości Janusza St. Pasierba, red. R. C ieślak, P. Urbański, Szczecin 2006, s. 69-76.
Kranicki K., Janusza St. Pasierba dialog poetycki. Ojcostwo czytane przez synostwo w tomiku „Wiersze religijne”, w: Ksiądz Janusz Stanisław Pasierb. Człowiek dialogu, red. B. Wiśniewski, Pelplin 2015, s. 37-46.
Kranicki K., Poezja doświadczania sacrum. Wokół twórczości poetyckiej Janusza St. Pasierba, Gdańsk 2014.
Kudyba W., Rana, która przyzywa Boga. O twórczości poetyckiej Janusza St. Pasierba, Lublin 2006.
Metz J.B., Teologia wobec cierpienia, tłum. J. Zychowicz, Kraków 2008.
Müller G.L., Dogmatyka katolicka, tłum. W. Szymona, Kraków 2015.
Nossol A., Teologia bliższa życiu, Paryż 1993.
O’Donnell J., Klucz do teologii Hansa Ursa von Balthasara, tłum. A. Wałęcki, Kraków 2005, s. 88-89.
Pasierb J.S., Czas otwarty, Pelplin 1992.
Pasierb J.S., Na początku była kultura, wyb. i oprac. M. Wilczek, Katowice 2013.
Pasierb J.S., Obrót rzeczy, Poznań 1993.
Pasierb J.S., Skrzyżowanie dróg, Pelplin 1994.
Pasierb J.S., Słowo Boże między ludźmi, wyb. i oprac. M. Wilczek, Katowice 2010.
Pasierb J.S., Wiersze wybrane, Warszawa 1988.
Pasierb J.S., Wnętrze dłoni, Łódź 1988.
Przybylski R., Poezja wiary tragicznej, w: J.S. Pasierb, Wiersze wybrane, Warszawa 1988, s. 377-389.
Rahner K., Vorgrimler H., Mały słownik teologiczny, tłum. T. Mieszkowski, P. Pachciarek, Warszawa 1996.
Ratzinger J., Eschatologia – śmierć i życie wieczne, tłum. M. Węcławski, Poznań 1984.
Sobór Watykański II , Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes (1965).
Sochoń J., Poetycka teologia ks. Janusza Stanisława Pasierba. Uwagi wstępne, w: Kultura i religia u progu III Tysiąclecia, red. W. Świątkiewicz, A. Pethe, Katowice 2001, s. 217-230.
Sochoń J., W Jezusie jest cierpienie i zachwyt (O poezji ks. Janusza St. Pasierba), w: J.S. Pasierb, Po walce z aniołem, Warszawa 1996, s. 159-171.
Strzelczyk G., Traktat o Jezusie Chrystusie, Warszawa 2005 (Dogmatyka 1, red. E. Adamiak, A. Czaja, J. Majewski).
Szymik J., Piszemy na miarę tego, co dźwigamy, w: J.S. Pasierb, Słowo Boże między ludźmi, wyb. i oprac. M. Wilczek, Katowice 2010, s. 5-10.
Szymik J., Poezja i teologia, w: Ksiądz Janusz Stanisław Pasierb. Człowiek dialogu, red. B. Wiśniewski, Pelplin 2015, s. 21-36.
Szymik J., Problem teologicznego wymiaru dzieła literackiego Czesława Miłosza. Teologia literatury, Katowice 1996.
Szymik J., W poszukiwaniu teologicznej głębi literatury. Literatura piękna jako locus theologicus, Katowice 1994.
Tomasik T., Na skrzyżowaniu dróg. O poezji Janusza St. Pasierba, Pelplin 2004.
Wilczek M., Jestem zajęty słowem... O Księdzu Januszu St. Pasierbie, w: Szkice o twórczości Janusza St. Pasierba, red. R. Cieślak, P. Urbański, Szczecin 2006, s. 19-37.
Wilczek M., Ksiądz Janusz Pasierb. Szkic do portretu, Pelplin 2013.
Woźniak R., Przyszłość, teologia, społeczeństwo, Kraków 2007.
Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Teologiczny Polska
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
