Edyta Stein (Teresa Benedykta od Krzyża) – patronka na nasze czasy
Abstrakt
Nawiązując do obchodzonego w 2022 roku stulecia chrztu Edyty Stein, a nadto do osiemdziesiątej rocznicy jej śmierci w komorze gazowej, artykuł przywołuje zasadnicze elementy orędzia tej Córy Izraela i Córy Karmelu, zakonu w którym nosiła imię: Teresa Benedykta od Krzyża. Przedstawia najpierw świętą męczennicę jako patronkę dialogu chrześcijańsko-żydowskiego, następnie – w myśl decyzji św. Jana Pawła II – jako patronkę Europy, i w końcu jako patronkę kobiet. Znaczny fragment artykułu stanowi rozważanie o możliwości nadania św. Edycie Stein, jako piątej kobiecie i trzeciej karmelitance bosej, tytułu doktora Kościoła, z zaznaczeniem, że mogłaby ona być w tym gronie rozpoznawalna jako doctor Crucis. Studium wieńczy refleksja o Edycie Stein – obrończyni prawdy, wszak według wypowiedzi samej świętej, poszukiwanie prawdy jest poszukiwaniem Boga, i odwrotnie, obrona prawdy staję się obroną praw Bożych.
Słowa kluczowe
dialog chrześcijańsko-żydowski; współpatronka Europy; kobieta; doktor Kościoła; prawda
Bibliografia
Źródła
Acta Capituli Generalis Ordinis Carmelitarum Discalceatorum, Abulae 2003.
Communicationes Ordinis Carmelitarum Discalceatorum 3(2000), nr 89.
Gli Scritti della Serva di Dio Edith Stein – Teresa Benedetta della Croce. Studio ufficiale dei due Teologi censori della S. Congregazione per le Cause dei Santi, Roma 1977.
Jan Paweł II , Homilia wygłoszona podczas beatyfikacji Siostry Teresy Benedykty od Krzyża (Edyty Stein), https://www.zyciezakonne.pl/dokumenty/kosciol/jan-pawel-ii/jan-pawel-ii-przemowienia-i-homilie/jan-pawel-ii-przemowienia-i-homilie-homiliena-beatyfikacje-i-kanonizacje-osob-konsekrowanych/1987-05-01-kolonia-homiliawygloszona-podczas-beatyfikacji-siostry-teresy-benedykty-od-krzyza-edytystein-22241/ [dostęp: 1.06.2022].
Jan Paweł II , Encyklika Fides et ratio (1998).
Jan Paweł II , Encyklika Redemptionis missio (1990).
Jan Paweł II , Motu proprio quibus Sancta Birgitta de Suetia, Sancta Catharina Senensis et Sancta Teresia Benedicta a Cruce continentis Europae compatronae proclamantur, Acta Apostolicae Sedis 97 (2000), s. 220-229.
Jan Paweł II , Przemówienie do przedstawicieli wspólnoty żydowskiej podczas pielgrzymki apostolskiej do RFN. Moguncja, 19 listopada 1980 r., Acta Apostolicae Sedis 73 (1981), s. 79.
Paweł VI, Adhortacja Evangelii nuntiandi (1975).
Stein E. (Teresa Benedykta od Krzyża), Byt skończony a Byt wieczny. Próba wzniesienia się do sensu bytu, Kraków 1995.
Stein E., Dzieje pewnej rodziny żydowskiej, Kraków 2005.
Św. Teresa Benedykta od Krzyża (Edyta Stein), Autoportret z listów (1933–1942), Kraków 2003.
Św. Teresa Benedykta od Krzyża (Edyta Stein), Kobieta. Pytania i refleksje, Kraków 2015.
Teresa Benedykta od Krzyża – E. Stein, Kobieta. Jej zadanie według natury i łaski, Tuchów 1995.
Teresa Benedykta od Krzyża (Edyta Stein), Światłość w ciemności, Kraków 1977.
Urbis et Orbis, Concessionis Tituli Doctoris Ecclesiae s. Alphonsi Mariae de Ligorio, Acta Sanctae Sedis 6 (1870).
Życie Karmelu. Dokumenty, Kronika, Informacje. Krakowska Prowincja Karmelitów Bosych pw. Ducha Świętego nr 55 (2022).
Opracowania
Christian and Jewish Perspectives in Edith Stein, red. W. Herbstrith, Washington 1998.
Chrostowski W., Żydzi i judaizm w nauczaniu Jana Pawła II 1978–2005, Warszawa 2005.
Erinnere dich – vergiss es nicht. Edith Stein – christlich-jüdische Perspektiven, red. W. Herbstrith, Annweiler–Essen 1990.
Grzegorczyk A., Kobieta Światła. Kwestia prawdy i feminizmu w pismach E. Stein, w: Święta Edyta Stein Doktorem Kościoła? Materiały z sesji naukowo-pastoralnej, red. W. Tochmański, Kraków 2003, s. 20-38.
Lambertini P. (Benedetto XIV), De servorum Dei beatificatione et Beatorum canonizatione, Città del Vaticano 2022.
Materiały z Sesji naukowo-pastoralnej „Święta Edyta Stein Doktorem Kościoła?”, red. W. Tochmański, Kraków 2003.
La carta sellada. Carta de Sta. Teresa Benedicta de la Cruz (Edith Stein) a S.S. Pío XI sobre la persecución de los judíos en Alemania (12 de abril de 1933), Monte Carmelo 111 (2003), s. 1*-32*: Odkrywanie Boga. Święta Teresa Benedykta od Krzyża, red. J. Machniak, J.W. Gogola, Kraków 1998.
Praśkiewicz S.T., Dwie kluczowe postacie kobiece w pontyfikacie Jana Pawła II, w: Życie Karmelu. Dokumenty, Kronika, Informacje. Krakowska Prowincja Karmelitów Bosych pw. Ducha Świętego 35 (1999).
Ratzinger J., „Teologia sapienziale”. Sollecitudine di Giovanni Paolo II per il Terzo Millennio, w: Fede di Studioso e obbedienza di Pastore. Atti del convegno sul 50-mo del Dottorato di K. Wojtyła e del 20-mo di pontificato di Giovanni Paolo II, a cura di E. Kaczyński, Roma 1999, s. 82-83.
Rozmowa piętnasta – doktorzy Kościoła, w: Przedziwny Bóg w swoich świętych. O świętych i o świętości z o. Szczepanem T. Praśkiewiczem OCD rozmawia Kajetan Rajski (Świętość Kanonizowana 4), Kraków 2010.
Russo A., Figlia di Israele e figlia del Carmelo. Pagine di un cammino interiore di Edith Stein, Milano 2000.
Sancho Fermín F.J., Edith Stein, Modelo de mujer cristiana, Burgos 1998.
Svidercoschi G.F., Il papa e l’amico ebreo. Storia di un’amicizia ritrovata, Città del Vaticano 2014.
Św. Teresa Benedykta od Krzyża – Edyta Stein, kobieta i karmelitanka bosa, patronka Europy, red. S. Niziński, Poznań 2001.
Tochmański W., Podsumowanie, w: Materiały z sesji naukowo-pastoralnej „Święta Edyta Stein Doktorem Kościoła?”, Kraków 2003, s. 49-50.
Netografia
Associazione Italiana Edith Stein, https://www.aiesitalia.it/.
Edith Stein Jahrbuch, https://www.karmelocd.de/angebote/literatur-und-publikationen/edith-stein-jahrbuch.html.
Edith Stein Studies Center w Palermo, https://www.edithstein.eu/.
Edyta ukazuje kobietę w pełnym blasku i formacie, https://opoka.org.pl/biblioteka/P/PR/gk201206_przyjazn [dostęp: 1.06.2022].
Grzegorczyk A., Nauka Edyty Stein o kobiecie wobec współczesnych tendencji feministycznych, https://teologiapolityczna.pl/anna-grzegorczyk-nauka-edyty-stein-okobiecie-wobec-wspolczesnych-tendencji-feministycznych [dostęp: 1.06.2022].
http://edytastein.org.pl/pl/konferencja-naukowa-2020-2/ [dostęp: 1.06.2022].
https://opoka.org.pl/News/Polska/2022/edyta-stein-czy-oblubienica-krzyza-zostanie-doktorem-kosciola [dostęp: 10.08.2022].
https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/265167/guerrero_van_der_meijden_symbol_tragedii_kryteria_orzekania_eminens_doctrina_2020.pdf?sequence=1&isAllowed=y [dostęp: 1.06.2022].
https://swjadwigalublin.pl/patronka-sw-jadwiga-krolowa/ [dostęp: 1.06.2022].
https://wroclaw.gosc.pl/doc/7877256.Edyta-Stein-kobiecosc-i-meskosc [dostęp: 1.06.2022].
https://wroclaw.ipn.gov.pl/wro/aktualnosci/167804,Konferencja-poswiecona-Edycie-Stein-Patronce-Europy-Duszniki-Zdroj-12-lipca-2022.html [dostęp: 1.06.2022].
https://www.causesanti.va/it/santi-e-beati/edwige.html [dostęp: 1.06.2022].
https://www.karmel.pl/instytucje/centrum-kultury-duchowej-communio-crucis-im-swedyty-stein-wspolpatronki-europy/ [dostęp: 1.06.2022].
International Association for the Study of the Philosophy of Edith Stein (IA SPE S), http://www.edithsteincircle.com/.
The Edith Stein Society w Kanadzie, https://www.canadahelps.org/en/charities/the-edith-stein-society/.
Kolegium Relatorów Dykasterii Spraw Kanonizacyjnych, Watykan Polska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
