O edukacyjnych pożytkach z odczytywania Floriana Znanieckiego. Tropy pedagogiczne z dzieła Lecha Witkowskiego
Abstrakt
This article attempts to continue the perspective on the pedagogical reading of Florian Znaniecki’s scholarly output, broadly presented by Lech Witkowski in his book Uroszczenia i transaktualność w humanistyce. Florian Znaniecki: dziedzictwo idei i jego pęknięcia. A thorough interpretation of the works of the eminent sociologist allows us to see important pedagogical premises for the development of the contemporary school and education system. The text highlights the most significant educational ideas that can provide a valuable source of inspiration for thinking about the school of the future and its effective modernisation.
Słowa kluczowe
humanities; social memory; scientific responsibility; reception of ideas; civilisation of the future; school of the future; Florian Znaniecki; Lech Witkowski
Bibliografia
Balcerzan E.: Humanisto, kim jesteś? Wydawnictwo Pasaże, Kraków 2018.
Balcerzan E.: Literackość. Modele, gradacje, eksperymenty. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2013.
Bauman Z.: Dwa szkice o moralności ponowoczesnej. Wydawnictwo Instytutu Kultury, Warszawa 1994.
Ciżewska E.: Filozofia kultury w stanie wrzenia. Wstęp do „Upadku cywilizacji zachodniej” Floriana Znanieckiego. W: F. Znaniecki: Upadek cywilizacji zachodniej. Wprowadzenie i red. nauk. E. Ciżewska. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2013, s. 7–56.
Dąbrowski K.: Dezintegracja pozytywna. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2021.
Delors J.: Edukacja. Jest w niej ukryty skarb. Raport dla UNESCO Międzynarodowej Komisji do spraw Edukacji dla XXI wieku. Przetłum. W. Rabczuk. Stowarzyszenie Oświatowców Polskich–Wydawnictwa UNESCO, Warszawa 1998.
Frąckowiak T.: Refleksja o obecności i pamięci. W: Pamięć i obecność społeczna. Red. W. Ambrozik, T. Frąckowiak, S. Wawryniuk. Wydawnictwo Prodruk, Poznań 1994, s. 11–14.
Goćkowski J.: Funkcje autorytetów naukowych w świecie uczonych. W: Autorytet w nauce. Red. P. Rybicki, J. Goćkowski. Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1980, s. 39–64.
Halbwachs M.: Społeczne ramy pamięci. Przeł. i wstępem opatrzył M. Król. Wyd. 2. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
Kowalski S.: Uniwersytet Poznański okresu międzywojennego w świetle wspomnień magistranta i doktoranta. W: Pamięć i obecność społeczna. Red. W. Ambrozik, T. Frąckowiak, S. Wawryniuk. Wydawnictwo Prodruk, Poznań 1994, s. 15–46.
Kozielecki J.: Psychologiczna teoria samowiedzy. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1986.
Kwieciński Z.: Florian Znaniecki jako pedagogiczny marzyciel. W: Idem: Grzęzawisko. Eseje z pedagogiki społecznej i krytycznej socjologii edukacji. Studio Kropka dtp, Stary Toruń 2019, s. 213–233.
Kwieciński Z.: Pedagogika i edukacja wobec kolizji etosów. W: Idem: Grzęzawisko. Eseje z pedagogiki społecznej i krytycznej socjologii edukacji. Studio Kropka dtp, Stary Toruń 2019, s. 205–213. (Pierwodruk: „Studia Edukacyjne” 2019, T. 52, s. 35–48. https://doi.org/10.14746/se.2019.52.3).
Kwieciński Z.: Socjopatologia edukacji. Wyd. 2. popr. Wydawnictwo Uniwersyteckie „Trans Humana”, Olecko 1995.
Lakoff G., Johnson M.: Metafory w naszym życiu. Przeł. i wstępem opatrzył T.P. Krzeszowski. Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2020.
Lewowicki T.: O tożsamości, kondycji i powinnościach pedagogiki. Wydawnictwo Instytutu Technologii Eksploatacji – PIB, Warszawa–Radom 2007.
Łotman J.: Kultura i eksplozja. Przeł. i słowem wstępnym opatrzył B. Żyłko. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1999.
Maciejak A. et al.: U progu zmiany paradygmatu myślenia o edukacji matematycznej – casus wdrażania modelowania matematycznego na poziomie gimnazjum. „Mathematica Applicanda” 2012, T. 40 (1), s. 131–143. https://doi.org/10.14708/ma.v40i1.288.
Melosik Z.: Pasja i tożsamość naukowca. O władzy i wolności umysłu. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2019.
Mendel M., Szkudlarek T.: Wychowujące państwo Prawa i Sprawiedliwości. Od pedagogiki wstydu do bezwstydnej polityki. W: Kontrrewolucja u bram. Red. J. Kołtan, G. Piotrowski. Europejskie Centrum Solidarności, Gdańsk 2020, s. 143–190.
Mizińska J.: Niewiedza i głupota. W: Kreowanie społeczeństwa niewiedzy. Red. A. Jabłoński, J. Szymczyk, M. Zemło. Wydawnictwo KUL, Lublin 2015, s. 11–20.
Nussbaum M.C.: Nie dla zysku. Dlaczego demokracja potrzebuje humanistów. Przeł. Ł. Pawłowski. Przedmowa J. Kuisz. Oficyna Wydawnicza „Multico”, Warszawa 2016.
Olubiński A.: Aktywność i działanie jako forma edukacji do samorealizacji czy zniewolenia? W świetle założeń edukacji humanistycznej i krytyczno-emancypacyjnej. Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2018.
Pinker S.: Nowe Oświecenie. Argumenty za rozumem, nauką, humanizmem i postępem. Tłum. T. Bieroń. Zysk i S-ka, Poznań 2018.
Radziewicz-Winnicki A.: Modernizacja niedostrzeganych obszarów rodzimej edukacji. Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 1999.
Radziewicz-Winnicki A.: O niektórych konsekwencjach/paradoksach procesów marginalizacji i wykluczenia w rodzimej błędnej i uproszczonej interpretacji komunitaryzmu publicznego Johna Rawlsa. Manuskrypt wystąpienia konferencyjnego podczas Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej Szkoła wobec odmienności i różnorodności – współczesne wyzwania, zorganizowanej przez Wyższą Szkołę Humanistyczną w Lesznie w dniu 19 listopada 2022 r. Archiwum prywatne.
Sławek T.: A jeśli nie trzeba się uczyć… Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2021.
Sośnicki K.: Istota i cele wychowania. Instytut Wydawniczy „Nasza Księgarnia”, Warszawa 1967.
Sterna D.: Uczę (się) w szkole. Wydawnictwo Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa 2014. Pobrano z: http://www.bc.ore.edu.pl/Content/657/Sterna_Ucze-sie-w-szkole.pdf [20.12.2023].
Suchodolski B.: Wstęp. W: Humanizm i edukacja humanistyczna. Wybór tekstów. Red. B. Suchodolski, I. Wojnar. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1988, s. 11–18.
Szpunar M.: O doniosłości niepewności i myśli słabej. „Zeszyty Prasoznawcze” 2021, nr 3 (247), s. 87–99. https://doi.org/10.4467/22996362PZ.21.021.13886.
Szpunar M.: Pycha w nauce. „Zarządzanie w Kulturze” 2020, nr 21, z. 4, s. 289–401.
Sztumski J.: Autorytet i prestiż uczonego. W: Autorytet w nauce. Red. P. Rybicki, J. Goćkowski. Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1980, s. 27–38.
Tomaszewski T.: Ślady i wzorce. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1984.
Vattimo G.: Dialektyka, różnica, myśl słaba. Tłum. M. Surma-Gawłowska, A. Zawadzki. W: Myśl mocna, myśl słaba. Hermeneutyka włoska od połowy XX wieku. Antologia tekstów. Red. M. Surma-Gawłowska, A. Zawadzki. Księgarnia Akademicka, Kraków 2015, s. 133–148.
Wasilewska-Kamińska E.: Myślenie krytyczne jako cel kształcenia. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2020.
Wilson E.O.: Konsiliencja. Jedność wiedzy. Przekł. J. Mikos. Zysk i S-ka, Poznań 2002.
Witkowski L.: O pedagogicznej strategii Floriana Znanieckiego likwidowania antagonizmów międzykulturowych dla cywilizacji przyszłości. „Edukacja Międzykulturowa” 2022, nr 3 (18), s. 19–32.
Witkowski L.: Psychodynamiki i ich struktura. Studia z humanistyki stosowanej. Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2020.
Witkowski L.: Uroszczenia i transaktualność w humanistyce. Florian Znaniecki: dziedzictwo idei i jego pęknięcia. Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2022.
Witkowski L.: Wybuchowe idee dla pedagogiki i edukacji a procesy rozwoju duchowego. „Orbis Idearum” 2021, vol. 9, issue 1, s. 123–143. https://doi.org/10.26106/8ge6-2r57.
Znaniecki F.: Ludzie teraźniejsi a cywilizacja przyszłości. Wstępem opatrzył J. Szczepański. Wyd. 3. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
Znaniecki F.: Upadek cywilizacji zachodniej. Szkic z pogranicza filozofii kultury i socjologii. Wprowadzenie i red. nauk. E. Ciżewska. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2013.
Wyższa Szkoła Humanistyczna im. Króla Stanisława Leszczyńskiego w Lesznie Polska
https://orcid.org/0000-0002-1645-4707
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
