W 2020 roku Międzynarodowa Komisja Teologiczna wydała ważny dokument: “La reciprocità tra fede e sacramenti nell’economia sacramentale”.Dokument ten jest prezentacją 6-letnich prac eksperckich nad zgłębieniem relacji między wiarą a sakramentami. Oferowane tu oryginalne teologiczne uzasadnienie szczególnej roli wiary w ważności i owocności każdego sakramentu kulminuje niejako skupieniem uwagi na „obszarze” newralgicznym eklezjalnie (Ecclesia domestica) – co zapowiadają już wstępne deklaracje, zamieszczone pod „krzyczącym” podtytułem: “Fede e sacramenti: una reciprocità in crisi”. Mowa o poważnej naukowej propozycji dalszej reintegracji doktryny de sacramento matrimonii, z węzłowym ujęciem problematyki sakramentalnej godności małżeństwa – studium mocno wyczekiwane, bo wpisane w kontekst dwóch pamiętnych zgromadzeń Synodu Biskupów z lat 2014 i 2015.

Przyjęcie hipotezy o zasadności tytułowej cezury (2015-), wyznaczającej “erę posynodalną”, dyktowało autorowi niniejszego opracowania – konsekwentnie – dogłębne zbadanie: jak Międzynarodowa Komisja Teologiczna zrealizowała in concreto synodalne apele biskupów z 2014 roku – apel pierwszy (z Instrumentum laboris della III Assemblea Generale Straordinaria del Sinodo dei Vescovi): “si indica la necessità di approfondire la questione del rapporto tra fede e sacramento del matrimonio”; i apel późniejszy (z Relatio Synodi della III Assemblea Generale Straordinaria del Sinodo dei Vescovi): “andrebbe considerata la possibilità di dare rilevanza al ruolo della fede dei nubendi in ordine alla validità del sacramento del matrimonio, tenendo fermo che tra battezzati tutti i matrimoni validi sono sacramento”. W uwagach końcowych autor nie uchylił się od próby odpowiedzi na nurtujące kanonistę pytanie: czy można przyjąć, że efektem 6-letnich prac Komisji jest – ważne dla kanonistyki i przede wszystkim pomocne dla jednolitego orzecznictwa – wyjaśnienie questio dubia: “ochrzczonych niewierzących” a sakrament małżeństwa?

The article aims to summarize the situation in the church justice system in two aspects. From the distance of several years, it briefly evaluates the application of the norms of the 2015 reform of the matrimonial procedural law of the Catholic Church (the dramatic increase in the number of cases after the reform, the stabilization of the situation after the first years, the low use of the possibility of abbreviated proceedings, etc.). It assesses the impact of the imposed limitations (and people’s worries) in the Czech society during the COVID-19 epidemic on the activity of church tribunals and the search for alternative ways of processing cases (using the example of the Interdiocesan Tribunal in Olomouc).

The article presents a critical examination of the abbreviated process before the bishop and ecclesiastical divorce in the Orthodox Churches. The basic point of departure for the analysis is the post-synodal Apostolic Exhortation Amoris laetitia promulgated by Pope Francis. Article 244 in the subsection entitled “Accompaniment after breakdown and divorce” explains Pope Francis’ motivation behind the modifications to the briefer process before the bishop in line with his Apostolic Letter motu proprio Mitis et misericors Iesus. Using a combined method of analysis, synthesis and comparison, the article aims to present a comprehensive theological and judicial view on the abbreviated matrimonial process before the bishop and on the practice of the Orthodox Churches in the process of ecclesiastical divorce. The textual analysis
revealed that the primary reason for the modifications was the length of the process as it posed considerable difficulties and exhausted the parties involved. Pope Francis’ recent documents on the subject have resulted in simplification of the procedures eventually granting the declaration of nullity of marriage. These documents have highlighted a very important component of the Second Vatican Council’s teaching that
the bishop himself, in his local church over which he has been appointed shepherd and head, is at the same time a judge of the faithful entrusted to him. The article also emphasizes that bishops do not delegate the said ministry entrusted to them to other structures within their eparchies but exercise their ministry personally for the salvation of immortal souls.

Badanie kondycji małżeństwa i rodziny jest ważnym zadaniem nauki. Wyniki tych badań mogą mieć bowiem mieć wielkie znaczenie dla kierunku i kształtu działań podejmowanych przez władze świeckie i kościelne w celu ochrony i dla rozwoju społeczeństwa. Artykuł ten przedstawia wyniki badań nad współczesnym małżeństwem i rodziną w Polsce. W tych badaniach zastosowano nowatorską metodę polegającej na uzyskaniu danych odnośnie małżeństw w wyniku badań ilościowych i jakościowych, przeprowadzonych wśród osób, które zdecydowały się na orzeczenie nieważności małżeństwa w Kościele katolickim.

Cultural and social changes may affect the methodology adopted by the courts at a certain time in interpreting and applying the law, in particular provisions containing general clauses. These clauses make the law more flexible, enabling it to adapt to changing conditions. They are treated as a kind of “safety valve” to avoid solutions that are unjust, or ethically and morally unacceptable in society. From this perspective, this article will consider the significance of the general clause of the principles of social coexistence in adjudicating a divorce from the perspective of Polish law. The purpose of this article is to answer the question whether, and in what direction, the cultural and social changes that may be taken into account through the general clause of Article 56 of the Family and Guardianship Code affect the dissolution of a marriage by divorce, namely whether or not they hinder the pronouncement of a divorce where the other prerequisites for divorce are met.

Both in the Universal Declaration of Human Rights (Art. 16) and in the European Convention on Human Rights (Art. 12), the right to marriage is perceived and defined as a fundamental human right, as it was in fact enounced both by jus divinum and by jus naturale. Among other things, from the texts of the legal instruments, of prime importance to the nations of the world, one can note that a marriage can be concluded only between a man and a woman, and only if the following indispensable conditions are met, namely: a) the marriageable age laid down in the national law; b) the mutual consent of the future spouses; c) that the race, nationality or religion of the future spouses are not taken into account. Therefore, a valid marriage is concluded only by the persons of different sex (man and woman), and not by the people of any sex, as the Treaty of Nice (2000) stipulated. In the article, we also highlighted the fact that the right of a man and a woman to have a family is ontologically bound with the marriage. This reality proves in fact, once
more, that the marriage and the family were and remain “two main institutions of the mankind.”

W recenzji książki „Církevní právo, 2. přepracované a doplněné vydání“ [Church Law, 2^nd revised and completed edition], Jiří Rajmund Tretera and Záboj Horák, Praha: Leges, 2021, 2. ed. 440 pp. ISBN 978-80-7502-535-7 przedstawiono ważną pracę dwóch autorów, zajmującą się prawem kościelnym w ogóle i konkretnie w Czechach, która stanowi podstawowy korpus podręczników wraz z dwoma innymi publikacjami tych samych autorów, które zostały omówione w recenzji. Wprowadza czytelników w metodę, treść i znaczenie tej publikacji.

Recenzja

Review