Trzydzieści lat nieobecności. Chorwacka książka dla dzieci w Polsce (1990—2020)
Abstrakt
Celem niniejszego artykułu jest zbadanie, w jaki sposób zmiany, które na przestrzeni ostatnich trzydziestu lat dokonały się na gruncie rynku książki dla dzieci w Polsce wpłynęły na wybór utworów dla dzieci chorwackich autorów, które poddano procesowi tłumaczenia i udostępniono polskim czytelnikom, a także ich funkcjonowanie i recepcję na gruncie kultury docelowej. Dzięki przeprowadzonym analizom będzie można oszacować rozmiar oraz kształt, jaki w badanym okresie chorwacka literatura dla dzieci przybrała w Polsce. W centrum mojego zainteresowania znajdą się przede wszystkim mechanizmy selekcji utworów – motywacje wydawców, podejmowane przez nich decyzje oraz konsekwencje ich wyborów. Analizy mechanizmów wyboru tekstów do tłumaczenia przez polskich wydawców oraz ich konsekwencji dokonam w oparciu o teorię pola literackiego Pierre’a Bourdieu.
Bibliografia
Adamczyk A., 2011: Zoran Krušvar, „Pluszowe bestie”, AdPublik 2011. „Replika”, nr 31, s. 26.
Baker M., 2014: The Changing Landscape of Translation and Interpreting Studies. W: S. Bermann, C. Porter, eds.: Companion to Translation Studies. West Sussex, John Wiley & Sons. Ltd., s. 15—27.
Bourdieu P., 2001: Reguły sztuki. Geneza i struktura pola literackiego. A. Zawadzki, tłum. Kraków, Universitas.
Cieślikowski J., 1985: Wielka zabawa. Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Chmielewska I., 2010: Od ilustratorki. W: D. Ugrešić: Domowe duchy. D.J. Ćirlić, tłum. I. Chmielewska, il. Kraków, Znak.
Crnković M., 1980: Dječja književnost. Priručnik za studente pedagoških akademija i nastavnike. Zagreb, Školska knjiga.
Dobrołęcki P., red., 2010: Dwudziestolecie wolnego rynku książki w Polsce (1989—2009). Warszawa, Biblioteka Analiz.
Fordoński K., 2000: Polski przekład literacki w warunkach wolnego rynku. Spojrzenie nieobiektywne, prowokacyjne i stronnicze. „Przekładaniec”, nr 7, s. 131—149.
Gut J., 2004: Domowe potwory pod lupą. Słów kilka o „Małej encyklopedii Domowych Potworów” Stanislava Marijanovicia. „Guliwier”, nr 2, s. 89—91.
Gverić Katana P., 2017: Bibliografia przekładów literatury chorwackiej w Polsce w 2016 roku. „Przekłady Literatur Słowiańskich”, t. 8, cz. 2, s. 35—36.
Gwadera M., 2009: Współczesny rynek książki dla dzieci i młodzieży. W: K. Heska-Kwaśniewicz, red.: Literatura dla dzieci i młodzieży (po roku 1980). T. 2. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 152—166.
Jankowicz G. et al., 2014: Literatura polska po 1989 roku w świetle teorii Pierre’a Bourdieu. Raport z badań. Kraków, Korporacja Ha!art.
Jarniewicz J., 2002: Tłumacz jako twórca kanonu. W: R. Lewicki, red.: Przekład, język, kultura. Lublin, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 35—42.
Kurtok A., 2016: Bibliografia przekładów literatury chorwackiej w Polsce w 2015 roku. „Przekłady Literatur Słowiańskich”, t. 7, cz. 2, s. 27—29.
Lipko-Sztarbałło K., 2010: Przestrzeń zakręcona, czyli między oknem, lustrem a komputerem. „Poradnik Bibliotekarza”, nr 6, dodatek: Świat książki dziecięcej, s. 1—3. Dostępne w Internecie: http://pliki.sbp.pl/ac/2469_Por_Bibl_2010_06.pdf [dostęp: 25.05.2021].
Łoś T., Majdzik K., 2014: Bibliografia przekładów literatury chorwackiej w Polsce w latach 2007—2012. „Przekłady Literatur Słowiańskich”, t. 4, cz. 2, s. 49—91.
Majdzik K., 2014: Bibliografia przekładów literatury chorwackiej w Polsce w 2013 roku. „Przekłady Literatur Słowiańskich”, t. 5, cz. 2, s. 41—42.
Majdzik K., 2015: Bibliografia przekładów literatury chorwackiej w Polsce w 2014 roku. „Przekłady Literatur Słowiańskich”, t. 6, cz. 2, s. 39—43.
Majdzik Papić K., 2017: Bibliografia przekładów literatury chorwackiej w Polsce w 2017 roku. „Przekłady Literatur Słowiańskich”, t. 9, cz. 3, s. 47—51.
Majdzik Papić K., 2020: Bibliografia przekładów literatury chorwackiej w Polsce w 2018 roku. „Przekłady Literatur Słowiańskich”, t. 10, cz. 2, s. 61—62.
Majhut B., 2008: Uvodna razmatranja o hrvatskom dječjem romanu. „Hrvatska misao”, god. 12, br. 1 (33), s. 65—74.
Małczak L., 2009: O polskich przekładach chorwackiej literatury wojennej — Dragutin Tadijanović: Molba munji nebeskoj. „Przekłady Literatur Słowiańskich”, t. 1, cz. 1, s. 71—83.
Małczak L., 2012: Bibliografia przekładów literatury chorwackiej w Polsce w latach 1990—2006. „Przekłady Literatur Słowiańskich”, t. 1, cz. 3, s. 147—203.
Marecki P., Sasin E., 2015: „Ciężkie książki” vs. „lekka i tania informacja”. Warunki produkcji książki w Polsce po 1989 roku. „Przegląd Kulturoznawczy”, nr 2 (24), s. 108—125.
Mrav, 2014: Smutek śmiechu (Biały klaun). „Guliwer”, nr 2 (108), s. 102—104. Dostępne w Internecie: http://sbc.org.pl/Content/146220/2014-2.pdf [dostęp: 25.05.2021].
Nemeth-Jajić J., 2004: Przedmowa. W: D. Kalilić: Maleńka. Ł. Danielewska, tłum. Poznań, Wydawnictwo Kontekst.
Olech J., 2004: Mała encyklopedia domowych potworów 1—2 — recenzja. „Nowe Książki”, nr 4, s. 78—79.
Page L., Zhang F., red., 2010: IBBY. Honour List 2010. Barcelona, Edebé, s. 42. Dostępne w Internecie: https://www.ibby.org/fileadmin/user_upload/HL_2010web.pdf [dostęp: 31.01.2021].
Paprocka N., 2018: Sto lat przekładów dla dzieci i młodzieży w Polsce. Francuska literatura dla młodych czytelników, jej polscy wydawcy i ich strategie. Kraków, Universitas.
Sadkowski W., 2002: Odpowiednie dać słowu słowo. Zarys dziejów przekładu literackiego w Polsce. Warszawa, Prószyński i Spółka.
Sadowska J., 2004: Wybrane aspekty polskiego rynku wydawniczego po 1989 roku w świetle statystyki. „Zagadnienia Informacji Naukowej”, nr 2, s. 30—40.
Slany K., 2017: Strategie oswajania monstrów przez dzieci we współczesnych książkach obrazkowych. „Biblioteka Współczesnej Myśli Pedagogicznej”, nr 6, s. 13—30.
Tobera M., 2010: Początki transformacji polskiego rynku książki. Rekonstrukcja najważniejszych wydarzeń z lat 1989—1995 (część pierwsza). „Przegląd Biblioteczny”, z. 3, s. 285—302.
Zając M., 2013: Książka dla dzieci — jest lepiej! W: G. Leszczyński, M. Zając, red.: Książka i młody czytelnik: zbliżenia, oddalenia, dialogi. Studia i szkice. Warszawa, Wydawnictwo SBP, s. 207—214.
Strony internetowe
http://tako.biz.pl/s,1,o-nas.html [dostęp: 26.05.2021].
https://czasdzieci.pl/ksiazki/recenzje,art,id,13715879.html [dostęp: 26.05.2021].
https://innpoland.pl/126853,male-wydawnictwo-w-wielkim-swiecie-polskie-ksiazki-dla-dzieci-podbijaja-wszystkie-kontynent [dostęp: 6.07.2021].
https://nk.com.pl/mala-encyklopedia-domowych-potworow/p2802.html [dostęp: 1.09.2022].
https://qlturka.pl/2016/06/01/wielka-ksiega-portretow-zwierzat-recenzja-dzwiekowa-ksiazki/ [dostęp: 26.05.2021].
https://xiegarnia.pl/wideo/wielka-ksiega-portretow-zwierzat/ [dostęp: 26.05.2021].
https://www.jutarnji.hr/naslovnica/napisao-sam-knjigu-za-djecu-u-kojoj-je-biti-gay-bas-ok-3803997 [dostęp: 18.02.2022].
https://www.polskieradio.pl/24/399/Artykul/1011389,Obrazy-Rembrandta-i-Leonarda-da-Vinci-to-kopie-galeria [dostęp: 26.05.2021].
https://www.tportal.hr/kultura/clanak/objavljen-prvi-hrvatski-gay-roman-za-djecu-20090317 [dostęp: 18.02.2022].
Uniwersytet Wrocławski Polska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
