I. Prijatelj in A. Nowaczyński: informativno-kreativna funkcija prevoda (Wildovi aforizmi prek polščine v slovenščino) / I Prijatelj i A Nowaczyński: informacyjno-kreatywna funkcja przekładu (aforyzmy Wilde’a tłumaczone poprzez polski na słoweński)
Abstrakt
(tłum. Agnieszka Bukowczan i Joanna Cieślar)
I. Prijatelj and A. Nowaczyński: the informative and the corrective function of translation (Wilde’s aphorisms rendered into Slovene via Polish)
The Slavic scholar Ivan Prijatelj (1875—1937), who received his university education in Vienna and was a contemporary and collaborator of the group of Slovene writers known as the »Slovene Modernists« (slovenska moderna), established himself primarily as an influential literary historian. Apart from that, he developed his interests in literature as an essayist and translator, being eager to become familiar with important authors and literary currents, especially modern European ones, and to make them accessible to Slovene readers.
He succinctly presented the English writer, who at the time garnered attention in Eastern and in Western Europe, in the journal article Oskar Wilde (1907), which is a translation of Wilde’s aphorisms on art and on criticism. They were translated into Slovene from Polish, on the basis of Oskar Wilde. Studjum. Aforyzmy. Nowele, a book by Adolf Nowaczyński (1906), in which Wilde is dealt with in a more extensive and multi‑faceted manner. Prijatelj’s version, which is thematically homogeneous, is the only one among his translations that is not based directly on the source text. It does not always follow Nowaczyński’s translation, but is consistent with the poetics of translation sketched out by Prijatelj in the introductory chapter to his study on Pushkin in Slovene translations (1901). The study presupposes that for the literature of a small nation such as Slovenia, translation is indispensable in as far as it enables that literature to become connected to other national literatures; in actual fact, translations are considered as a means of informing and educating target readers as well as of correcting local literary standards. In order to perform these functions in a satisfactory way, a translation must preserve the original’s authenticity, while at the same time adapting to the target culture and naturally integrating into it. Accordingly, a translated text does not only bear a mark of the author’s creative genius, but, to an extent, also of that of the translator.
Some minor shifts with respect to the English original are observable in Prijatelj’s and Nowaczyński’s translations, which in some points differ also from each other, and remain within the recommended middle way, which makes it possible for the translator to take into account the author’s intentions, while allowing himself the necessary freedom, so as to produce an effective and convincing target text.
Key words: translation function, aphorism, I. Prijatelj, O. Wilde, A. Nowaczyński
Bibliografia
Aškerc A.: Ruska antologija v slovenskih prevodih. Pagovor. V: Prevajalci o prevodu. Od Trubarja do Župančiča. Antologija. Ur. M. Stanovnik. Ljubljana 2013, s. 153—156.
Dolinar D.: Prijatelj, Ivan. V: Enciklopedija Slovenije, 9. Ur. D. Voglar. Ljubljana 1995, s. 337.
Koblar F.: Prijatelj Ivan. V: Slovenski biografski leksikon, 8. Ur. F. Ksav. Lukman. Ljubljana,
Slovenska akademija znanosti in umetnosti, 1952, s. 571—578.
Nowaczyński A.: Oskar Wilde. Studjum. Aforyzmy. Nowele. Kraków, W. Wiediger, 1906.
Prijatelj I.: Iz uvoda v zgodovino kritike. V: Izbrani eseji in razprave II. Ur. A. Slodnjak. Ljubljana, Slovenska Matica, 1953 /1928, s. 33—84.
Prijatelj I.: Josip Stritar. V: Izbrani eseji in razprave. I. Ur. A. Slodnjak. Ljubljana, Slovenska matica, 1952, s. 363—458.
Prijatelj I.: Oskar Wilde. — Wildovi aforizmi o umetnosti in kritiki. Naši zapiski V, 2, 3, 4. Ljubljana, Naši Zapiski, 1907.
Prijatelj I.: Poezija »Mlade Poljske«. ,,Ljubljanski zvon“ 1923, s. 16—25, 83—94, 147—157, 210—218, 268—279.
Prijatelj I.: Puškin v slovenskih prevodih. V: Prevajalci o prevodu od Trubarja do Župančiča. Ur. M. Stanovnik . Ljubljana, Založba ZRC, ZRC SAZU, 2013/1901, s. 165—205.
Skaza A.: Rusko slovenski odnosi. Kulturni odnosi. V: Enciklopedija Slovenije, 10. Ur. D. Voglar. Ljubljana, Mladinska knjiga, 1996, s. 339—343.
Slodnjak A.: Uvod. V: Izbrani eseji in razprave Ivana Prijatelja. II. Ljubljana, Slovenska Matica, 1953, s. V—XXV.
Stanovnik M.: Oscar Wilde v slovenskem tisku do leta 1914. V: Razprave = Dissertationes VII/3. Ljubljana, Slovenska akademija znanosti in umetnosti, 1970, s. 115—151.
Stanovnik M.: Wildovi aforizmi v slovenskih prevodih. ,,Hieronymus“ 2011, V, s. 1—2, 7—21.
Štefan R. et al.: Poljsko‑slovenski odnosi. Kulturni odnosi. V: Enciklopedija Slovenije, 9. Ur. D. Voglar. Ljubljana, Mladinska knjiga, 1995, s. 114—121.
Wilde O.: Complete Works. London, Harper Collins, 1999.
Wilde O.: Complete Works of Oscar Wilde. Ur. Harper Collins Publishers. London 2003.
Wilde O.: Izbrano delo. Prev. N. Grošelj. Ljubljana, Mladinska knjiga, Knjižnica Kondor, 2009, s. 329.
Wilde O.: Oscar Wilde's Wit and Wisdom. A Book of Quotations. Mineola, New York, Dover Publications, 1998.
Wilde O.: Slika Doriana Graya. Prev. R. Šuklje. Ljubljana, Cankarjeva založba, 1965.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
