Intensywność treści w paratekstach prozy Pavla Rankova
Abstrakt
The Intensity in Paratexts of Pavol Rankov’s Prose
The article concerns the issue of intensification in Polish and Slovakreviews of Pavo l Rankov’s prose. The review, as a form accompanying the main text, is treated as paratext. The linguistic category of intensification can be expressed in the text by the variety of linguistic means: derivational, morphological, lexical, and stylistic. These structures, with the collateral “intensifiers”, were cited and analysed in this study.
The main role of intensification is to attract the language users’ attention to the part of a phrase. It can be obtained by a variety of linguistic means. There should be a distinction between exponents of intensity (in context) and the function of intensifiers (in narrow view). That is why there is an important methodological new proposal to isolate intensifiers as the other part of speech in the contemporary Polish. Intensifier is a modifier, which converts the meaning of another lexical unit by giving it more power, force, in contrast to the (wider) exponent of intensity, which can be a derivational, morphological, lexical, phraseological or syntactic and stylistic phenomenon. In the Slovak linguistics, the intensification of properties (for adjectives) is next to deminutiveness, one of the clearest and most diversified, according to expressiveness, onomasiological categories.
Keywords: intensity, review, intensifiers, adverbs, modifiers, gradation, Slovak language
Bibliografia
Literatura podmiotu
Rankov P., 2008: Stalo sa prvého septembra (alebo inokedy). Bratislava, Kalligram.
Rankov P., 2011: Matky. Bratislava, Host.
Rankov P., 2013: Zdarzyło się pierwszego września (albo kiedy indziej). T. Grabiński, tłum. Wrocław, Książkowe Klimaty.
Rankov P., 2015: Matki. T. Grabiński, tłum. Wrocław, Książkowe Klimaty.
Literatura przedmiotu
Bałabaniak D., 2013: Polskie intensyfikatory leksykalne na tle wyrażeń gradacyjnych. Opole, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Bałabaniak D., Mitrenga B., 2015: Polskie intensyfikatory w ujęciu historycznym. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Bortnowski S., 2007: Warsztaty dziennikarskie.Warszawa, Stentor.
Buczek M., 2014: Słowacki klimat Europy Środkowej w Polsce. „Przekłady Literatur Słowiańskich”, t. 6, cz. 2, s. 155—166.
Danielewiczowa M., 2012: W głąb specjalizacji znaczeń. Przysłówkowe metapredykaty atestacyjne. Warszawa, Bel Studio.
Górska E., 2015: Intensyfikacja treści we współczesnym arabskim języku literackim. Kraków, Księgarnia Akademicka.
Grzegorczykowa R., 1975: Funkcje semantyczne i składniowe polskich przysłówków. Wrocław—Warszawa—Kraków—Gdańsk, Ossolineum.
Grzegorczykowa R., Laskowski R., Wróbel H., red., 1998: Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia. Warszawa, PWN.
Hansmanová J., 2010: Intenzifikácia. W: J. Dolník, red.: Morfologické aspekty súčasnej slovenčiy. Bratislava, Veda, s. 408—416.
Kisiel A., [online]: Czy istnieją przysłówki o postaci głównie i szczególnie? Dostępne w Internecie: https://www.academia.edu/5267508/A._Kisiel_czy_istniej%C4%85_przys%C5%82%C3%B3wki_o_postaci_glownie_i_szczegolnie [dostęp: 12.01.2017].
Krauz M., 2004: Recenzja — gatunek naukowy, krytycznoliteracki czy publicystyczny? W: M. Ruszkowski, red.: Wielojęzyczność w perspektywie stylistyki i poetyki. Kielce, Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej, s. 135—151.
Loewe I., 2007: Gatunki paratekstowe w komunikacji medialnej. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Ološtiak M., 2015: Slovotvorná motivácia a expresívna motivácia. W: M. Ološtiak, red.: Kvalitatívne a kvantitatívne aspekty tvorenia slov v slovenčine. Prešov, Prešovská univerzita, s. 778—790.
Pytel-Pandey D., 2011: Dyrektywne akty mowy — klasyfikacja ze względu na siłę oddziaływania do ich realizacji. „Slavica Wratislavensia”, 154.
Searle J.R., 1999: Umysł, język, społeczeństwo. Warszawa, WAB.
Sivčová S., 2015: Poznámky k súčasnej kritike. W: M. Ološtiak, red.: 10. Študentská vedecká a umelecká konferencia. Prešov, Prešovská univerzita, s. 364—368.
Straś E., 2008: Kategoria intensywności we frazeologii języka polskiego i rosyjskiego. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Šikra J., 1991: Sémantiká slovenských prísloviek. Bratislava.
Šimková M., [w druku]: Častice v slovenčine a v češtnie. Systémová a korpusovolingvistická analýza. [Praca doktorska].
Turanskij I.I., 1990: Semantičeskaja kategoria intensivnosti v anglijskom jazyke. Moskwa, Vysšaja škola.
Wajszczuk J., 2005: O metatekście. Warszawa, Katedra Lingwistyki Formalnej Uniwersytetu Warszawskiego.
Węgiel M., 1995: Jakie są ograniczenia w łączliwości składniowej przysłówków (na przykładzie łączliwości leksemu bardzo)? „Studia Gramatyczne”, t. 11, s. 107—112.
Wolny-Zmorzyński K., Kaliszewski A., Furman W., 2006: Gatunki dziennikarskie. Teoria, praktyka, język. Warszawa, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
