Przygoda estetyczno-mentalna w przekładzie
Abstrakt
Aesthetic-Mental Adventure of Translation
Translation is an adventure. The desire to experience it exceeds all other translation motives. It is a desire of a rational, pragmatic, emotional and physical nature. Therefore, full normalisation of the principles of artistic translation constantly encounters difficulties. Outside the borders of the scheme there is something called talent and empathy, understood as a cognitive-affective phenomenon.
The paradigm of desire is defined by: individual weaknesses, ambition, desire to communicate, to know and experience something so far unknown, and the interaction between them in the form of surprise, dazzlement, and even shock.
KEY WORDS: translation, adventure, empathy, intercultural communication, creativity of the interpreter — Tone Pretnar
Bibliografia
Balcerzan E., 1998: Literatura z literatury (strategie tłumaczy). Katowice, Wydawnictwo Śląsk.
Brzostowska-Tereszkiewicz T., 2014: Kolaż, centon, ready-mades jako techniki translatorskie. W: P. Fast, red. J. Pisarska, współpr.: Strategie translatorskie. Od modernizmu do (post)modernizmu. Katowice, Wydawnictwo Śląsk i SIW, s. 88—89.
Davidson D., 1992: Zdarzenie mentalne. T. Baszniak, tłum. W: D. Davidson: Eseje o prawdzie, języku i umyśle. B. Stanosz, wyb. i wstęp. Warszawa, PWN, s. 163—193.
Davis M.H., 1999: Empatia. O umiejętności współodczuwania. J. Kubiak, tłum. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Elzenberg H., 1991: Z filozofii kultury. M. Woroniecki, wyb., oprac. i wprow. Kraków, Znak.
Gadamer H.G., 2000: Rozum, słowo, dzieje. [Wyd. 2]. M. Łukasiewicz, K. Michalski, tłum. K. Michalski, wyb., oprac. i wstęp. Warszawa, PIW.
Gołaszewska M., 1970: Świadomość piękna. Problematyka genezy, funkcji, struktury i wartości w estetyce. Warszawa, PWN.
Gołaszewska M., 2001: Estetyka współczesności. Kraków, Wydawnictwo UJ.
Ingarden R., 1966: Przeżycie, dzieło, wartość. Kraków, Wydawnictwo Literackie.
Kmita J., 1995: Jak słowa łączą się ze światem. Poznań, Wydawnictwo Naukowe IF, UAM .
Krokowski M., Rydzewski P., 2004: Inteligencja emocjonalna. Łódź, Imperia SC.
Kuhn T.S., 2001: Struktura rewolucji naukowych. H. Ostromęcka, tłum. J. Nowotniak, posł., przeł. Warszawa, Fundacja Aletheia.
Lakoff G., Johnson M., 1998: Metafory w naszym życiu. T.P. Krzeszowski, tłum. Warszawa, PIW.
Langacker R., 2009: Gramatyka kognitywna. E. Tabakowska et al., tłum. Kraków, Universitas.
Legeżyńska A., 1986: Tłumacz i jego kompetencje autorskie. Warszawa, PWN.
Metthews G., Zeidner M., Roberts R.D., 2004: Emotional intelligence: Sciens and Myth. Cambridge, MI T Press.
Pretnar T., 1993a: „Tiho ti govorim”. Prevajalski dnevnik. Z. Pretnar, ur. Celovec—Ljubljana—Dunaj, Mohorjeva založba.
Pretnar T., 1993b: Veter davnih vrtnic. N. Jež in P. Svetina, ur. Ljubljana, Slava.
Pretnar T., 1998: Mickiewicz in Prešeren. O slovenskem in poljskem verzu. N. Jež in M. Pavičić, prev. Ljubljana, Slovenska matica.
Pretnar T., 2005: Verzi Toneta Pretnarja. M. Seliškar, izbrala in uredila. Celje, Celjska Mohorjeva družba.
Ricoeur P., 1989: Język, tekst, interpretacja. P. Graff, K. Rosner, tłum. K. Rosner, wyb. i wst. Warszawa, PIW.
Serafin K., 2013: Ogólna teoria wartości w filozofii Marii Gołaszewskiej. „Kultura i Wartości”, nr 4, s. 75—90.
Sosnowski R., 2002: Radość tłumaczenia tekstów specjalistycznych. Terminologia. „Między Oryginałem a Przekładem”, t. 7, s. 205—216.
Šurla A., 2009: Cicha rozmowa ostatnich przekładów Tonego Pretnara. „Przekłady Literatur Słowiańskich”, t. 1, cz. 1: Wybory translatorskie, s. 278—292.
Šurla A., 2016: Toneta Pretnarja prevod sonetov Jana Nepomucena Kamińskiego. „Przekłady Literatur Słowiańskich”, t. 7, cz. 1: Wybory translatorskie, s. 271—285.
Szymborska W., 1997: Widok z ziarnkiem piasku. Poznań, Wydawnictwo a5.
Szymczak M., red., 1979: Słownik języka polskiego. T. 2. Warszawa, PWN.
Tabakowska E., 2002: Bariery kulturowe są zbudowane z gramatyki. W: R. Lewicki, red.: Przekład, język, kultura. Lublin, UMC S, s. 25—34.
Wittgenstein L., 2000: Dociekania filozoficzne. [Wyd. 2]. B. Wolniewicz, tłum., wst. i przyp. Warszawa, PWN.
University of Silesia in Katowice
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
