Przekład jako narzędzie propagandy. Miesięcznik „Polska: czasopismo ilustrowane” w latach 1954—1956 / Translation as a propaganda tool The monthly Poland: Illustrated Magazine in the years 1954—1956
Abstrakt
The monthly Poland: Illustrated Magazine was published (with an interruption) from 1954 to 1999. In the period under analysis (1954—1956), apart from its Polish version, the magazine was also published in English, French, Spanish, German, and Russian. The periodical was a product of the export circulation of cultural goods, the aim of which was to export translations of texts published in the country and those specifically intended for foreign readers. The initial task of the monthly was to shape the image of socialist Poland abroad. Through an analysis of texts intended for export, we examine how the monthly was used for propaganda purposes in the years making to the end of Stalinism and the beginning of “the thaw” in Poland.
Słowa kluczowe
Poland: Illustrated Magazine; 1950s; translation as propaganda tool; export circulation of texts
Bibliografia
Archiwum Akt Nowych: Polska Agencja „Interpress” 1967—1990, zespół 1928; Wydawnictwo „Polonia” w Warszawie 1953—1967, zespół 2335.
Baker M., 2014: The Changing Landscape of Translation and Interpreting Studies. W: S. Bermann, C. Porter, eds.: A Companion to Translation Studies. Chichester, Wiley-Blackwell Publishing, s. 15—27.
Bates J.M., 2000: Cenzura w epoce stalinowskiej. „Teksty Drugie”, nr 1 / 2 (60—61), s. 95—120.
Biernacki J., 2016: Naśladownictwo ze wszech miar wskazane. Dostępne w Internecie: http://www.sdp.pl/felietony/13388,nasladownictwo-ze-wszech-miarwskazane-1476811980 [dostęp: 8.02.2018].
Bikont A., Szczęsna J., 2006: Lawina i kamienie. Pisarze wobec komunizmu. Warszawa, Prószyński i S-ka.
Bralczyk J., 2007: O języku propagandy i polityki. Warszawa, Trio.
Casanova P., 2002: Consécration et accumulation du capital littéraire. La traduction comme échange inégal. „Actes de la recherche en sciences sociales”, t. 144, s. 7—20.
Friszke A., 2003: Polska. Losy państwa i narodu 1939—1989. Warszawa, Iskry.
Kochanowski J., red., 2003: Zbudować Warszawę piękną…: o nowy krajobraz stolicy (1944—1956). Warszawa, Trio.
Kondek S.A., 1999: Papierowa rewolucja. Oficjalny obieg książek w Polsce w latach 1948—1955. Biblioteka Narodowa, Warszawa.
Kozieł A., 1999: Prasa w latach 1944—1989. W: D. Grzelewska et al., red.: Prasa, radio i telewizja w Polsce. Zarys dziejów. Warszawa, Elipsa, s. 111—172.
Krzywicki A., 2009: Poststalinowski karnawał radości. V Światowy Festiwal Młodzieży i Studentów o Pokój i Przyjaźń, Warszawa 1955 r. Warszawa, Trio.
Kulawik A., red., 1996: Październik ’56. Odwilż i przełom w życiu literackim i kulturalnym Polski. Kraków, Antykwa.
Lefevere A., 1990: Translation: Its Genealogy in the West. W: S. Bassnett, A. Lefevere, eds.: „Translation, History and Culture”. London—New York, Pinter Publishers, s. 14—28.
Maciąg W., 1992: Nasz wiek XX. Idee przewodnie literatury polskiej. Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Paczkowski A., 1995: Pół wieku dziejów Polski: 1939—1989. Warszawa, PWN.
Pisarek W., 1983: Analiza zawartości prasy. Kraków, Ośrodek Badań Prasoznawczych. „Polska: czasopismo ilustrowane”, 1954, nr 1—1956, nr 12.
Popa I., 2002: Un transfert littéraire politisé. Circuits de traduction des littératures d’Europe de l’Est en France, 1947—1989. „Actes de la recherche en sciences sociales”, nr 4 (144), s. 55—69.
Popa I., 2010: Traduire sous contraintes. Littérature et communisme (1947—1989). Paris, CNRS Éditions.
„Prasa Polska”, 1954, nr 1, miesięcznik Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich.
Pyszny J., 2002: Pisarze i literatura w prasie polskiej lat pięćdziesiątych XX wieku. Wrocław, Wydawnictwo UWr.
Skibińska E., 2008: Kuchnia tłumacza. Studia o polsko-francuskich relacjach przekładowych. Kraków, Universitas.
Skibińska E., 2014: Przekład zniewolony. O transferze literackim z krajów Europy Środkowej i Wschodniej do Francji (1947—1989). „Teksty Drugie”, nr 4, s. 167—178.
Venuti L., 1998: The Scandals of Translation. Towards an Ethics of Difference. London—New York, Routledge.
Ważyk A., 1955: Poemat dla dorosłych. „Nowa Kultura”, z 21 sierpnia.
Wójcik W., red., 1996: Przełomy: rok 1956. Studia i szkice o polskiej literaturze współczesnej. Katowice, Wydawnictwo UŚ.
Univeristy of Wroclaw Polska
https://orcid.org/0000-0002-7499-7769
doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Zakładzie Translatologii w Instytucie Filologii Romańskiej na Uniwersytecie Wrocławskim; zajmuje się zagadnieniem norm w przekładzie, procesami certyfikacji i akredytacji tłumaczy przysięgłych w Polsce oraz dydaktyką przekładu. Jest autorką monografii pt. Norma i praktyka w przekładzie tekstów skonwencjonalizowanych (2013). Współredagowała wraz z Elżbietą Skibińską i Kają Gostkowską monografię wieloautorską pt. Vingt-cinq ans après… Traduire dans une Europe en reconfiguration (2015). W 2014 roku otrzymała stypendium Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego dla wybitnego młodego naukowca. Obecnie prowadzi badania nad przekładem jako narzędziem propagandy.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
