Niszczenie rytmów w polskim przekładzie "Do latarni morskiej" Virginii Woolf

Zuzanna Jaskuła

doi:10.31261/PLS.2025.15.08

##plugins.themes.libcom.datePublished##: 2025-09-15

2025

Niszczenie rytmów w polskim przekładzie "Do latarni morskiej" Virginii Woolf

Zuzanna Jaskuła

Sekcija: ARTYKUŁY

https://doi.org/10.31261/PLS.2025.15.08

Apstrakt

W artykule omówiono niszczenie rytmów w polskim tłumaczeniu powieści Do latarni morskiej Virginii Woolf, którego autorem jest Krzysztof Klinger. Pokazano, że rytm współtworzy znaczenie tekstu oraz może pełnić szereg funkcji na poziomie mikro i makro – m.in. w całej omawianej powieści naśladuje dynamikę przebiegu procesów myślowych. Tym samym zaburzanie rytmu w przekładzie, przede wszystkim na poziomie składni i interpunkcji, zubaża sens utworu.

##plugins.themes.libcom.download_files##

PDF (Język Polski)

##plugins.themes.libcom.cit_rules##

Jaskuła, Z. (2025). Niszczenie rytmów w polskim przekładzie "Do latarni morskiej" Virginii Woolf. Przekłady Literatur Słowiańskich [Prevodi Slovenskih Knjizevnost], 1–21. https://doi.org/10.31261/PLS.2025.15.08

##plugins.themes.libcom.share##

##plugins.themes.libcom.licence##

Ovaj rad je pod Creative Commons Autorstvo-Deli pod istim uslovima 4.0 Internacionalna licenca.

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).

Reference

Literatura
Google Scholar

Attridge D.: Poetic Rhythm. An Introduction. Cambridge University Press, New York [1995] 2008.
Google Scholar

Benveniste É.: La Notion de rythme dans son expression linguistique. W: Problèmes de linguistique générale. Gallimard, Paris 1966.
Google Scholar

Berman A.: Przekład jako doświadczenie obcego. Przeł. U. Hrehorowicz. W: Współczesne teorie przekładu. Red. P. Bukowski, M. Heydel. Znak, Kraków 2009, s. 249–264.
Google Scholar

Chesterman A.: Cross-disciplinary Notes for a Study of Rhythm. „Adaptation” 2019, vol. 12, s. 271–283. https://doi.org/10.1093/adaptation/apy012.
Google Scholar

Dembińska-Pawelec J.: „Poezja jest sztuką rytmu”. O świadomości rytmu w poezji polskiej dwudziestego wieku (Miłosz – Rymkiewicz – Barańczak). Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2010.
Google Scholar

Dziadek A.: Slave to the Rhythm? O różnych sposobach definiowania rytmu. „Forum Poetyki / Forum of Poetics” 2021, nr 25, s. 74–85.
Google Scholar

Giovannini M.: Carmen Martín Gaite Translates To the Lighthouse. W: Translating Virginia Woolf. Ed. O. Palusci. Peter Lang, Bern–Berlin–Bruxelles–Frankfurt am Main–New York–Oxford–Wien 2012, s. 75–84.
Google Scholar

Gisbert G., Santaemilia J.: Gender and Translation. Virginia Woolf’s To the Lighthouse in French. W: Género, lenguaje y traducción. Ed. J. Santaemilia. Universitat de València/Dirección General de la Mujer, Valencia 2003, s. 474–484.
Google Scholar

Humphrey R.: Stream of Consciousness in the Modern Novel. Cambridge University Press, London 1995.
Google Scholar

Kochol V.: The Problem of Verse Rhythm in Translation. W: The Nature of Translation. Essays On the Theory and Practice of Literary Translation. Ed. J. Holmes. De Gruyter Mouton, Berlin–Boston 1971, s. 106–111.
Google Scholar

Marcinkiewicz P.: Polish Translations of Anglo-American Literature and the Question of Ideology. From Romanticism to Twentieth-Century Avant-Gardes. „TranslatoLogica: A Journal of Translation, Language, and Literature” 2017, vol. 1, s. 189–208.
Google Scholar

May R.: Sensible Elocution. How Translation Works in & upon Punctuation. „The Translator” 1997, vol. 3, s. 1–20.
Google Scholar

Meschonnic H.: Critique du rythme. Anthropologie historique du langage. Verdie, Lagrasse 1982.
Google Scholar

Minelli E.: Punctuation Strategies in the Textualization of Femininity. Virginia Woolf Translated into Italian. „New Voices in Translation Studies” 2005, vol. 1, s. 56–69. https://doi.org/10.14456/nvts.2005.6.
Google Scholar

Morini M.: Translation, Stylistics and To the Lighthouse. A Deictic Shift Theory Analysis. „Target. International Journal of Translation Studies” 2014, vol. 26, s. 128–154. https://doi.org/10.1075/target.26.1.05mor.
Google Scholar

Naremore J.: The World Without a Self. Virginia Woolf and the Novel. Yale University Press, New Haven–London 1973.
Google Scholar

Pekkanen H.: Who’s Got Rhythm? Rhythm-related Shifting in Literary Translation. „Palimpsestes” 2014, vol. 27, [online]. https://doi.org/10.4000/palimpsestes.2072.
Google Scholar

Saunders R.: Language, Subject, Self. Reading the Style of To the Lighthouse. „NOVEL: A Forum on Fiction” 1993, vol. 26, s. 92–213. https://doi.org/10.2307/1345687.
Google Scholar

Scott C.: Rhythm in Translation, with Two Accounts of Leconte de Lisle’s ‘Midi’. „Journal of European Studies” 2020, vol. 50, s. 91–105. https://doi.org/10.1177/0047244119892858.
Google Scholar

Underhill J.: Voice and Versification in Translating Poems. University of Ottawa Press, Ottawa 2016.
Google Scholar

Woolf V.: To the Lighthouse. Wordsworth Editions, St. Ives [b.r.w., 1927].
Google Scholar

Woolf V.: Własny pokój. Przeł. A. Graff. Wydawnictwo Sic!, Warszawa [1929] 1997.
Google Scholar

Woolf V.: Morświn w różowym oknie. Wybór, przekł. i oprac. listów D. Piestrzyńska. „Twój Styl”, Warszawa 2003.
Google Scholar

Woolf V.: Do latarni morskiej. Przeł. K. Klinger. C&T, Toruń [1962] 2016.
Google Scholar

Zuzanna Jaskuła

z.jaskula@uw.edu.pl
https://orcid.org/0000-0002-4147-8073

Afilijacija:

Uniwersytet Warszawski Poland

Biografska izjava (npr. odsek, zvanje)

Zuzanna Jaskuła | mgr, doktorantka w Szkole Doktorskiej Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Warszawskiego, związana z Instytutem Lingwistyki Stosowanej UW. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się wokół rasizmu w przekładzie, przekładu modernizmu i ekotłumaczenia. Autorka publikacji: „Lubimy czytać” Katherine Mansfield, czyli internetowe recenzje jako punkt wyjścia krytyki przekładu („Rocznik Przekładoznawczy” 2022), Czy ten przekład jest wegetariański? Tłumaczenie wegetarianizmu w polskiej wersji Zjadania zwierząt Jonathana Safrana Foera (Komunikacja międzykulturowa w przekładzie, 2024).

2025
##plugins.themes.libcom.datePublished##: 2021-07-09

ISSN: 1899-9417

eISSN: 2353-9763

10.31261/PLS

Izdavač

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

##plugins.themes.libcom.licence_CC##

Ovaj rad je pod Creative Commons Autorstvo-Deli pod istim uslovima 4.0 Internacionalna licenca.

##plugins.themes.modern.send.text##

Niszczenie rytmów w polskim przekładzie "Do latarni morskiej" Virginii Woolf

Apstrakt

Zuzanna Jaskuła

Informacije