Polska literatura w świetle współczesnej komparatystyki europejskiej
Abstrakt
Developments that have been observed in the last decades (globalisation, postmodernism, postcolonialism) have influenced changes in European critical discourse and brought cultural phenomena to the fore. One of the consequences of this new postcolonial consciousness is the challenging of the 19th century concept of Weltliteratur, which is based on Western European tradition.
The author of the article refers to the postcolonial writings of E. Said, G.Ch. Spivak and H.K. Bhabhy as well as the concept of cultural dialogue by H. Gadamer, E. Levinas, P. Ricoeur and regards Polish contemporary literature from the perspective of Western research where the traditional, Platonian model of European culture as being a universal culture, is replaced by a dynamic, intercultural interaction. Confronting “homeliness” with “foreigness” produces less narrow assessments. Hierarchies and conditions disappear here and common cultural experience seems to be most important.
Słowa kluczowe
aesthetics of reception; comparative studies; postcolonialism; transculturalism; universalism
Bibliografia
Bhabha H.K., 1994, The Location of Culture, Routledge, London.
Bieńczyk M., 2006, Tworki, tłum. Véron N., Paris.
Bikont A., 2011, Le crime et le silence, tłum. Hurwic A., Paris 2011.
Coste D., 2006, Les universaux face à la mondialisation: une aporie comparatiste? „Vox Poetica”, nr z dn. 21.05., http://www.voxpoetica.org/sflgc/biblio/coste.html [dostęp: 14.03.2013].
Culler J., 2006, Whiter Comparative Literature?, „Comparative Critical Studies”, v. 3, 1–2.
Delaperrière M., Vrinat-Nikolov M., red. 2011, Littératures de l’Europe médiane: après le choc de 1989, Paris.
Deleuze G., Guattari F., 1972, L'AntiŒdipe, Paris.
Deleuze G., Guattari F., 1980, Mille Plateaux, Paris.
Etiemble R. Comparaison n’est pas raison, 1963, Gallimard, Paris.
Finkielkraut A.,1999, L’Ingratitude, conversation sur notre temps, coll. Blanche, éd. Gallimard, Paris.
Gadamer H., 1960, Wahrheit und Methode, Tübingen.
Gombrowicz W., 1984, Dziennik 1957–1961, Paryż.
Gosk H., 2010, Opowieści „skolonizowanego kolonizatora”. W kręgu studiów postzależnościowych nad literaturą polską XX i XXI wieku, Kraków.
Gross T., 2002, Les Voisins, Un Massacre de Juifs en Pologne, tłum. Dauzat P.-E., Paris.
Janion M., 2006, Niesamowita słowiańszczyzna, Kraków.
Kristeva J., 1988, Etrangers à nousmême, Paris.
Levinas E., 1961, Totalité et infini. Essai sur l’extériorité, La Haye.
Montaigne M., de, 2007, Apologie de Raymond Sebond, Essais, II, 12, Paris.
Pageaux D.-H., 1998, Littérature comparée et comparaisons, „Revue de littérature comparée”, nr 3.
Ricoeur P., 1989, Język, tekst, interpretacja. Wybór pism, tłum. Rosneri K., Graff P., Warszawa.
Ricoeur P., 1990, Soimême comme un autre, Seuil,
Said E., 1978, Orientalizm, tłum. Kalinowski W., Warszawa.
Spivak G.Ch., 1990, The PostColonial Critic – Interviews, Strategies, Dialogues, London
Steiner G., 2009, Czym jest literatura porównawcza?, tłum. Hansz I., „Przegląd Polityczny”, nr 93.
Szydłowska J., 2008, Literatura pogranicza wobec wyzwań współczesnego literaturoznawstwa, „Studia Ełckie”, nr 10.
Thompson E., 1999, Nacjonalizm, kolonializm. Tożsamość, „Teksty Drugie”, nr 5.
Thompson E., 2005, Said a sprawa polska, „Europa. Tygodnik Idei”, nr 26.
Thompson E., 2006, Sarmatyzm i postkolonializm. O naturze polskich resentymentów, „Europa. Tygodnik Idei”, nr 46.
Tuszyńska A., 2006, Une histoire familiale de la peur, tłum. Erhel J.-Y., Paris.
Walas T., 1993, Czy jest możliwa inna historia literatury?, Kraków.
Wellek R., 1979, Kryzys literatury porównawczej, w: Wellek R., Pojęcia i problemy nauki o literaturze, wyb. i oprac. Markiewicz H., tłum. Jaraczewski A., Kaniowa M. i in.,Warszawa.
Westphal B., 2007, La Géocritique, réel, fiction, espace, Paris.
prof. dr hab., Institut National des Langues et Civilisations Orientales, Paryż, Francja. Francja
Przez wiele lat kierowała Wydziałem Polonistyki w Institut National des Langues et Civilisations Orientales w Paryżu oraz Ośrodkiem Badań Środkowoeuropejskich na tej uczelni. Jest autorką książek: Les avant-gardes polonaises et la poésie européenne (1991); Panorama de la littérature polonaise des origines à 1822 (we współpracy z F. Ziejką, 1992); Dialog z dystansu (1998); Polskie awangardy a poezja europejska (2004); Pod znakiem antynomii (2006); La littérature polonaise à l’épreuve de la modernité (2008); Literatura polska w interakcjach (2011) oraz 150 artykułów naukowych. Pod jej redakcją ukazało się 30 książek poświęconych literaturze polskiej i środkowoeuropejskiej.
Interesuje się kulturą Europy Środkowej, komparatystyką literacką, polską literaturą współczesną.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
