Gwałt w prozie Włodzimierza Odojewskiego
Abstrakt
The article considers the motif of rape – one of the most important in Włodzimierz Odojewski’s prose. The author is interested in different examples of sexual violence against women: from patriarchal violation to war rape. In each case both the woman’s body and psyche (stigmatized with indelible trauma) are being analysed as well as the heroines‘ life after the rape. The author of the article also confronts these extreme experiences of women from a man’s point of view (that of the narrator and male characters), trying to answer the question, can rape be narrated and intimacy recovered after such traumatic experiences?
Słowa kluczowe
Odojewski; rape; body
Bibliografia
Aleksijewicz S., 2010, Wojna nie ma w sobie nic z kobiety, tłum. Czech J., Wołowiec.
Bachelard G., 1975, Woda i marzenia, w: Bachelard G., Wyobraźnia poetycka. Wybór pism, tłum. Chudak H., Tatarkiewicz A., Warszawa.
Bolecki W., Kuźma E., red., 1998, Literatura wobec niewyrażalnego, Warszawa.
Bratek A., 2008, Gwałty wojenne jako przejaw przemocy wobec kobiet na przykładzie wojen bałkańskich, „re: presja” 2008, nr 2; dostępne też na: www.gender.pl/readarticle.php, [dostęp: 5 III 2012 r.].
Czerwonka M., 2008, O gwałcie jako kategorii antropologicznej w „Oksanie” Włodzimierza Odojewskiego, „Tekstualia”, nr 2.
Iwasiów I., 1994, Kresy w twórczości Włodzimierza Odojewskiego. Próba feministyczna, Szczecin.
Iwasiów I., 2002, Oksana, Alkestis, Persefona, w: Iwasiów I., Rewindykacje. Kobieta czytająca dzisiaj, Kraków.
Leociak J., 2009, Doświadczenia graniczne. Studia o dwudziestowiecznych formach reprezentacji, Warszawa.
NahoumGrappe V., 2007, Gwałt jako broń wojenna, w: Ockrent C., red., Czarna księga kobiet, Warszawa.
Odojewski W., 1980, Odejść, zapomnieć, żyć…, „Kultura”, nr 1–2.
Odojewski W., 1991, Zapomniane, nieuśmierzone…, w: Odojewski W., Zapomniane, nieuśmierzone…, Warszawa.
Odojewski W., 1999, Oksana, Warszawa.
Odojewski W., 2000, Ostatnia zima przed potopem, w: Odojewski W., Jedźmy, wracajmy…, Warszawa.
Odojewski W., 2001, Zasypie wszystko, zawieje…, Warszawa.
Odojewski W., 2005, Ucieczki, w: Odojewski W., Zmierzch świata, Warszawa.
RabizoBirek M., 2002, Między mitem a historią. Twórczość Włodzimierza Odojewskiego, Warszawa.
RembowskaPłuciennik M., 2004, Poetyka i antropologia. Cykl podolski Włodzimierza Odojewskiego, Kraków.
RembowskaPłuciennik M., 2013, Odojewski – przemoc seksualna, hasło dostępne na witrynie internetowej projektu Sensualność w kulturze polskiej. Przedstawienia zmysłów człowieka w języku, piśmiennictwie i sztuce od średniowiecza do współczesności. Dostępne pod adresem: www.sensualność.ibl.waw.pl.
SwatPawlicka M., 2007, Aretuza i bękarci pomiot. O kobietach w powieściach Włodzimierza Odojewskiego, w: Bednarczuk M., Kucharska B., red., Pogranicze: Obsesje – Projekcje – Projekty, Chełm.
Szczepkowska E., 2002, Cykl podolski Włodzimierza Odojewskiego. Postacie. Krajobrazy. Obszary pamięci, Warszawa.
Tomaszewska W., 2011, Metafizyczne i religijne. Problem subtematu w dziele literackim na przykładzie prozy kresowej Włodzimierza Odojewskiego, Warszawa.
Ugrešić D., 1998, Kultura kłamstwa (eseje antypolityczne), tłum. Ćirlić D.J., Wrocław.
Vigarello G., 2010, Historia gwałtu od XVI do XX wieku, tłum. Leyk A., Warszawa.
dr, Instytut Nauk o Literaturze Polskiej im. I. Opackiego, Wydział Filologiczny, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Polska. Polska
https://orcid.org/0000-0002-7932-2728
Jest autorką artykułów dotyczących reprezentacji choroby w literaturze polskiej. Opublikowała książkę „Bardzo proszę pamiętać, że ja byłem przeciw”. Studia o Antonim Słonimskim (Katowice 2008). Współredagowała prace zbiorowe: Zamieranie prozy (Katowice 2012) oraz Zamieranie fikcji (Katowice 2014).
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
