Charakterystyka fonetyczna kontrastu homoorganicznych spółgłosek zwartych w językach: polskim i koreańskim
Abstrakt
Article presents the laryngeal contrast of homo‑organic plosives in Polish and Korean and its acquisition in Polish by Korean students. There are three laryngeal series of stops in Korean: fortis (tense), lenis (lax) and aspirated. All of them are phonologically voiceless, although the lenis series typically becomes voiced intervocalically. The three‑way laryngeal contrast among voiceless stops is very unusual and Korean is regarded as the only language which makes use of such distinction. Polish, to obtain the phonological contrast between stops having the same place of articulation, exploits the binary system of presence or absence of laryngeal vibration during the closure stage of stop production. The results of the present study show that so‑called long prevoicing of Polish voiced stops in word‑initial position is difficult to acquire by Koreans. Polish word‑initial voiced stops were produced by some Korean speakers as Korean lenis stops but by the majority of speakers as stops with intermediate VOT between typical values of VOT in L1 and L2. Koreans usually pronounce Polish voiceless stops with aspiration in order to contrast them with Polish voiced stop series which is unfortunately devoiced in word‑initial position by these speakers.
Słowa kluczowe
acquisition of L2 phonetic system; production of homo-organic plosives in Polish and Korean
Bibliografia
Ball M.J., Rahilly J., 1999, Phonetics. The Science of Speech, London.
Bańczerowski J., 1967, The Transposition of Polish Stops by Chinese Speaker, „Glottodidactica”, vol. II, 47–51.
Brunner J., Fuchs, S., Perrier P., Kim H.Z, 2003, Mechanisms of contrasting Korean velar stops: a catalogue of acoustic and articulatory parameters, „ZAS Papers in Linguistics 32”, 15–30.
Caramazza A., Yeni-Komshian G.H., Zurif E.B., Carbone E., 1973, The acquisition of a new phonological contrast: The case of stop consonants in French-English bilinguals. JASA, nr 54, 421–428.
Catford J.C., 2001, A Practical Introduction to Phonetics, New York.
Cho T., Ladefoged P., 1999, Variation and universals in VOT: evidence from 18 languages, „Journal of Phonetics”, nr 27, 207–229.
Cho T., Jun S.A., Ladefoged P., 2002, Acoustic and aerodynamic correlates of Korean stops and fricatives, „Journal of Phonetics”, nr 30, 193–228.
Choi H., 2002, Acoustic Cues for the Korean Stop Contrast – Dialectal Variation, „ZAS Papers in Linguistics”, nr 28, 1–12.
Chomsky N., Halle M., 1968, The Sound Pattern of English, New York.
Curtin S., Goad H., Pater J.V., 1998, Phonological transfer and levels of representation: the perceptual acquisition of Thai voice and aspiration by English and French speakers, „Second Language Research”, nr 14; 4, 389–405.
Docherty G., 1992, The timing of voicing in British English obstruents, Berlin, New York.
Fischer¬ Jørgensen E., 1954, Acoustic analysis of stop consonants, „Miscellanea Phonetica”, nr 2, 42–59.
Flege J.E., 1987, The production of ‘new’ and ‘similar’ phones in a foreign language: evidence for the effect of equivalence classification, „Journal of Phonetics”, nr 15, 47–65.
Flege J.E., Schirru C., MacKay I.R.A., 2003, Interaction between the native and second language phonetic subsystems, „Speech Communication”, nr 40, 467–491.
Han J.I., 1998, VOT in the surface distinction of Korean plain and tense stops in initial position: a perception test, „Korean Journal of Speech Sciences”, nr 3, 109–117.
Han M.S., Weitzman R.S., 1970, Acoustic features of Korean /P, T, K/, /p, t, k/ and /, , , „Phonetica”, nr 22, 112–128.
Hardcastle W.J., 1973, Some observations on the tense-lax distinction in initial stops in Korean, „Journal of Phonetics”, nr 1, 263–271.
Hayward K., 2000, Experimental Phonetics. Harlow, England.
Jun S.A., 1993, The Phonetics and Phonology of Korean Prosody, Doctoral dissertation, Ohio.
Keating P., 1979, A Phonetic Study of a Voicing Contrast in Polish. Abstrakt dysertacji doktorskiej, Brown University.
Keating P., 2003, Phonetic and Other Influences on Voicing Contrast. Proceedings of the 15th ICPhS Barcelona.
Khattab G., 2000, VOT production in English and Arabic bilingual and monolingual children, w: Nelson D., Foulkes P., red., Leeds Working Papers in Linguistics, nr 8, 95–122.
Kim C.W., 1997, The structure of phonological units in Hangul, The Korean alphabet, University of Hawai’i, 145–160.
Kim H.S., Laryngeal features in Korean three-way phonation contrast, http://www.let.leidenuniv.nl/ulcl/even/ocp1/abstracts/kim.pdf.
Kim H.S., Honda K., Maeda S., 2005, Stroboscopic-Cine MRI study of the phasing between the tongue and the larynx in the Korean three-way phonation contrast, „Journal of Phonetics” nr 33, 1–26.
Kim M.R., Beddor P.S., 2002, The contribution of consonantal and vocalic information to the perception of Korean initial stops, „Journal of Phonetics” nr 30, 77–100.
Le Dinth Tu, 1987, Próba analizy błędów fonetycznych popełnianych przez Wietnamczyków uczących się języka polskiego, „Przegląd Glottodydaktyczny”, t. 8, 175–192.
Lee D.Y., 1998, Korean Phonology. A Principle-based Approach. (LINCOM Studies in Asian Linguistics 12) München; Newcastle.
Lee H.B., 1999, Korean, w: IPA, red., Handbook of the IPA. Cambridge, 120–123.
Lee I., Ramsey S.R., 2000, The Korean Language, New York.
Lisker, L., Abramson, A.S. (1964) A cross-language study of voicing in initial stops: acoustical measurements. Word 20, No. 3, 384–422.
MacKay, I.R.A., Meador, D., Flege, J.E. (2001): The identification of English consonants by native speakers of Italian. Phonetica 58: 103–125.
Majewicz A.F., 1983, The analysis of pronunciation errors made by Japanese students of Polish as a basis for the construction of appropriate pronunciation drills, „UAM Working Papers” nr 6.
Majewicz A.F., 1986, A contrastive analysis of Japanese and Polish phonemic and phonetic systems, Poznań.
Major R.C., 1992, Losing English as a first language, „The Modern Language Journal”, nr 76, 190–208.
Major R.C., 2001, Foreign accent: The Ontogeny and Phylogeny of Second Language Phonology, Mahwah, New Jersey, London.
Peterson G.E., Lehiste I., 1960, Duration of syllable nuclei in English, „Journal of Acoustic Society of America”, nr 32, 693–703.
Rogers H., 2000, The Sounds of Language: An Introduction to Phonetics. Harlow, UK: Pearson Education.
Silva D.J., 1991, A phonetically based analysis of [voice] and [fortis] in Korean, „Japanese Korean Linguistics”, nr 2, 164–174.
Shin S.H., Davis S., Where have all the lax stops gone? On the possible restructuring of the Korean stop system, http://www.msu.edu/~jk13/Abs.Shin&Davis.pdf.
Sohn H.M., 1999, The Korean Language. (S.R. Anderson et al. (red.) Cambridge Language Surveys.) Cambridge: Cambridge University Press.
Stevens K.N., Keyser S.J., Kawasaki H., 1986, Toward a phonetic and phonological theory of redun-dant features, w: Perkell J.S., Klatt D.H., red., Invariance and variability in speech processes, New Jersey, 426–463.
Stevens K.N., 1999, Acoustic phonetics, Cambridge.
Stevens K.N., 2003, Acoustic and Perceptual Evidence for Universal Phonological Features, „Proceedings of the 15th ICPhS Barcelona”.
Szalkowska E., 2005, Polsko-koreańska fonologia kontrastywna na przykładzie Koreańczyków uczących się języka polskiego, dysertacja doktorska.
Trawińska A., 2004, Palatal bilabial and velar stops – acoustic analysis, http://elex.amu.edu.pl/ifa/plm/abstracts/ plm_2004_abs_trawinska.htm.
Trochymiuk A., 2006, Wymowa dzieci niesłyszących posługujących się fonogestami, dysertacja doktorska.
Ventureyra V.A.G., Pallier Ch., Yoo Hi-Yon, 2004, The loss of first language phonetic perception in adopted Koreans, „Journal of Neurolinguistics”, nr 17, 79–91.
doktor. Adiunkt w Instytucie Językoznawstwa na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, assistant professor w Departamencie Studiów Polskich na Hankuk University of Foreign Studies w Seulu. Korea Południowa
Zainteresowania naukowe: fonetyka, fonologia i semantyka porównawcza (język polski i język koreański), nauczanie i nabywanie języka polskiego jako obcego. Autorka kilkunastu rozpraw z tych dziedzin publikowanych w Polsce i zagranicą.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
