The Sabbath of witches as a figure demonizing the night
Abstract
The meeting of witches known as the “witches’ Sabbath” is a semantic construct that denotes a set of imaginary ritual and magical actions. The female participants of these meetings – known as witches – were believed to free themselves from all the constraints of mundane mortal existence. Visions of the world losing its structure during a “devil’s feast” on top of the “bald mountain” was bound to inspire fear, a reaction further intensified by the sense of a person losing one’s bearings in the dark of the night. The night became a category perpetually combined with the figure of the witch for at least the following reasons: diminished self-confidence brought on by a person’s wandering in the dark; lack of a set of rules that governed such meetings; uncritical belief in the reality of these meetings.
Keywords
teachings about culture and religion; folk beliefs; witch; Sabbath; night
References
Adamczyk J.: Czary i magia w praktyce sądów kościelnych na ziemiach polskich w późnym średniowieczu. W: Karolińscy pokutnicy i polskie średniowieczne czarownice. Konfrontacja doktryny chrześcijańskiej z życiem społecznym czarownic. Red. M. Korczewska. Warszawa 2007, s. 91–252.
Adamowski J.: Czas i częstotliwość łysogórskich sabatów czarownic. „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio FF: Philologiae” 1996–1997, t. 14–15, s. 399–409.
Adamowski J.: Łysa Góra [hasło]. W: Słownik stereotypów i symboli ludowych. T. 1: Kosmos. Cz. 2. Ziemia, woda, podziemie. Red. J. Bartmiński, S. Niebrzegowska. Lublin 1999, s. 121–122.
Bendowska M., Żebrowski R., Borzymińska Z.: Szabat [hasło]. W: Polski słownik judaistyczny. Delet, https://delet.jhi.pl/pl/psj?articleId=15847 [data dostępu: 2.12.2020].
Boesch E.: The myth of lurking chaos. W: Between culture and biology: Perspectives on ontogenetic development. Eds. H. Keller, H. Poortinga, A. Scholmerich. Cambridge 2002, s. 116–135.
Bohomolec J.: Diabeł w swej postaci z okazji pytania „Jeśli są upiory” ukazany. Warszawa 1772.
Bracha K.: Średniowieczna metryka wizerunku świętokrzyskiej czarownicy. W: Czary, alchemia, opętanie w kulturze na przestrzeni dziejów. Studia przypadków. Red. J. Pietrzak-Thébaut, Ł. Cybulski. Warszawa 2015, s. 119–136.
Buchhammer E.R.: Mały leksykon przesadów. O czarnym kocie, trzynastce i wampirach. Krótki kurs zabobonu, magii i hermetyki. Przeł. M. Struczyński. Warszawa 1994.
Budzanowska-Weglenda D.: Czarna magia antyczna i okrutne czarownice w Epodzie V Horacego. W: Czary, alchemia, opętanie w kulturze na przestrzeni dziejów. Studia przypadków. Red. J. Pietrzak-Thébaut, Ł. Cybulski. Warszawa 2015, s. 70–81.
Bylina S.: Kościół a kultura ludowa w Polsce późnego średniowiecza. W: Literatura i kultura późnego średniowiecza w Polsce. Red. T. Michałówski. Warszawa 1993, s. 197–215.
Bylina S.: Kultura ludowa Polski i Słowiańszczyzny średniowiecznej. Warszawa 1999.
Bylina S.: Magia, czary i kultura ludowa w Polsce XV i XVI w. „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 1990, t. 35, s. 39–52.
Chmielowski B.: Nowe Ateny… albo Akademia wszelkiej sciencyi pełna […]. [Wybór i prac. M. Lipińska, J. Lipiński]. Kraków 1966.
Chudzińska-Parkosadze A.: Problem monomitu jako źródła archetypu wiedźmy w kulturze europejskiej. W: Czarownice. Studia z kulturowej historii fenomenu. Red. A. Anczyk, J. Doroszewska, K.M. Hess. Katowice 2017, s. 69–78.
Eliade M.: Kobieta, ziemia i płodność. W: Idem: Sacrum i profanum. O istocie religijności. Warszawa 1999, s. 35–49.
Fiłonowicz A.: Jak się pozbyć sekutnicy? O łowach czarownic w amerykańskich filmach fantastyczno-przygodowych. W: Czarownice. Studia z kulturowej historii fenomenu. Red. A. Anczyk, J. Doroszewska, K.M. Hess. Katowice 2017, s. 183–192.
Graves R.: Mity greckie. Przeł. H. Krzeczkowski. Warszawa 1992.
Hołda R.: Czarownice a ugarycki kult boga z rogami. Popularne transformacje mitu. W: Czarownice. Studia z kulturowej historii fenomenu. Red. A. Anczyk, J. Doroszewska, K.M. Hess. Katowice 2017, s. 166–174.
Janion M.: Projekt krytyki fantazmatycznej. W: Prace wybrane. T. 3: Zło i fantazmaty. Kraków 2001, s. 157–184.
Klisz J.: Nie-ludzka kondycja czarownic: związki z naturą a zjawisko dehumanizacji. „Sensus Historiae” 2015, t. 21, nr 4, s. 91–112.
Komar M.: Czarownice i inni. Kraków 1990.
Koranyi K.: Beczka czarownic. „Lud” 1928, seria 2, t. 7 (27), s. 110–111.
Koranyi K.: Czary i gusła przed sądami kościelnymi w Polsce w XV i pierwszej połowie XVI wieku. „Lud” 1927, seria 2, t. 6 (26), z. 1–4, s. 1–25.
Koranyi K.: Łysa Góra. Studium z dziejów wierzeń ludowych w Polsce w XVII i XVIII wieku. „Lud” 1928, seria 2, t. 7 (27), s. 57–74.
Kowalski P.: Kultura magiczna. Omen, przesąd, znaczenie. Warszawa 2007.
Levack B.P.: Polowanie na czarownice w Europie wczesnonowożytnej. Przeł. E. Rutkowski. Kraków 2009.
Mikikulski K., Wijaczka J.: Historia powszechna. Wiek XVI–XVIII. Warszawa 2012.
Murray M.A.: Wiedźmi kult w Europie Zachodniej. Studium antropologiczne. Przeł. A. Kisiel. Katowice 2016.
Oestrreicher-Mollowo M.: Leksykon symboli. Red. L. Robakiewicz. Warszawa 2009.
Ogrodowska B.: Zwyczaje, obrzędy i tradycje w Polsce. Mały słownik. Warszawa 2001.
Oziembłowski M.: Motyw lotu czarownic w tak zwanej zbiorczej koncepcji czarownictwa europejskiego. Świadectwa średniowieczne i wczesnonowożytne. „Almanach Historyczny” 2003, t. 5, s. 49–74.
Pankalla A., Pietrzak M., Gutkowska K.: Zastosowanie analizy konotacyjnej Ernesta Boescha do interpretacji obrazu Rafaela Santi „Adam i Ewa – grzech pierworodny”. „Studia Psychologica” 2014, nr 14 (1), s. 15–26.
Pilaszek M.: Procesy o czary w Polsce w wiekach XV–XVIII. Kraków 2008.
Podgórska B., Podgórski A.: Encyklopedia demonów. Diabły, diabełki, jędze, skrzaty, boginki… i wiele innych. Wrocław 2000.
Potkowski E.: Czary i czarownice. Warszawa 1970.
Russell J.B.: Krótka historia czarownictwa. Przeł. J. Rybski. Wrocław 2003.
Samp J.: Droga na sabat. Gdańsk 1981.
Szot-Radziszewska E.: Ludowy obraz czarownicy świętokrzyskiej w świadomości mieszkańców Kielecczyzny w świetle historycznych i współczesnych źródeł etnograficznych. W: Czary, alchemia, opętanie na przestrzeni stuleci. Studia przypadków. Red. J. Pietrzak-Thébaut, Ł. Cybulski. Warszawa 2015, s. 291–303.
Thurston R.: Polowanie na czarownice. Dzieje prześladowań czarownic w Europie i Ameryce Północnej. Warszawa 2008.
Toboła-Feliks M.: Co czarownica w kotle warzyła? Od magii i rytuału do praktyk leczniczych wiejskich zielarek. W: Doświadczenie choroby w perspektywie badań interdyscyplinarnych. T. 6: Ciało, choroby i świadomość społeczna – społeczne i metafizyczne aspekty profilaktyki i terapii. Red. B. Płonka-Syroka, M. Dąsal. Warszawa 2020, s. 85–104.
Tomicki R.: Religijność ludowa. W: Etnografia Polski. Przemiany kultury ludowej. T. 2. Red. M. Biernacka, M. Frankowska, W. Paprocka. Wrocław 1981.
Tresidder J.: Słownik symboli. Ilustrowany przewodnik po tradycyjnych wyobrażeniach obrazowych, znakach ikonicznych i emblematach. [Przeł. B. Stokłosa]. Warszawa 1997, s. 155–169.
Tuwim J.: Czary i czarty polskie oraz Wypisy czarnoksięskie. Warszawa 1924.
Wijaczka J.: Magia i czary. Polowanie na czarownice i czarowników w Prusach Książęcych w czasach wczesnonowożytnych. Toruń 2008.
Zdziechiewicz A.: Staropolskie polowania na czarownice. Katowice 2004.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
The Copyright Owners of the submitted texts grant the Reader the right to use the pdf documents under the provisions of the Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY SA). The user can copy and redistribute the material in any medium or format and remix, transform, and build upon the material for any purpose.
1. License
The University of Silesia Press provides immediate open access to journal’s content under the Creative Commons BY-SA 4.0 license (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Authors who publish with this journal retain all copyrights and agree to the terms of the above-mentioned CC BY-SA 4.0 license.
2. Author’s Warranties
The author warrants that the article is original, written by stated author/s, has not been published before, contains no unlawful statements, does not infringe the rights of others, is subject to copyright that is vested exclusively in the author and free of any third party rights, and that any necessary written permissions to quote from other sources have been obtained by the author/s.
If the article contains illustrative material (drawings, photos, graphs, maps), the author declares that the said works are of his authorship, they do not infringe the rights of the third party (including personal rights, i.a. the authorization to reproduce physical likeness) and the author holds exclusive proprietary copyrights. The author publishes the above works as part of the article under the licence "Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International".
ATTENTION! When the legal situation of the illustrative material has not been determined and the necessary consent has not been granted by the proprietary copyrights holders, the submitted material will not be accepted for editorial process. At the same time the author takes full responsibility for providing false data (this also regards covering the costs incurred by the University of Silesia Press and financial claims of the third party).
3. User Rights
Under the CC BY-SA 4.0 license, the users are free to share (copy, distribute and transmit the contribution) and adapt (remix, transform, and build upon the material) the article for any purpose, provided they attribute the contribution in the manner specified by the author or licensor.
4. Co-Authorship
If the article was prepared jointly with other authors, the signatory of this form warrants that he/she has been authorized by all co-authors to sign this agreement on their behalf, and agrees to inform his/her co-authors of the terms of this agreement.
I hereby declare that in the event of withdrawal of the text from the publishing process or submitting it to another publisher without agreement from the editorial office, I agree to cover all costs incurred by the University of Silesia in connection with my application.
