K neekologičnosti manipulace [Manipulacja jako wyraz nieekologicznej ekspresji]
Abstrakt
W artykule przedstawiono konieczność wprowadzenia tematyki ekolingwistycznej do nauczania języka ojczystego. Na przykładzie postów i wpisów na Instagramie dokonanych przez czeskich, polskich i słowackich influencerów pokazano, że techniki manipulacyjne przekraczają granice krajów i języków. Jeśli przyjmiemy tezę, że manipulacja jest w znacznej mierze zjawiskiem nieekologicznym, tj. zagrażającym życiu większych ekosystemów, to konieczna jest reakcja szkoły na tę sytuację, głównie dlatego, że dzieci i młodzież to jedna z grup szczególnie podatnych na zagrożenia.
Słowa kluczowe
ekolingwistyka; manipulacja; sieci społecznościowe; dydaktyka L1
Bibliografia
Čmejrková S., 2019, Jazyk a styl elektronické komunikace: čeština a počítačština, v: Jazyk a dialog: Výbor z textů, red. J. Hoffmannová, P. Kaderka, NLN, Praha, s. 351–360.
Dočekal D., Müller J., Harris A., Heger L. et al., 2019, Dítě v síti: Manuál pro rodiče a učitele, kteří chtějí rozumět digitálnímu světu mladé generace, Mladá fronta, Praha.
Gajda S., 2017, Język – językoznawstwo – wychowanie językowe, v: Język a edukacja 5: Uczenie języka ojczystego w czasach ponowoczesnych, red. A. Tabisz, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole, s. 15–23.
Gregor M., Vejvodová P., Zvol si info., 2018, Nejlepší kniha o fake news!!! CPress, Brno.
Hoffmannová J., 2010 / 2011a, Různé podoby současné komunikace: mezi mluveností a psaností. Část 1, „Český jazyk a literatura“, nr 2, s. 62–70.
Hoffmannová J., 2010 / 2011b, Různé podoby současné komunikace: mezi mluveností a psaností. Část 2, „Český jazyk a literatura“, nr 4, s. 176–184.
Kress G., 2010, A Grammar for meaning-making, v: Beyond the grammar wars, ed. T. Locke, Routledge, London, s. 233–253.
Kršiak T., Štěpáník S., 2021 / 2022, K digitální kompetenci jako součásti RVP ZV, “Český jazyk a literatura“, nr 5, s. 231–239.
Lirola M.M., Chovanec J., 2012, The dream of a perfect body come true: Multimodality in cosmetic surgery advertising, „Discourse & Society“, nr 5, s. 487–507.
Machová S., Šamalová M., red., 2005, Výuka pragmatických aspektů řečové komunikace ve vyšších třídách gymnázií a na SOŠ, Pedagogická fakulta Univerzity Karlovy, Praha.
Myhill D., 2005, Ways of knowing: Writing with grammar in mind, „English Teaching: Practice and Critique“, nr 3, s. 77–96.
Niesporek-Szamburska B., 2010a, Media elektroniczne a język ucznia, v: Kształcenie językowe w dobie kultury masowej polisensorycznej, red. U. Kopeć, Z. Sibiga, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, s. 123–136.
Niesporek-Szamburska B., 2010b, Oddziaływanie nowych mediów na zachowania językowe uczniów, „Studia Pragmalingwistyczne“, nr 2, s. 170–186.
Nocoń J., 2017, Lingwodydaktyka wobec elektronicznych form komunikowania (się), v: Język a edukacja 5: Uczenie języka ojczystego w czasach ponowoczesnych, red. A. Tabisz, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole, s. 127–137.
Nocoń J., 2018, Lingwodydaktyka na progu XXI wieku. Konteksty – koncepcje – dylematy, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole.
Nocoń J., 2021, Język(i) komunikowania się w zglobalizowanym świecie – o ekologii języka w edukacji polonistycznej XXI wieku, v: Lekcja POLSKI(ego): Praktyki edukacyjne wobec niepokojów XXI wieku, T. 2: Praktyki edukacyjne, red. A. Gis et al., Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań, s. 251–264.
Ogonowska A., 2014, Rola kompetencji kulturowych i medialnych w kształceniu polonistycznym, v: Polonistyka dziś – kształcenie dla jutra, red. K. Biedrzycki et al., Universitas, Kraków, s. 24–35.
Pieniążek M., Štěpáník S., red., 2016, Teaching of national languages in the V4 countries, Pedagogická fakulta Univerzity Karlovy, Praha.
Rámcový vzdělávací program pro základní vzdělávání, 2021, MŠMT, Praha.
Skudrzyk A., 2005, Czy zmierzch kultury pisma? O synestezji i analfabetyzmie funkcjonalnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Štěpáník S., Krčmářová M., Polčáková J., 2020, Možnosti integrace ve výuce českého jazyka: metodická příručka, NPI ČR, Praha.
Štěpáník S. et al., 2019, Vztah jazyka a komunikace v česko-slovensko-polské didaktické reflexi, Karolinum, Praha.
Štěpáník S. et al., 2020, Školní výpravy do krajiny češtiny: didaktika českého jazyka pro základní školy, Fraus, Plzeň.
Strategie vzdělávací politiky České republiky do roku 2030+, 2020, MŠMT, Praha.
Vymezení digitální gramotnosti, [s.a.], Podpora rozvoje digitální gramotnosti, https://digigram.cz/vymezeni-digitalni-gramotnosti/ [přístup: 6. 8. 2021].
Univerzita Palackého v Olomouci, Česká republika Czechia
https://orcid.org/0000-0002-0600-0760
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
