https://doi.org/10.31261/WSN.2009.09.12
Rozłam, który miał miejsce w ruchu ludowym Galicji w 1913 roku, wywołał sensację w życiu politycznym i ostatecznie pogrzebał układ sił istniejący na scenie politycznej przez kilka lat. Powstanie i ostateczna struktura opozycji w Polskim Stronnictwie Ludowym w 1913 roku przeciwko Janowi Stapińskiemu, liderowi PSL, doprowadziły do wyboru komitetu organizacyjnego przyszłego Polskiego Stronnictwa Ludowego „Piast” pod przewodnictwem Wincentego Witosa w Tarnowie 20 grudnia 1913 roku. Przyczyny rozłamu w galicyjskim ruchu ludowym były zróżnicowane i złożone. Wynikały z faktu, że PSL po demokratyzacji wyborów w 1907 roku wprowadziło do Rady Państwa w Wiedniu dużą grupę własnych posłów, którzy zdominowali Koło Polskie. Sukces ten spowodował napływ licznych nowych członków z różnych grup chłopskich, ale także osób, które niekoniecznie reprezentowały interesy chłopów. Miało to wpływ na brak stabilności w polityce kierownictwa partii oraz samego Stapińskiego, który od 1913 roku, po zawarciu sojuszu z konserwatystami w parlamencie austriackim, dążył do przejścia do radykalnej opozycji i porozumienia m.in. z ukraińskimi ugrupowaniami chłopskimi. Sam sojusz doprowadził do powstania tzw. lwowskiej frondy (Bolesław Wysłouch, Jan Dąbski i inni), grupy, która opuściła PSL w 1911 roku (w 1914 roku weszła do nowo utworzonego PSL Piast). W 1913 roku Stapiński zapowiedział zmianę polityki partii i przejście do radykalnej opozycji w parlamencie. Jego brak zdecydowania w wielu ważnych sprawach spotęgował krytykę ze strony niektórych działaczy, w tym Zygmunta Lasockiego. Krytyka dotyczyła nie tylko programu, ale także kwestii finansowych — Stapiński był oskarżany o pozyskiwanie funduszy na działalność z „nielegalnych źródeł”, w tym od jednego z komitetów kolonizacyjno-morskich. Ostra kampania prasowa, m.in. w nowym czasopiśmie „Piast”, oraz wystąpienia przeciw prezesowi PSL na forum parlamentarnym jesienią 1913 roku w związku z nadużyciami finansowymi, niewątpliwie osłabiły jego i tak już mocno nadwątlony autorytet w partii i stworzyły podstawy pod, jak się okazało, nieodległy rozłam.
Pobierz pliki
Zasady cytowania
Cited by / Share
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
Tom 1 Nr 6 (2009)
Opublikowane: 2020-03-05
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
English
Język Polski