https://doi.org/10.31261/WSN.2010.10.05
Polityka okupacyjna władz niemieckich podczas I wojny światowej doprowadziła do odrodzenia ruchów narodowych na terytorium byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego. W końcowym okresie wojny aspiracje elit poszczególnych grup etnicznych, dążących do budowy własnych organizmów państwowych, stały się źródłem konfliktów. Przedmiotem rywalizacji stały się Wilno i Wileńszczyzna. Litwini dążyli do budowy państwa opartego na dominacji kultury i języka litewskiego, z Wilnem jako stolicą, sprzeciwiając się federacji z Polską. Uzyskali poparcie części polityków żydowskich w zamian za obietnicę wprowadzenia autonomii narodowo-kulturalnej, choć Żydzi z Wilna byli zwolennikami koncepcji państwa etnicznego, a nie narodowego. Społeczność polska była podzielona. Mniejszość opowiadała się za nawiązaniem do tradycji wielonarodowego państwa litewskiego, w którym uzasadnione byłoby współistnienie różnych języków, a odnowienie relacji Polski i Litwy chroniłoby kulturę polską i tworzyło potencjał do przeciwdziałania zagrożeniu ze strony Rosji. W polskim obozie dominowała jednak koncepcja inkorporacji Wileńszczyzny wraz z Wilnem do Polski. Najtrudniejszą sytuację miały elity białoruskie, które dążyły do budowy narodu obejmującego zarówno część Wileńszczyzny, jak i Mińska. Niewykształcona świadomość narodowa mas białoruskich oraz brak szerokiej warstwy inteligencji zmuszały białoruskich działaczy do poszukiwania wsparcia zewnętrznego w Rosji, Polsce i na Litwie. Jednak każde z sąsiednich państw miało interesy terytorialne, które kolidowały z aspiracjami białoruskimi. Zwolennicy Piłsudskiego, redagujący w 1919 roku w Wilnie Nasz Kraj, widzieli jedyną szansę na pogodzenie sprzecznych programów w koncepcji wielonarodowej Litwy związanej z Polską federacją. Nie udało im się jednak przekonać ani Litwinów, ani Białorusinów, ani nawet większości polskiego społeczeństwa w Wilnie do tego pomysłu.
Pobierz pliki
Zasady cytowania
Cited by / Share
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
Tom 2 Nr 7 (2010)
Opublikowane: 2020-03-03
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
English
Język Polski