Sejmiki mazowieckie wobec planów wojny tureckiej Władysława IV w 1646 roku
Abstrakt
Pomimo że plany wojny tureckiej Władysława IV doczekały się bogatej historiografii,to jednak niektóre kwestie związane z tą problematyką pozostają wciąż nie do końca wyjaśnione. Jedną z nich jest stosunek szlachty wobec królewskiego projektu. W dotychczasowych badaniach historycznych dominuje pogląd o gwałtownym sprzeciwie, z jakim zamiar monarchy spotkał się na sejmikach przedsejmowych w 1646 roku. Pogląd ten powstał głównie w oparciu o postanowienia sejmików tzw. górnych województw. Celem niniejszego artykułu jest przeanalizowanie stanowiska sejmików mazowieckich wobec działań Władysława IV, zmierzających do wywołania wojny z Turcją. Analiza materiału źródłowego w postaci mazowieckich instrukcji sejmikowych wykazała zdecydowanie bardziej przychylne nastawienie szlachty z Mazowsza niż z pozostałych ziem Rzeczypospolitej wobec polityki tureckiej króla.
Słowa kluczowe
Władysław IV, sejmiki mazowieckie 1646 roku, stosunki polsko‑tureckie w XVII wieku, stosunki polsko‑tatarskie w XVII wieku
Bibliografia
Baranowski B.: Stosunki polsko‑tatarskie w latach 1632—1648. Łódź 1949.
Choińska‑Mika J.: Sejmiki mazowieckie w dobie Wazow. Warszawa 1998.
Czapliński W.: Władysław IV i jego czasy. Kraków 2008.
Czermak W.: Plany wojny tureckiej Władysława IV. Kraków 1895.
Dzięgielewski J.: Izba poselska w systemie władzy Rzeczypospolitej w czasach Władysława IV. Warszawa 1992.
Filipczak‑Kocur A.: Skarbowość Rzeczypospolitej 1587—1648. Warszawa 2006.
Gierowski J.A.: Sejmik generalny Księstwa Mazowieckiego na tle ustroju sejmikowego Mazowsza. Wrocław 1948.
Hołdys S.: Praktyka parlamentarna za panowania Władysława IV Wazy. Wrocław 1991.
Kołodziej R.: Między wrogością a wspołpracą. Pogranicze polsko‑tureckie w czasach Władysława IV. W: Pogranicza. Przestrzeń kulturowa. Red. S. Fafiński. Olsztyn 2007, s. 117—125.
Kołodziej R.: Publicystyka polityczna wobec planow wojny tureckiej Władysława IV. W: Studia z dziejów XVII i XVIII wieku. Red. K. Matwijowski, B. Rok. Wrocław 2003, s. 21—34.
Korytko A.: Kilka uwag o radach senatu za Władysława IV Wazy. „Echa Przeszłości” 2012, 13, s. 97—105.
Korytko A.: „Na ktorych opiera się Rzeczpospolita”. Senatorowie koronni za Władysława IV Wazy. Olsztyn 2015.
Kubala L.: Jerzy Ossoliński. Warszawa 1924.
Majewski W.: Plany wojny tureckiej Władysława IV a rzekome przymierze kozacko‑tatarskie z 1645 r. „Przegląd Historyczny” 1973, 64, s. 267—282.
Nagielski M.: Komput wojsk Rzeczypospolitej na projektowaną kampanię przeciwko Turcji w 1646 roku. „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 1995, 37, s. 319—326.
Opaliński E.: Sejm srebrnego wieku 1587—1652. Między głosowaniem większościowym a liberum veto. Warszawa 2001.
Pieńkowski M.: Sejmik ziemi warszawskiej wobec problemow wewnętrznych Rzeczypospolitej za panowania Władysława IV. „Almanach Warszawy” 2016, t. 10, s. 11—33.
Szajnocha K.: Dwa lata dziejow naszych, 1646, 1648. Lwów 1865.
Trawicka Z.: Sejmik wojewodztwa sandomierskiego w latach 1572—1696. Kielce 1985.
Ujma M.: Sejmik lubelski 1572—1696. Warszawa 2003.
Wisner H.: Litwa i plany wojny tureckiej Władysława IV. Rok 1646. „Kwartalnik Historyczny” 1978, 85, s. 255—268.
Wisner H.: Władysław IV Waza. Wrocław 2009.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
