Nagie życie zwierząt. O wartości użytkowej Giorgio Agambena
Abstrakt
The aim of this article is to discuss Agamben’s distinction between dzoē and bios and verify if the category of bare life would be relevant to the life of animals. At first glance, following Agamben’s line of thought, one might say that the very helplessness of the modern law in the face of dzoē results in ephemeral and certainly not inalienable animal rights. Thus, what Agamben calls homo sacer would also refer to animals as animal sacrum. However, when extended to include animals, Agamben’s philosophical project shows serious constraints which are cleverly camouflaged under the linguistic argument and his rather selective interpretation of Aristotle’s works.
Słowa kluczowe
Agamben; life; sovereignty; biopolitics; animality; sacred; anima
Bibliografia
Agamben, Giorgio. Co zostaje z Auschwitz. Archiwum i świadek (Homo sacer III). Translated by Sławomir Królak. Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2008.
Agamben, Giorgio. Homo sacer. Suwerenna władza i nagie życie. Translated by Mateusz Salwa. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2008.
Agamben, Giorgio. Profanacje. Translated by Mateusz Kwaterko. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2006.
Agamben. Przewodnik Krytyki Politycznej. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2010.
Agamben, Giorgio. The Open. Man and Animal. Translated by Kevin Attell. Stanford: Stanford University Press, 2004.
Agamben, Giorgio. Wspólnota, która nadchodzi. Translated by Sławomir Królak. Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2008.
Arendt, Hannah. Kondycja ludzka. Translated by Anna Łagodzka. Warszawa: Fundacja Aletheia, 2000.
Arendt, Hannah. Korzenie totalitaryzmu. Translated by Daniel Grinberg, and Mariola Szawiel. Warszawa: Świat Książki, 2014.
Arystoteles. “Etyka eudemejska.” Translated by Witold Wróblewski. In idem. Dzieła wszystkie. Tom 5. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, 1242a.
Arystoteles. “Etyka Nikomachejska.” Translated by Daniela Gromska. In idem. Dzieła wszystkie. T. 5. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, 1098a.
Arystoteles. O duszy. Translated by Paweł Siwek. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988, 413a.
Arystoteles. Polityka. Translated by Ludwik Piotrowicz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008, 1253a.
Arystoteles. Zoologica (Historia animalium). Translated by Paweł Siwek. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1982.
Cielemęcka, Olga. Między ludzkim a nieludzkim. Etyka Giorgia Agambena i jej antropologiczne podstawy. Warszawa 2014. (dysertacja doktorska)
Derrida, Jacques. L’animal que donc je suis. Paris: Galilée, 2006.
Derrida, Jacques. Przed prawem. Translated by J. GUTOROW. In Teorie literatury XX wieku. Antologia. Edited by Anna Burzyńska, and Michał Paweł Markowski. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2006.
Dubreuil, Laurent. “De la vie dans la vie : sur une étrange opposition entre zôê et bios”. In “La Biopolitique (d’)après Michel Foucault”. Labirynthe, no. 22 (2005): 47–52.
Eagleton, Terry. Teoria literatury. Wprowadzenie. Translated by Bogdan Baran. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia, 2015.
Fontenay, Élisabeth de. Le Silence des bêtes. La philosophie à l’épreuve de l’animalité. Paris: Fayard, 1999.
Foucault, Michel. Nadzorować i karać. Translated by Tadeusz Komendant. Warszawa: Fundacja Aletheia, 1998.
Foucault, Michel. Narodziny biopolityki. Translated by Michał Herer. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012
Foucault, Michel. Trzeba bronić społeczeństwa. Wykłady w Collège de France, 1976. Translated by Marzena Kowalska. Warszawa: Wydawnictwo KR, 1998.
Foucault, Michel. “Wola wiedzy.” Translated by Bogdan Banasiak, and Krzysztof Matuszewski. In idem. Historia seksualności. Translated by Bogdan Banasiak, and Tadeusz Komendant, and Krzysztof Matuszewski. Gdańsk: Słowo/obraz terytoria, 2010.
Hadot, Pierre. The Veil of Isis: An Essay on the History of the Idea of Nature. Translated by Michael Chase. Cambridge, and London: The Belknap Press of Harvard University Press, 2006.
Kafka, Franz. Proces. Translated by Jakub Ekier. Warszawa: Świat Książki, 2008.
Mościcki, Paweł. Idea potencjalności. Możliwość filozofii według Giorgio Agambena. Warszawa: Stowarzyszenie Pro Cultura Litteraria, and Instytut Badań Literackich PAN, 2012.
Nietzsche, Friedrich. Radosna wiedza (“La gaya scienza”). Translated by Małgorzata Łukasiewicz. Gdańsk: Słowo/obraz terytoria, 2008.
Merleau-Ponty, Maurice. “Filozof i jego cień.” Translated by Jacek Migasiński. In Fenomenologia francuska: rozpoznania, interpretacje, rozwinięcia. Edited by Jacek Migasiński, and Iwona Lorenz. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, 2006.
Pignon, Leon. Droit Romain. De la déportation et de le relégation à Rome. Droit français. De la relégation des récidivistes (nature et effets). Paris: Universite de Paris, 1886.
Schmitt, Carl. Teologia polityczna i inne pisma. Translated by Bogdan Baran. Warszawa: 2000.
Uniwersytet Śląski Polska
https://orcid.org/0000-0002-7992-0285
Dr, adiunkt w Instytucie Języków Romańskich i Translatoryki Uniwersytetu Śląskiego. Autor monografii L’effet-Bataille. De la littérature d’excès à l’écriture. Un texte-lecture (Katowice 2011) i kilkunastu artykułów poświęconych Bataille’owi, Derridzie, Blanchotowi, Nancy’emu i Agambenowi. Współredaktor numerów poświęconych studiom kanadyjskim i teorii krytycznej: Bodies of Canada / C-or(p)ganisme-s du Canada (RIAS, 2011), Measure and Excess / Les (dé)mesures canadiennes (TransCanadiana, 2011) i Gendered Constructions / Constructions genres (Romanica Silesiana, 2013). Obecnie przygotowuje rozprawę habilitacyjną poświęconą „filozofii auto/biograficznej”.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
