Próba podejścia transdyscyplinarnego do żałoby zwierząt. Rozważania o zwierzęcej śmierci – między naukowością a osobistym doświadczeniem
Abstrakt
The aim of the article is to present the dilemmas that researchers may face, combining more than one research perspective. We are starting from sociological or ethnological research that focus on the stories of animals’ caregivers after the animal experiencing death of a companion. They are anthropomorphic and close to the urban legends. Although correct from the point of view of social research, they do not take into account the biological and psychological context. Examining the experience of mourning animals other than human requires giving a voice to those who will not answer researchers’ questions. However, having a wider perspective and trying to do transdisciplinary science, it becomes a duty to take into account even such knowledge, which will be inconsistent with the current research results. Another problem arises when trying to combine these points of view in such a way as not to alienate the respondents or researchers and at the same time get the most probable version of reality.
Słowa kluczowe
animals’ grief; animals’ emotions; anthropomorphism; behaviorism
Bibliografia
Bekoff Marc. 2010. O zakochanych psach i zazdrosnych małpach. Emocjonalne życie zwierząt. Przekład: Stasińska-Buczak Marta. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Bowlby John. 2007. Przywiązanie. Przekład: Polaszewska-Nicke Magdalena. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Howard Jule. (2018) The „grieving” orca mother? Projecting emotions on animals is a sad mistake, „The Guardian”, wydanie internetowe 14.08.2018: https://www.theguardian.com/commentisfree/2018/aug/14/grieving-orca-mother-emotions-animals-mistake?CMP=Share_iOSApp_Other (dostęp: 31.08.2018).
King Barbara J. 2013. How Animals Grieve. Chicago: The University of Chicago Press.
King Barbara J. 2018. Jak zwierzęta przeżywają żałobę. Przekład: Kozłowski Krzysztof. Lutynia: Wydawnictwo Purana.
Konigsberg Ruth Davis. 2011. The Truth About Grief. The Myth of Its Five Stages and the New Science of Loss. New York: Simon & Schuster.
Thomas Louis-Vincent. 1991. Trup. Od biologii do antropologii. Przekład: Kocjan Krzysztof. Łódź:Wydawnictwo Łódzkie.
STRONY AUTORSKIE
Howard Jule: https://www.juleshoward.co.uk/about-me (dostęp: 31.08.2018).
King Barbara J.: http://www.barbarajking.com/about/ (dostęp: 31.08.2018).
Uniwersytet Łódzki Polska
https://orcid.org/0000-0002-2676-1022
Łucja Lange – mgr, doktorantka w Katedrze Socjologii Kultury Instytutu Socjologii Uniwersytetu Łódzkiego oraz na kierunku Humanistyka Cyfrowa Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Absolwentka teatrologii (2004) i etnologii (2015). Bada doświadczenie żałoby po dzieciach i sposoby opisywania doświadczenia choroby terminalnej. Zajmuje się też tematami bezdomności i marginalizacji (zarówno ludzi, jak i zwierząt). Jej zainteresowania naukowe skupiają się na kwestiach różnorodności, gender studies, animal studies oraz antropologii zmysłów i fenomenologicznym ujmowaniu ludzkiego doświadczenia. Jest autorką książki Antropolog jako audytor wewnętrzny (Łódź 2016) oraz współredaktorką i wydawczynią e-książek Bezdomność w Łodzi (2016), Mieszkanie i dom jako nieoczywistość kulturowo-społeczna (2017). Psycholożka zwierząt, konserwatorka, fotograficzka, redaktorka naczelna internetowego magazynu sztuki (Mega*Zine Lost&Found). W przeszłości księgowa i audytorka wewnętrzna.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
