Konwencja z Aarhus jako przedmiot i wzorzec hierarchicznej kontroli norm
Abstrakt
Konwencja z Aarhus jest ratyfikowaną przez Polskę umową międzynarodową, której istotę stanowi zobowiązanie stron do wprowadzenia w krajowym porządku prawnym rozwiązań gwarantujących dostęp do informacji dotyczących środowiska, udział społeczeństwa w procesach decyzyjnych rzutujących na stan i poziom ochrony środowiska oraz dostęp do wymiaru sprawiedliwości w tych sprawach. Uprawnienia wynikające z konwencji z Aarhus, mimo że ma ona rangę wyższą niż ustawa, są niewykorzystywane w praktyce z uwagi na brak samowykonalności tego aktu prawnego. Intencją autora jest wskazanie możliwości uwzględnienia jego postanowień w procesie stosowania prawa przez sądy administracyjne oraz w procesie hierarchicznej kontroli norm przez Trybunał Konstytucyjny.
Słowa kluczowe
konwencja z Aarhus; prawo do informacji o środowisku i jego ochronie; prawo ochrony środowiska; prawo do sądu; Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej; postępowanie przed sądami administracyjnymi
Bibliografia
Literatura
Banaszak B., Uwagi do art. 91, w: idem, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2009, s. 459–463.
Bar M., Jendrośka J., Uwagi do art. 185, w: M. Górski et al., Prawo ochrony środowiska. Komentarz, wyd. 3, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2019, s. 570–581.
Baran M., Dostęp do wymiaru sprawiedliwości w obszarze ochrony środowiska w państwach członkowskich, „Europejski Przegląd Sądowy” 2020, nr 11, s. 15–33.
Filipcová B., Polskie przepisy dotyczące dostępu do wymiaru sprawiedliwości w sprawach środowiskowych – analiza istniejących barier, „Europejski Przegląd Sadowy” 2020, nr 11, s. 34–47.
Grzybowski M., Prawo międzynarodowe i wspólnotowe jako wzorzec i przedmiot kontroli norm,w: Księga XX-lecia orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, red. M. Zubik, Biuro Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 2006, s. 333–351.
Habuda A., Dostęp do informacji o środowisku, w: Podstawy teoretyczne zintegrowanej ochrony prawnej środowiska, red. W. Radecki, Instytut Nauk Prawnych PAN, Wrocław 2010, s. 221–243.
Haładyj A., Skarga na uchwałę podjętą przez organ gminy w świetle art. 9 ust. 3 konwencji z Aarhus, w: Problemy pogranicza prawa administracyjnego i prawa ochrony środowiska, red. M. Stahl, P. Korzeniowski, A. Kaźmierska-Patrzyczna, Wolters Kluwer, Warszawa 2017, s. 99–111.
Iwańska B., Zróżnicowanie i ograniczenia w dostępie do wymiaru sprawiedliwości w sprawach ochrony środowiska. Uwagi na tle implementacji konwencji z Aarhus w prawie unijnym, „Europejski Przegląd Sądowy” 2020, nr 10, s. 5–21.
Jendrośka J., Bar M., Dostęp do informacji o środowisku i jego ochronie. Praktyczny poradnik prawny, Centrum Prawa Ekologicznego, Wrocław 2002.
Korzeniowski P., Zasada dostępu do wymiaru sprawiedliwości w Konwencji z Aarhus jako instrument realizacji prawa do środowiska, w: Prawo administracyjne w służbie jednostki i wspólnoty, red. Z. Duniewska et al., Wolters Kluwer, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Warszawa–Łódź 2022, s. 121–138.
Korzeniowski P., Zgoda wodnoprawna, Wolters Kluwer, Warszawa 2021.
Masternak-Kubiak M., Stosowanie prawa międzynarodowego, w: eadem, Przestrzeganie prawa międzynarodowego w świetle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Kantor Wydawniczy „Zakamycze”, Kraków 2003, s. 228–268.
Szkudlarek P., Prawo do informacji w konwencji z Aarhus, „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2003, nr 3, s. 175–184.
Tuleja P., Uwagi do art. 9, w: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, Wolters Kluwer, Warszawa 2019, s. 51–55.
Wiącek M., Pytanie prawne sądu do Trybunału Konstytucyjnego, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2011.
Źródła internetowe:
Analiza prawna dotycząca prawidłowości wdrożenia wymagań konwencji z Aarhus w Polsce. Raport Fundacji WWF Polska, sporządzony przez Kancelarię Jendrośka, Jerzmański, Bar i Wspólnicy, red. P. Nieznański, Warszawa 2020, Fundacja WWF Polska [online], https://straznicy.wwf.pl/wp-content/uploads/2020/02/WWF_Aarhus.pdf [dostęp: 23.06.2023].
Kiss C., Jak sprawić, by usłyszano nasz głos? Praktyczny przewodnik do Konwencji z Aarhus, Justice and Environment (J&E), Fundacja Frank Bold, Budapest–Kraków 2014, https://frankbold.pl/wp-content/uploads/2023/09/FB_jak-sprawic-by-uslyszano-nasz-glos-praktyczny-przewodnik-do-konwencji-z-aarhus-2014.pdf [dostęp: 23.06.2023].
Polska Akademia Nauk Polska
https://orcid.org/0000-0002-6426-3534
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
