W aktualnym stanie prawnym inwestorzy mogą domagać się od przedsiębiorców, którzy prowadzą ruch zakładu górniczego, zwrotu uzasadnionych i koniecznych nakładów poniesionych na zabezpieczenie obiektu budowlanego przed szkodliwym wpływem ruchu takiego zakładu. Realizacja tego roszczenia wymaga spełnienia określonych prawnie przesłanek, uwarunkowanych okolicznościami faktycznymi konkretnego przypadku. Opracowanie wyjaśnia więc zarówno podstawy prawne, jak i okoliczności faktyczne, które decydują o rozstrzygnięciu w sprawie roszczenia o zwrot kosztów zabezpieczenia obiektu budowlanego przed przewidywanymi szkodami spowodowanymi ruchem zakładu górniczego. Autor analizuje orzecznictwo sądów powszechnych i Sądu Najwyższego, uwzględnia także literaturę przedmiotu dotyczącą aktualnego oraz historycznego stanu prawnego.

Rozwój i wykorzystanie technologii opartych na promieniowaniu elektromagnetycznym jest jednym z kluczowych czynników rozwoju gospodarczego i rewolucji cyfrowej. Prawna regulacja kwestii instalacji emitujących pole elektromagnetyczne w kontekście oddziaływania na środowisko w Polsce sięga wczesnych lat 80. XX w. i do początku bieżącej dekady nie była w większym stopniu liberalizowana. W artykule autor przedstawia uwarunkowania historyczne i ewolucję tej regulacji, a także analizuje wątpliwości interpretacyjne, jakie istniały w tym zakresie przez lata, oraz sposób ich rozwiązania w prawodawstwie i w orzecznictwie sądów administracyjnych. W konkluzji zwraca uwagę na mankamenty historycznej regulacji i aprobuje jej obecną liberalizację.

Gdy Lynn White ogłosił tezę, że zachodnie chrześcijaństwo jest przyczyną kryzysu ekologicznego, naukowcy zbadali wpływ religii na niszczenie środowiska naturalnego i jego ochronę. Niniejszy artykuł rozpoczyna się od analizy argumentacji White’a i wskazania innej spośród fundamentalnych przyczyn wspomnianego kryzysu, mianowicie stopniowego porzucania wartości religijnych przez mieszkańców Europy począwszy od czasów myślicieli epoki oświecenia. Autor tekstu próbuje oszacować wkład różnych religii rdzennych w ochronę środowiska i w tym celu przedstawia pewne wartości ekologiczne ugruntowane w niektórych religiach, zwłaszcza rdzennych. Rozpatruje przykłady krajowych i międzynarodowych instrumentów prawnych, które gwarantują prawo do religii jako środka ochrony środowiska. Omawia także najnowszą naukę Kościoła katolickiego dotyczącą ochrony środowiska i prezentuje obszerne uzasadnienie takiej ochrony poprzez religię. Wykorzystując analityczne i opisowe metody badawcze, dowodzi, że skoro większość religii rdzennych otacza kultem byty naturalne, prawo do religii jako jedno ze źródeł ochrony środowiska powinno stać się częstszym przedmiotem badań i refleksji. Na koniec analizuje koncepcję nadawania osobowości prawnej składnikom przyrody i koncepcję praw natury oraz rolę tych idei w procesie ochrony środowiska naturalnego.

Aksjologiczny wymiar polityki klimatycznej realizowanej przez jednostki samorządu terytorialnego nie doczekał się dotychczas kompleksowego opracowania w doktrynie prawa, co uzasadnia potrzebę podjęcia głębszych badań w tym zakresie. Celem artykułu jest przedstawienie aksjologii prawa klimatycznego oraz ukazanie jej wpływu na działalność jednostek samorządu terytorialnego ze szczególnym uwzględnieniem kierunków zmian miejskiej polityki klimatycznej w kontekście wyzwań związanych ze zmianami klimatu. Podstawowe problemy naukowe zostały sformułowane w postaci dwóch pytań badawczych: Czym jest aksjologia prawa klimatycznego? Czy konieczne jest włączanie wartości wynikających z prawa klimatycznego do wykonywania lokalnych zadań ukierunkowanych na adaptację do zmian klimatu oraz ich mitygację? Aby zrealizować założenia badawcze, zastosowano metodę dogmatycznoprawną, która polega na analizie obowiązujących przepisów prawa krajowego, unijnego i międzynarodowego oraz poglądów doktryny. Analiza potwierdza zasadność włączania aksjologii do działań podejmowanych przez jednostki samorządu terytorialnego. Wartości konstytuujące prawo klimatyczne nie mogą być traktowane jako ograniczenie ich autonomii, lecz jako instrument wspierający skuteczną i spójną realizację ich zadań w obszarze ochrony klimatu. Oparłszy się na określonym systemie wartości normatywnych, jednostki te powinny intensywniej przeciwdziałać zmianom klimatycznym, mając na względzie obowiązek ochrony dobra wspólnego oraz zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego obecnym i przyszłym pokoleniom.

Gleba stanowi największy lądowy rezerwuar węgla w Europie, mający podstawowe znaczenie dla osiągnięcia neutralności klimatycznej, ochrony bioróżnorodności i bezpieczeństwa żywnościowego. Pomimo to jest jedynym ważnym zasobem naturalnym w Unii Europejskiej, którego nie obejmują wiążące ramy prawne. Unijna strategia glebowa do 2030 r. oraz powiązane z nią polityki będące częścią Europejskiego Zielonego Ładu wyznaczają kierunek działań na rzecz odwrócenia procesu degradacji gleb i zwiększenia ich zdolności do pochłaniania węgla, jednak na poziomie zarówno unijnym, jak i krajowym utrzymują się istotne luki prawne i polityczne. W artykule przeanalizowano ewolucję wytycznych unijnych, w tym projekt rozporządzenia w sprawie zdrowia gleby (Soil Health Law) oraz ramy certyfikacji pochłaniania dwutlenku węgla (Carbon Removal Certification Framework). Ocenie poddano również reakcję Słowacji na poziomie krajowym, ze szczególnym uwzględnieniem nowelizacji ustawy o gruntach rolnych planowanej na 2025 r. i nieudanego projektu utworzenia Funduszu Klimatycznego na rzecz Gleb. Pomimo tych inicjatyw w słowackim systemie prawnym wciąż brakuje jednoznacznych przepisów, odpowiednich bodźców finansowych oraz skoordynowanych polityk, które wspierałyby działania polegające na ochronie i odbudowie gleb. W artykule wykazano, że owe braki hamują wdrażanie środków sekwestracji węgla w glebie. Sformułowano też rekomendacje dotyczące przyjęcia kompleksowej ustawy o ochronie gleb, wprowadzenia zachęt finansowych dla rolnictwa węglowego, usprawnienia systemu monitoringu gleb i wzmocnienia integracji polityk sektorowych. Bez tego nie sposób w pełni wykorzystać potencjału klimatycznego gleb ani dostosować Słowacji do unijnych celów w zakresie klimatu i bioróżnorodności.

W artykule podjęto próbę zdefiniowania pojęcia „zasięg oddziaływania zamierzonego korzystania z wód”. Autor wychodzi z założenia, że brak jego definicji legalnej oraz kryteriów umożliwiających weryfikację owego zasięgu utrudnia postępowanie administracyjne w sprawie wydania pozwolenia wodnoprawnego. Stwarza to również możliwość manipulacji zasięgiem oddziaływania, tak by ograniczyć prawo udziału stron w postępowaniu. Praca opiera się na analizie przepisów ustawy Prawo wodne dotyczących postępowania administracyjnego w sprawie wydania pozwolenia wodnoprawnego i korzystania z wód, a także na analizie orzecznictwa sądów administracyjnych i literatury przedmiotu. W podsumowaniu sformułowano postulaty de lege ferenda, których realizacja usprawni przebieg postępowania oraz zminimalizuje możliwość manipulacji zasięgiem oddziaływania zamierzonego korzystania z wód.

Artykuł porusza zagadnienia wynikające z analizy regulacji prawnych poświęconych gospodarowaniu odpadami elektrycznymi i elektronicznymi, w tym komponentami instalacji energii odnawialnej, takich jak panele fotowoltaiczne i turbiny wiatrowe, które stanowią szybko rosnący strumień odpadów w Unii Europejskiej. W tekście podkreślono znaczenie dążenia państw członkowskich do osiągnięcia gospodarki zeroemisyjnej, efektywności energetycznej i gospodarki o obiegu zamkniętym. Szczegółowo zostały opisane wyzwania związane z usprawnieniem procesu recyklingu instalacji po zakończeniu ich eksploatowania, zwłaszcza turbin wiatrowych i paneli fotowoltaicznych, z których tylko pewne materiały można skutecznie i kompleksowo odzyskać. Wskazano unijne i krajowe przepisy odnoszące się do gospodarowania wybranymi odpadami, w tym wymogi dotyczące zbierania i przetwarzania zużytych urządzeń oraz zasady odpowiedzialności wytwórców za ich unieszkodliwianie i przekształcenie