Propozycja unijnych ram prawnych dobrowolnej certyfikacji pochłaniania dwutlenku węgla – przyczynek do dyskusji
Abstrakt
Zdając sobie sprawę ze znaczenia, jakie ma usuwanie dwutlenku węgla dla realizacji globalnych i unijnych celów klimatycznych, Komisja Europejska we wniosku ogłoszonym 30 listopada 2022 r. zaproponowała ramy prawne certyfikacji dobrowolnego usuwania dwutlenku węgla (CDR). Starania Unii Europejskiej o stworzenie systemu certyfikacji CDR są ważną inicjatywą w tym zakresie, ale wiążą się z kluczowymi wyzwaniami, które powinny zostać pokonane w trakcie trwających procesów legislacyjnych. Cel opracowania stanowi ocena treści rzeczonego projektu rozporządzenia z punktu widzenia jego skuteczności jako narzędzia klimatycznego.
Słowa kluczowe
usuwanie dwutlenku węgla; CDR; polityka klimatyczna; zmiany klimatu; Unia Europejska
Bibliografia
Literatura
Arcusa S., Sprenkle-Hyppolite S., Snapshot of the carbon dioxide removal certification and standards ecosystem (2021–2022), „Climate Policy” 2022, vol. 22, issue 9/10, s. 1319–1332, https://doi.org/10.1080/14693062.2022.2094308.
Bäckstrand K., Lövbrand E., Planting trees to mitigate climate change: Contested discourses of ecological modernization, green governmentality and civic environmentalism, „Global Environmental Politics” 2006, vol. 6, issue 1, s. 50–75, https://doi.org/10.1162/glep.2006.6.1.50.
Carton W. et al., Negative emissions and the long history of carbon removal, „WIREs Climate Change” 2020, vol. 11, issue 6, s. 1–25, https://doi.org/10.1002/wcc.671.
Ciechanowicz-McLean J., Instrumenty prawne ochrony klimatu przed i w Europejskim Zielonym Ładzie, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2021, nr 3, s. 9–20, https://doi.org/10.26881/gsp.2021.3.01.
Ejdys J., Szpilko D., European Green Deal – research directions: A systematic literature review, „Economics and Environment” 2022, vol. 81, no. 2, s. 8–38, https://doi.org/10.34659/eis.2022.81.2.455.
Fuhrman J. et al., Diverse carbon dioxide removal approaches could reduce impacts on the energy – water – land system, „Nature Climate Change” 2023, vol. 13, issue 4, s. 341–350, https://doi.org/10.1038/s41558-023-01604-9.
Ghaleigh N.S., Macinante J., Déjà vu all over again: Carbon dioxide removals (CDR) and legal liability, „Journal of Environmental Law” 2023, vol. 35, issue 3, s. 377–400, https://doi.org/10.1093/jel/eqad022.
Honegger M., Toward the effective and fair funding of CO2 removal technologies, „Nature Communications” 2023, vol. 14, article 534, https://doi.org/10.1038/s41467-023-36199-4.
Keith D.W., Why capture CO2 from the atmosphere?, „Science” 2009, vol. 325, issue 5948, s. 1654–1655, https://doi.org/10.1126/science.1175680.
Köhler P., Hartmann J., Wolf-Gladrow D.A., Geoengineering potential of artificially enhanced silicate weathering of olivine, „Proceedings of the National Academy of Sciences” 2010, vol. 107, no. 47, s. 20228–20233, https://doi.org/10.1073/pnas.1000545107.
Kollmuss A., Schneider L., Zhezherin V., Has Joint Implementation reduced GHG emissions? Lessons learned for the design of carbon market mechanisms, Working Paper no. 2015-07, Stockholm Environment Institute, Stockholm 2015, SEI [online], https://mediamanager.sei.org/documents/Publications/Climate/SEI-WP-2015-07-JI-lessons-for-carbon-mechs.pdf [dostęp: 20.12.2023].
Lehmann J., Ahandful of carbon, „Nature” 2007, no. 447, s. 143–144, https://doi.org/10.1038/447143a.
Lundberg L., Fridahl M., The missing piece in policy for carbon dioxide removal: Reverse auctions as an interim solution, „Discover Energy” 2022, vol. 2, article 3, https://doi.org/10.1007/s43937-022-00008-8.
Nabuurs G.J. et al., Effects of the EU-LULUCF regulation on the use of biomass for bio-energy,
Wageningen Environmental Research, Report 2886, Wageningen 2018, Wageningen University & Research [online], https://edepot.wur.nl/449788 [dostęp: 20.12.2023].
Osaka S., Bellamy R., Castree N., Framing „nature-based” solutions to climate change, „WIREs Climate Change” 2021, vol. 12, issue 5, article e729, https://doi.org/10.1002/wcc.729.
Przybojewska I., Greenwashing w kontekście unormowań prawnych, „Prawne Problemy Górnictwa i Ochrony Środowiska” 2022, nr 1, s. 1–26, https://doi.org/10.31261/PPGOS.2022.01.07.
Przybojewska I., Instrumenty rynkowe w prawie ochrony środowiska Unii Europejskiej, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2021.
Przybojewska I., Mechanizm dostosowywania cen na granicach (CBAM) i stopniowa eliminacja bezpłatnych uprawnień emisyjnych dla sektorów zagrożonych ucieczką emisji w ramach EU ETS – czy gra jest warta świeczki?, „Prawne Problemy Górnictwa i Ochrony Środowiska” 2023, nr 2, s. 1–29, https://doi.org/10.31261/PPGOS.2023.02.02.
Rickels W. et al., Integrating carbon dioxide removal into European emissions trading, „Frontiers in Climate” 2021, vol. 3, article 690023, https://doi.org/10.3389/fclim.2021.6900
Schenuit F., Geden O., Carbon dioxide removal: Climbing up the EU climate policy agenda, w: Handbook on European Union climate change policy and politics, eds. T. Rayner et al., Edward Elgar Publishing, Northampton 2023, s. 322–336, https://doi.org/10.4337/9781789906981.
Schuiling R.D., Krijgsman P., Enhanced silicate weathering: An effective and cheap tool to sequester CO2, „Climate Change” 2006, vol. 74, s. 349–354, https://doi.org/10.1007/s10584-005-3485-y.
Scott V., Geden O., The challenge of carbon dioxide removal for EU policy-making, „Nature Energy” 2018, no. 3, s. 350–352, https://doi.org/10.1038/s41560-018-0124-1.
Sekera J. et al., Carbon dioxide removal: What’s worth doing? A biophysical and public need perspective, „PLOS Climate” 2023, no. 2, issue 2, https://doi.org/10.1371/journal.pclm.0000124.
Shaffer G., Long-term effectiveness and consequences of carbon dioxide sequestration, „Nature Geoscience” 2010, vol. 3, s. 464–467, https://doi.org/10.1038/ngeo896.
Smith P. et al., Biophysical and economic limits to negative CO2 emissions, „Nature Climate Change” 2016, vol. 6, issue 1, s. 42–50, https://doi.org/10.1038/nclimate2870.
Smith S. et al., State of carbon dioxide removal − 1st edition, OSF [online], 2023, https://doi.org/10.17605/OSF.IO/W3B4Z.
Ślażyńska-Kluczek D., Analiza greenwashingu w kontekście emisji długu zrównoważonego, „Przegląd Prawno-Ekonomiczny” 2023, nr 3, s. 81–100, https://doi.org/10.31743/ppe.16212.
Źródła internetowe:
IPCC, Annex I: Glossary, ed. J.B.R. Matthews, w: Global warming of 1.5°C: An IPCC special report on the impacts of global warming of 1.5°C above pre-industrial levels and related global greenhouse gas emission pathways, in the context of strengthening the global response to the threat of climate change, sustainable development, and efforts to eradicate poverty, eds. V. Masson-Delmotte et al., Cambridge University Press, Cambridge–New York 2018, s. 541–562, https://doi.org/10.1017/9781009157940.008.
IPCC, Summary for policymakers, w: Climate change 2022: Mitigation of climate change, the contribution of Working Group III to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change, eds. P.R. Shukla et al., Cambridge University Press, Cambridge–New York 2022, s. 1–48, IPCC [online], https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg3/downloads/report/IPCC_AR6_WGIII_FullReport.pdf [dostęp: 20.12.2023].
IPCC, Summary for policymakers, w: Climate change and land: An IPCC special report on climate change, desertification, land degradation, sustainable land management, food security, and greenhouse gas fluxes in terrestrial ecosystems, eds. P.R. Shukla et al., Cambridge University Press, Cambridge–New York 2019, s. 1–36, IPPC [online], https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/sites/4/2022/11/SRCCL_SPM.pdf [dostęp: 20.12.2023].
Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami, Propozycja nowych unijnych ram certyfikacji usuwania dwutlenku węgla, w: Raport z rynku CO2 , 2022, nr 129, s. 25–27, KOBiZE [online], https://www.kobize.pl/uploads/materialy/materialy_do_pobrania/raport_co2/2022/KOBiZE_Analiza_rynku_CO2_grudzie%C5%84_2022.pdf [dostęp: 20.12.2023].
Register of Commission expert groups and other similar entities, European Commission [online], https://ec.europa.eu/transparency/expert-groups-register/screen/expert-groups/consult?lang=en&groupID=3861 [dostęp: 20.12.2023].
Scherger S., Carbon farming: How big corporations are driving the EU’s carbon removals agenda, Institute for Agriculture and Trade Policy [online], 28.11.2022, https://www.iatp.org/big-corporations-driving-eus-carbon-farming-agenda [dostęp: 20.12.2023].
Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska
https://orcid.org/0000-0002-9509-4964
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
